1-mavzu. “Sohada axborot kommunikatsiya texnologiyalari” faniga kirish

Optik diskdagi tashuvchi va yig’uvchilar. Axborotlarni tashuvchi va saqlovchi vositalar haqida so’z borganda “optik yig’uvchilar”, “optik tashuvchilar” yoki “optik yig’uvchilar” so’zlari ko’p qo’llaniladi.

CD (Compact Disc) kompakt disk - kompyuterga axborotlarni kiritish vositasi. U yana kompyuterlararo axborotlarni almashish va saqlash kabi vazifalarni ham bajaradi. Axborot tashuvchi va yig’uvchi vosita.
CD abbreviaturasi Compact Disc, ya’ni boshqa disklarga nisbatan kichik o’lchamli plastik o’lchamga ega degan ma’noni anglatadi. CD ning standart o’lchami 120 millimetrni tashkil qiladi Bundan tashqari kichik diametrli o’lchami 80 mm bo’lgan 200 megabayt axborot sig’imli CD lar ham mavjud.
Bu disklardan ikki xil yo’nalishda foydalanish mumkin ya’ni, faqat yozuvchi recordable (CD-R) va qayta yoziladigan rewritable (CD-RW). Dunyoda dastlabki multmediali dasturlarning asosiy tashuvchilari bo’lib CD-ROM lazer disklari hisoblanadi. Tashqi ko’rinishidan Audio kompakt - diskdan farq qilmaydigan bu lazer disklari - video, audio, matn, grafika va animasiya ko’rinishdagi axborotlarni 900 megabaytgacha bo’lgan hajmini o’ziga sig’dira oladi. Masalan sig’imi 700 Mbaytli kompakt diskka 250000 sahifali matn yoki 8 metrli kitob javonidagi axborotlarni joylashtirish mumkin. Bu imkoniyatlar, CD-ROM lazerli disklarni hayotda amaliy jihatdan keng qo’llanishiga olib keldi. Kompakt disklardan ma’lumotlarni o’qish lazerli nurlar yordamida amalga oshiriladi.
Lazerli nurlar kompakt diskga kiritilgan mikroyulakchalardagi axborotlarni o’qiydi.
Optik tashuvchilar va yig’uvchilar bular optik disklar bo’lib, ularning CD, DVD, Blu-ray kabi turlari mavjud.
CD disklar uchun CD-ROM (faqat o’kish uchun) va CD-RW (o’qish va yozish uchun) qurilmalari kompyuterlarda kompakt disklardan axborotlarni o’qish va yozish uchun o’rnatiladi.
CD-ROM (Compact Disc Read Only Memory) faqat o’qish uchun ishlatiladi (1982 y.)
Bu rusumdagi disklarlarga axborotlar maxsus texnik sanoat vositalari asosida yoziladi. O’lchamlari 120x1,2 mm., axborot sig’imi 650-879 Mbayt, foydalanish muddati 10-50 yil. Bu disklardan ko’proq musiqiy audio fayllarni, shuningdek mijozlar tomonidan xarid qilingan kompyuter qurilmalarini dasturiy ta’minotlarini yozib tarqatishda qo’llaniladi.