2 m ü n d ə r I c a t gəNCƏ DÖVLƏt universiteti 70
SƏDNİK PAŞA PİRSULTANLI -80
Yüklə 3,02 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Tacir SƏMİMİ AMEA Folklor İnstitutunun elmi işçisi 39
38 SƏDNİK PAŞA PİRSULTANLI -80 TƏBRİKLƏR - Bu Sədnikin tayı-bərabəri yoxdu. Mən buna mat qalmışam ki, insan nə qədər gəzib dolanar... Mən hara gedirəm deyirlər, səndən əvvəl Sədnik müəllim gəlmişdi. Baxın, Sədnik belə Sədnikdi! Arada bir Mürsəl müəllimlə Sədnik müəllim zarafatlaşırdılar. Bəzən elə olurdu ki, dostlar görüşə bilmirdilər. Sədnik müəllim Gəncədən gələn kimi Mürsəl müəllimi axtarırdı: - Uşaqlar, Mürsəli görmüsünüzmü? Bəzən də elə olurdu ki, Sədnik müəllim Bakıya gəlib gedəndən sonra Mürsəl müəllim bizdən soruşardı: Sədnik gəlibmi? Burdadırsa durub gözləyim, görüşüb sonra gedərəm. Sədnik müəllim həm də şairdir. Hələ gənc yaşlarından bədii yaradıcılığa başlayıb. daha doğrusu folklorşünaslığını şairliyi tamamlayır. Hörmətli Sədnik müəllimin bədii yaradıcılığının maraqlı cəhəti odur ki, poeziya aşıq şeirlərindən ibarətdir, xalqın canlı danışıq dilini, saf düşüncələrini özündə əks etdirir. Sədnik müəllim həm də yaxşı ailə başçısıdır. O, övladlarını vətənə, xalqa, folklora məhəbbət ruhunda tərbiyə edib. Onların hər birinin ruhunda, canında ulu Tanrıya, canlı təbiətə, insanlara tükənməz məhəbbət və sevgi var. Bu sevginin, məhəbbətin qaynağı soy-kökdən gələn qan yaddaşı, Sədnik müəllimin əsərlərindən süzülən saflıq, təmizlik və böyüklükdür. Təbii ki, Sədnik müəllim haqqında çox söz demək olar. Mən burada ancaq ürəyindən keçənlərin bir hissəsini yazdım. Səksən yaşın mübarək, Sədnik müəllim! Gün o gün olsun sənin yüz illiyini keçirək!
39 SƏDNİK PAŞA PİRSULTANLI -80 TƏBRİKLƏR Xalq yaradıcılığına məhəbbətlə Professor Sədnik Paşa Pirsultanlının Azərbaycan şifahi xalq ədəbiyyatı nümunələrini toplamaq, tədqiq və nəşr etmək sahəsində gördüyü işlərin miqyasını gözönünə gətirdikdə heyrətlənməyə bilmirsən. Görkəmli alimin bu sahədəki fədakar əməyini yalnız qeyri-adi gücə malik əfsanəvi folklor qəhrəmanlarının hünər və şücaəti ilə müqayisə etmək olar. Qədim və müasir türklərin yayıldığı tarixi, coğrafi arealı Sədnik Paşa Pirsultanlı qədər gəzib- dolaşan, onun hər qarışına, çox əsrlik yaddaşını özündə əks etdirən nümunələrə Sədnik Paşa Pirsultanlı qədər yaxından bələd olan ikinci bir folklor araşdırıcısı tapmaq çətindir. S.P.Pirsultanlı 60 ildən artıq bir müddət ərzində ayağında dəmir çarıq, əlində dəmir əsa xalqımızın zəngin və unikal söz saxlancının izinə düşmüş, onu çox böyük bir canıyananlıqla, xüsusi bir qayğı və məhəbbətlə toplayıb araya, ərsəyə gətirmişdir. Şifahi xalq ədəbiyyatının elə bir janrına rast gəlmək mümkün deyil ki, o istər folklor materialları toplayıcısı, istərsə də