1-мавзу. Мустақил Ўзбекистон фарзандиман

o‘pka
tog‘ay
un paychalari
bo‘g‘iz bo‘shlig‘i
og‘iz bo‘shlig‘i
til
tishlar
lab
burun bo‘shlig‘i

---

Unlilarning amaliy ahamiyati
darslikka qo‘shimcha tarzda shunday
izohlanadi: 
– so‘zlar unlilar va undoshlar birikuvidan
yuzaga keladi. Tilimizda 23 ta undosh, 6 ta 
unli bor. Unlilar oz bo‘lsa-da, bo‘g‘in hosil
qilish, undoshlarni ulash vazifasini o‘taydi; 
– nutqda (ayniqsa, she’riyatda) musiqiylikni
ta’minlaydi; 
– san’atkorlar unlilar yordamida qo‘shiqni
cho‘zib hirgoyi qila oladilar.

---

“O‘pkadan chiqayotgan havo og‘iz
bo‘shlig‘ining ma’lum bir joyida
to‘siqqa uchrashidan hosil bo‘lgan
tovushlar undosh tovushlar deyiladi”
“O‘pkadan chiqayotgan havo nutq
a’zolarining birida to‘siqqa
uchrashidan hosil bo‘ladigan tovushlar
undosh tovushlar deyiladi”

---

Leksikologiya
ni o‘rganish jarayonida so‘zning
grammatik hamda lug‘aviy, o‘z va ko‘chma
ma’nolari, bir ma’noli va ko‘p ma’noli so‘zlar,
ma’no ko‘chish usullari, ma'nodosh, uyadosh, zid
ma'noli, shakldosh, talaffuzi yaqin, ma’nosi farq
qiluvchi – paronim so‘zlar, umumxalq ko‘p
ishlatadigan va kam ishlatadigan so‘zlar, tarixiy,
shevaga oid, yangi paydo bo‘lgan va eskirgan,
kasb-hunarga oid so‘zlar, atamalar, ibora va
tasviriy ifodalar kabi hodisalar bilan tanishiladi.

---

1-topshiriq.
Hayvon, qush va o‘simlik nomlari ro‘yxatini
tuzing. Har bir so‘zni o‘z ma’nosida va ko‘chma ma’noda
qo‘llab, so‘z birikmasi va gaplar hosil qiling. Namuna: