Kesuvchi halqalar usuli
bilan namuna olganda grunt strukturasi
va zichligi namunalarda ham
saqlanadi kerak (5.44, a - rasm).
O’yma usulda
(5.44, b - rasm) grunt diametri 20...30 sm va chuqurligi 15...20 sm bo’lgan
shurflardan olinadi. Hosil bo’lgan uyuqlikka quruq qum to’ldiriladi va uning miqdoriga qarab chiqarilgan
grunt hajmi xaqida fikr yuritiladi. Kesuvchi halqa va o’yma usul bevosita
ish davomida grunt skeleti
zichligini
aniqlash imkonini bermaydi, bu esa gruntni zichlash sharoitini o’zgarishiga
tezkorlik bilan
javob bermaydi. SHuning uchun amalda juda ham aniq bo’lmagan lekin boshlang’ich qaror qabul qilish
uchun yetarli bo’lgpn ekspress metodlar: penetratsiya, radioizotop va boshqa usullar qo’llaniladi.
5.44 - rasm. Grunt tavsiflari va zichlash sifatini aniqlash:
a – halqalar usuli bilan namuna olish(gruntyig’uvchi sxemasi);
b – ushaning o’zi o’yma usul bilan; v – penetratsiya usuli bilan grunt zichligini aniqlash; g –
radioizotop usuli bilan grunt zichligi va namligini aniqlash o’rtacha sxemasi; d – shuning o’zi,
qo’sh usuli; 1 – harakatlanadigan yuk; 2 – olinadigan halqa;
3 – kesuvchi halqa; 4 – taglik (poddon); 5 – o’yiq; 6 – sandon; 7 – konus uchli zond;
8 – o’lchov pulьti; 9 – detektor; 10 – energiya bilan ta’minlash manbasi
Penetratsiya usuli
(5.44v-rasm) zichlangan gruntga ma’lum balandlikdan tushuvchi konus uchli
zondni qayd qilingan massa yukining zarbalari soniga bog’liq holda botishini o’lchashga asoslangan.
Radioizotop usul
(5.44g,d-rasm) nurlanish manbai va qabul qiluvchi
priyomnikning belgilangan
masofada to’rib gamma nurlarning turli jadallikdagruntning namligi va zichligiga, bog’liq holda gruntga
singishiga asoslangan.