tədqiqatçı alim kimi, S.P.Pirsultanlının diqqətindən kənarda qalsın. Hətta bu janrların bir neçəsinin, o cümlədən əfsanə və əsatirlərin, aşıq poeziyasını və s. nəzəri əsaslarının elmi- metodoloji cəhətdən yenidən və daha mükəmməl şəkildə işlənməsi sahəsində də S.Pirsultanlının xidmətləri az olmamışdır. Məhz S.P.Pirsultanlının məhsuldar və gərgin əməyi sayəsində Azərbaycan əfsanələrinin böyük bir qismi itib batmaq təhlükəsindən xilas olaraq əbədi yaşamaq haqqı qazanmış və özünün obyektiv elmi qiymətini almışdır. Azərbaycan aşıq məktəbləri, xüsusilə Kəlbəcər aşıq məktəbi və onun ayrı- ayrı görkəmli nümayəndələrinin yaradıcılığı, ifaçılıq xüsusiyyətləri ilk dəfə olaraq S.P.Pirsultanlı tərəfindən geniş və fundamental şəkildə tədqiq
40 SƏDNİK PAŞA PİRSULTANLI -80 TƏBRİKLƏR olunmuşdur. S.P.Pirsultanlı ozan-aşıq sənətinin mənşəyini, zaman-zaman yaranıb, formalaşan aşıq məktəblərnin hər birinə ayrı-ayrılıqda özünəməxsus fərqli sənətkarlıq manerasını, şagird-ustad münasibətlərini araşdırmış, elmə və musiqi ictimaiyytinə məlum olan və olmayan aşıq havalarının sayını təxmin etməyə təşəbbüs göstərmiş, onların tipoloji təsnifatını verməyə çalışmışdır. Azərbaycan aşıq poeziyası öz inkişafında hansı mərhələlərdən keçmişdir? S.P.Pirsultanlının təkcə bu məsələnin araşdırılması ilə bağlı ardıcıl və səmərəli elmi müşahidələri, gəldiyi nəticələr bir neçə kitabda öz əksini tapmışdır. Şifahi xalq ədəbiyyatının öz papulyar janrlarından olan atalar sözlərindəki bir mühüm cəhət – onların nəsr və nəzm şəklində olması bir alim kimi S.P.Pirsultanlının diqqətini cəlb etmiş və o, bu problemə də öz tədqiqatlarında geniş yer ayırmışdır. Ağız ədəbiyyatında öz lirizmi, emosionallığı insanın ən həzin və kövrək duyğularına yaxınlığı ilə seçilən bayatılar haqqında maraqlı fikirlər söylənən S.P.Pirsultanlı bu janrın ideya-bədii cəhətdən son dərəcə kamil nümunələrini yaratmış məşhur Sarı Aşığın bayatıları üzərində geniş dayanır, milli poetik düşüncəmizin zənginləşməsində onun əvəzsiz rolunu yüksək dəyərləndirir. S.P.Pirsultanlı şifahi və yazılı ədəbiyyatımız arasındakı genetik əlaqə və bağlılıqları son dərəcə diqqət və həssaslıqla araşdırmış, xalq bədii təfək- küründən qidalanaraq yaranan və formalaşan klassik söz sənətimizin bu zəmindəki axtarışlarının əsas prinsiplərini və qanunauyğunluqlarını nəzərdən keçirmişdir. S.P.Pirsultanlı xalq yumorunun, ata-babalarımızın nikbin və şux ovqatının məhsulu olan gülməcələr, məşhur gülüş qəhrəmanları haqqında da maraqlı fikirlər söyləmiş, xalq gülüşünün bədii-estetik mahiyyətini açıqlamışdır. Bundan başqa S.P.Pirsultanlı xalqımızın ictimai, siyasi və mədəni həyatında mühüm rol oynamış konkret tarixi şəxsiyyətlər, məşhur mahnılarımız və el Yüklə 3,02 Mb. Dostları ilə paylaş:
|