10-klass mámleket hám huqiq tiykarlari 1-tema: Huqíq — shaxshámmámleketqatnasíqlaríníńbekkemtiykarí ❁Shaxs, jámiyethámmámleket

Bir tárepten,bulhuqıqtıńanıqbirtarmaǵı, bunda «konstitutciyalıqhuqıq» huqıqtıńkóplephártúrlitarmaqlarınanbirisıpatındaqatnasadı.
Ekinshitárepten, bulatama «konstituciyalıqhuqıq»tıńyuridikalıqpánquramlıbólimisıpatındaǵımazmunınashıpberedi.
Úshinshidenbolsabulatamaastındabilimlendiriwmekemelerindeúyreniletuǵınoqıwpredmetitúsiniledi.

❁Huqıqtıńtarmaǵısıpatındakonstituciyalıqhuqıqjámiyetlikqatnasıqlardıtártipkesaladı.

Pánsıpatındamámleketqurılısı, shaxshámpuqaralıqhuqıqıystatusı, mámlekettińiskerligi, dúzilisih.t.b. úyrenedi.
Oqıwpredmetisıpatındabolsaaǵartıwshılıqwazıypasnatqaradıhámtarawdatoplanǵanbilimlerditarqatadı.

❁Konstituciyalıqhuqıqsistemasınıńtiykarıesaplanǵanprinciplerdińáhmiyeti, eńdáslep, olardıńmazmunındaulıwmainsanıylıqqadiriyatlardıńjatqanlıǵı,xalıqaralıqulıwmamaqullanǵanqaǵıydalardıńústemligitiykarındajaratılǵanlıǵıhámolaróznáwbetindemilliyhuqıqsistemasınıńfundamentibolıpxızmetetiwimenenańlatıladı.

❁Konstituciyalıqprinciplerdińáhmiyetlitárepijánesondakórinedi, bulprinciplershaxs, jámiyethámmámleketqatnasıqlarınıńturaqlıbaǵdarların, eńáhmiyetlitáreplerinózindesáwlelendiredi.

❁Egerde«mámleketdúzimi»túsiniginińtiykarındamámleketmápleriyamasamámlekethákimiyatınıńústemligisıyaqlıideyalarjámleskenbolsa, «konstituciyalıqdúzim» túsinigitiykarınan,konstituciyalıqtártip-qaǵıydalardıńústemligi, yaǵnıykonstituciyaprinciplerdinińámeliykórinisinkórsetedihám sol arqalıkonstituciyalıqhuqıqıyqatnasqorǵalıpatırǵanlıǵıkóbirekańlanadı.

❁ÓzbekistanRespublikasınıńKonstituciyasıanıqislepshıǵılǵanstrukturasımenenajıralıpturadı. Onıństrukturalıqbólimlerinekirisiw, 6bólim, 26 bap, 128 statyakiredi.

❁KonstituciyamızdıńkirisiwbólimindeÓzbekistanxalqıinsanhuqıqlarınahámmámleketsuverenitetiideyalarınasadıqlıǵınsaltanatlıtúrdejáriyalap, insansúyiwshilikdemokratiyalıqhuqıqıymámleketqurıwwazıypasınnázerdetutıwıkórsetilgen.

❁Birinshibólimnormalarındamámleketsuvereniteti, xalıqhákimiyatshılıǵı, konstituciyahámnızamnıńústinligisırtqısiyasattiykarǵıprinciplersıpatındaberiledi.

❁Ekinshibólimnormalarıinsanhámpuqaralardıńtiykarǵıhuqıqları, erkinliklerihámwazıypalarıntártipkesaladı.

❁Úshinshibólimnormalarıjámiyethámshaxsqatnasıqlarınıńqásiyetlerinashıpberedi.

❁Tórtinshibólimnormalarımámleketimizdińadministrativlikaymaqlıqhámmámleketdúzilisinbelgileydi.

❁Mámlekethákimiyatınıńdúziliwibesinshibólimnormalarındatártipkesalınadı.

❁Konstituciyaǵaózgeriskirgiziwtártibialtınshıbólimnormalarındakórsetiledi.

❁Hárbirmámlekettehuqıqhámtártiplerdińbolıwıkonstituciyalıqdúzimnińkepilibolıpxızmetetedi.

❁MámleketpuqaralarınıńKonstituciyahámnızamlardabekkemlengenaymaqlarıhámerkinliklerintámiyinleydi.