12- mavzu. Is-lm modelining shakllanishi va tadbiqi

 
3-masala 
Ochiq iqtisodiyotda iste’mol funksiyasi quyidagi ko‘rinishga ega: 
C = 80 + 0,8Yd; 
– investitsiyalar funksiyasi I = 100 – 800r; 
– soliq stavkasi t = 0,25;
– davlat xarajatlari G = 60;
– pulga talab vazifasi M = (0,5Y – 1000r)P; 
– pullik taklif M = 200;
– narxlar darajasi P = 2.
IS va LM egri chiziqlar tenglamasi, shuningdek, Y daromad va r foiz 
stavkasining muvozanat qiymatini aniqlang. 
Yechish: 
IS egri chizig‘i tenglamasini topamiz 
Y = C + I + G + X
n
. 
Y = 80 + 0,8(Y – 0,25Y) + 100 – 800r + 60. 
0,4Y = 240 – 800r. 
Y = 600 – 2000R – IS tenglamasi. 
LM egri chizig‘i tenglamasini topamiz 
M : P = kY – hr. 
200 : 2 = 0,5Y – 1000r. 
0,5Y = 100 + 1000r. 

---

Y = 200 + 2000R – LM tenglamasi. 
Y daromad va r foiz stavkasining muvozanatli darajasini aniqlash uchun IS va 
LM egri chiziqlarining kesishuv nuqtasini topish kerak. 
600 – 2000R = 200 + 2000r. 
400 = 4000r 

r = 0,1 yoki 10%. 
Tenglama modellaridan biriga foiz stavkasining muvozanatli darajasini 
qo‘ygan holda, daromadning muvozanatli darajasini topish mumkin: 
Y
 
= 200 + 2000 x 0,1 = 400. 
 
Mustaqil ishlash uchun masalalar 
1.
Iqtisodiyot quyidagi ma’lumotlar bilan ifodalangan:
C =400 + 0.9Y
d
(iste’mol); 
I = 300 – 2000R (investitsiyalar); 
X
n 
= 100 – 0,05Y – 1000R (sof eksport); 
M = (0,4Y – 100R)P (nominal pul taklifi); 
G = 100 (davlat xarajatlari); 
t = 0,5 (soliq stavkasi); 
M
s 
= 180 (baholarning belgilangan darajasi). 
Bu holatda daromadlarning va foiz stavkasining muvozanatli darajalarini 
toping. 
2.
Iqtisodiyot quyidagi ko‘rsatkichlar vositasida berilgan: 
Y=C+I+G+Xn; C=100+0,9Yd ; I=200-500R; 
Xn= 100-0,12Y-500R; M=(0,8Y-2000R) P; 
G=200; t=0,2; Ms = 800; P=1. 
Bunday vaziyatda LM egri chizig‘i tenglamasi qanday ko‘rinishda bo‘ladi? 
 
3.Ochiq iqtisodiyotda iste’mol funksiyasi: 
C = 300 + 0,8Yd;
– investitsiyalar funksiyasi I = 200 – 1500r;

---

– soliq stavkasi t = 0,2; 
– davlat xarajatlari G = 200; 
– pulga talab funksiyasi M = (0,5Y – 200r)P; 
– pul taklifi M = 550; 
–narxlar darajasi P = 1; 
–sof eksport funksiyasi X
n
= 100 – 0,04Y – 500r.
IS va LM egri chiziqlari tenglamasi, shuningdek, Y daromad va r foiz 
stavkasining muvozanat qiymatini aniqlang. Agar narxlar darajasi ikki barobar 
oshsa, LM egri chizig‘i va daromad hamda foiz stavkasining muvozanat qiymati 
qanday o‘zgaradi? 
4.
Iqtisodiyot quyidagi ma’lumotlar bilan ifodalangan: muvozanatli ishlab 
chiqarish hajmi U=5000; iste’mol funksiyasi – S=500+0,6(U-T); Soliqlar T=600; 
davlat xarajatlari – 1000; investitsiya funksiyasi: I=2160-10000R. Bu holatda 
muvozanatning real foiz stavkasi nechaga teng bo‘ladi?
5.
Iqtisodiy tizim quyidagi ko‘rsatkichlar bilan xarakterlanadi: Iste’mol 
funksiyasi C=60+0,8 Yd . Rejalashtirilgan investitsiyalar daromadga bog‘liq emas 
va I= 40 birlik. Davlat xarajatlari G= 20 birlik. Topilsin: 
A) Iqtisodiyotdagi muvozanatli daromad darajasini; 
B) xarajatlar multiplikatori miqdorini; 
V) davlat xarajatlari 10 birlikka ko‘payganda muvozanatli daromad darajasini. 
6.
Iqtisodiy tizim quyidagi ko‘rsatkichlar bilan xarakterlanadi: 
Iste’mol funksiyasi C=38+0,5 (Y-T); 
Investitsiya funksiyasi I=50-100 R; 
Davlat xarajatlari va soliqlar G=T=20; 
Pulga talab funksiyasi: L=0,5-80R;
Pul taklifi M=160; baholar darajasi P=2. 
A) IS egri chizig‘i tenglamasini tuzing. 
B) LM egri chizig‘i tenglamasini tuzing. 

---

V) Foiz stavkasi va daromadning muvozanatli darajasini toping. 
G) Davlat xarajatlari 20 dan 30 ga qadar ko‘paysa foiz stavkasi va 
daromadning muvozanatli darajasi qanday o‘zgaradi. 
D) pul taklifi 160 dan 180 ga qadar ko‘paysa foiz stavkasi va daromadning 
muvozanatli darajasi qanday o‘zgaradi.
7.
Iqtisodiyot quyidagi ma’lumotlar bilan tasvirlangan: 
Y=C+I+G+Xn 
C=400+0,9 Yd I=200+0,25Y 
Xn=200-0,1Y G=200 t= 0,333 
Daromadning muvozanatli darajasi va avtonom xarajatlar multiplikatorini 
toping.