2. Ax+By+C=0 Chiziqli funksiyaning geometrik ma’nosi Darajali funksiya Funksiya grafigini almashtirish

5-misol. funksiyaning grafigidan foydalanib, funksiyaning grafigi yasalsin.
Yechish: funksiya grafigini yasab, uni Oy o‘qiga nisba-tan simmetrik almashtirsak (akslantirsak), funksiya grafigi hosil bo‘ladi, (33-rasm).


5. Modul bilan bog‘liq ifodalarning grafiklari

Ma’lumki:

Bundan ko‘rinadiki, funksiyaning grafigini yasash uchun grafigini yasash va bu grafikning Ox o‘qidan pastda joylashgan qismini Ox o‘qiga nisbatan yuqori yarim tekislikka akslantirish kerak.


y
Д 3 C y

3
0

x 1
B

0 1 3
А -3 -1 2

34-rasm. 35-rasm.


1-misol 1. funksiyaning grafigi yasalsin.


Yechish: Avval funksiyaning grafigini yasaymiz. (ABC to‘g‘ri chiziq, 34-rasm). ning grafigini hosil qilish uchun grafikning OX o‘qidan pastda joylashgan qismi AB ni Ox o‘qi-ga nisbatan akslantirish lozim. Natijada DBC siniq chiziqni hosil qila-miz, bu ning grafigi bo‘ladi.


2-misol. funksiyaning grafigi yasalsin.


Yechish: Avval funksiyaning grafigini yasaymiz. Bu ABC paraboladan iborat bo‘ladi (35-rasm).
ning grafigini yasash uchun grafigining Ox o‘qidan pastda joylashgan qismi EBF ni Ox o‘qiga nisbatan akslantirib, AEDFC egri chiziqni hosil qilamiz. Bu berilgan funksiyaning grafigidan iborat.
3-misol. funksiyaning grafigini yasang.
Yechish: Avval funksiyaning grafigini yasaymiz. Bu ikkin-chi va to‘rtinchi choraklarda joylashgan giperbola bo‘ladi. Agar bu gra-fikni Oy o‘qi yo‘nalishida ikki birlik yuqoriga siljitsak, funk-siyaning grafigi hosil bo‘ladi (36-rasm). Endi funksiyaning gra-figini yasaymiz. Buning uchun funksiya grafigining Ox o‘qidan pastda joylashgan AB qismini OX o‘qiga nisbatan akslantiramiz (37-rasm).


y y
2