21. yüzyılda pek çok gelişmiş ve gelişmekte olan ülkede sosyal belediyecilik anlayışıyla yerel yönetimler sosyal politikada etkin rol almaktadır

2.4.5 Engellilere sunulan hizmetler
Ulusal Engelliler Veritabanına (ÖZVERİ) göre; kayıtlı, adresi ve engelli sağlık kurulu rapor bilgisi bilinen Türkiye’de 1.559.222 engelli bulunmaktadır. İzmir ilindeki engelli birey sayısı ise 98.564 olarak saptanmıştır.⁵⁶ 2006 yılı İl Sağlık Hizmetleri Müdürlüğü verilerine göre İBB sınırları içerisinde engelli nüfusun %75,7’sinin sağlık güvencesi bulunmaktadır.⁵⁷ İBB, engellilerin eğitimi ve rehabilitasyon için gerçekleştirdiği çalışmalar ve engellilere verdiği destekten ötürü, 2005 yılında Başbakanlık Özürlüler İdaresi tarafından "Engelli Dostu Belediye" seçilmiştir.272 2010 yılını da “Engelliler Yılı” ilan eden İBB “İzmir Engelleri Kaldırıyor” projesini de hayata geçirerek, 5378 Sayılı Özürlüler Yasasının öngördüğü, engellilerin kamu hizmetlerine ve kamusal alanlara erişimlerini kolaylaştırma çalışmaları yapmıştır. Ayrıca İBB, “ENGELSİZMİR 2013 Kongresi” ile, engellilere yönelik stratejik plan oluşturmanın yanı sıra, engellilerin kentsel yaşamın tüm boyutlarına katılıp katkıda bulunmasının olanaklarını arttırmayı amaçlıyor.⁵⁸ İBB’nin engellilere yönelik çalışmalarını üç başlık altında toplanmıştır
Engelli Eğitim Merkezi
Türkiye’de İlk defa İzmir’de açılan Engelli Eğitim Merkezi, 2000 yılından bu yana engelli vatandaşların rehabilitasyon, danışmanlık, kişisel gelişim ve destek hizmetlerine gereksinimi için bilgilendirme ve yönlendirme amaçlı hizmetlerini sunmaktadır.⁵⁹ Engelli hizmet aracı ve sosyal servis hizmetleri, rehberlik ve psikolojik danışmanlık, resim, bireysel eğitim, el sanatları ve sportif etkinlikler gerçekleştirmektedir. Ayrıca engelli vatandaşlar ve yakınları için özellikle bahar ve yaz aylarında çeşitli geziler ve etkinlikler düzenlenmektedir. Faaliyet kapsamında merkezden 150 engelli birey uğraş, terapisi, beden eğitimi, resim dersi, okul öncesi eğitim, okul dönemi eğitimi ve psikolojik danışmanlık alanında hizmet almıştır. Merkezde resim dersi eğitimi alan engelli öğrenciler düzenlenen Monami Resim Yarışması’ndan 17 adet madalya, Konak Rotary Kulübü’nden 1.lik ve 3.lük ödülü, İzmir Rotary Derneğinin karikatür yarışmasından ise jüri ödülü almışlardır. 2011 yılında engelliler merkezi faaliyetlerinden 16.795 engelli kişi faydalanmıştır.⁶⁰ 2012 yılında ise 14.727 engelli kişiye hizmet verilmiştir.⁶¹ Türkiye’de ilk defa İBB Engelli Merkezi tarafından uygulanan “uğraş terapisi” rehabilitasyon desteği ve aile bütçelerine katkı sağlanma imkanı verilmiştir.⁶²
Ulusal Özürlüler Veri Tabanına kayıtlı olan özürlü bireylerin %66,9’u kaldırımların, yaya yollarının ve yaya geçitlerinin özürlü bireyin kullanımına uygun olmadığını düşünmektedir. Yaşadıkları yerdeki fiziksel çevre düzenlemeleri ile ilgili olarak, kayıtlı olan özürlü bireylerin % 66,3’ü oturdukları binanın, % 59,5’i dükkan, market, mağaza ve lokantaların, % 58,4’ü kamu binalarının, % 55,4’ü postane ve banka benzeri yerlerin özürlü bireyin kullanımına uygun olmadığını belirtmiştir.⁶³ İBB’nin projelendirdiği ve yaptığı kamu binalarında engelli tuvaleti, asansör ve engellilerin bina içerisinde dolaşımını sağlayacak mekânsal yapı sağlanmıştır.⁶⁴
Kayıtlı olan özürlü bireylerin % 30,9’u kendi başına toplu taşıma aracını kullandığını, % 69,1’i ise toplu taşıma aracını kendi başına kullanamadığını beyan etmiştir. Toplu taşıma aracını kendi başına kullanmama nedenleri incelendiğinde, % 89,6’sı refakatçisiz dışarı çıkamadığını, % 12,9’u toplu taşıma araçlarının özür durumuna uygun olmadığını, % 6,7’si özel araç kullandığını belirtmiştir.⁶⁵ İzmir’de engelli vatandaşların kent yaşamına aktif olarak katılabilmeleri için; toplu taşıma hizmetlerinden (otobüs, metro, vapur) yaklaşık 50 bin kişi ücretsiz yararlanıyor. Engelli bireylere 750 biniş yüklü toplu ulaşım kartı, “ağır engelli” bireylerin yakınlarına da refakatçi kartı sağlanıyor. Fuar Engelliler Eğitim Merkezince, randevu sistemi ile 4 adet engelli minibüsü hizmet vermektedir.⁶⁶ İzmir genelinde cadde, meydan ve bulvarlarda bulunan yaya yürüyüş yollarındaki rampalar, engellilerin kullanımına uygun yeniden düzenleniyor. Katlı kavşaklarla, yoğun trafik akışına sahip caddeler ve metro istasyonlarında yürüyen merdivenli, asansörlü yaya üstgeçitlerinin yapımı devam etmektedir. Daha önce Kültürpark’ta deneme çalışmaları gerçekleştirilen görme engelliler için “hissedilebilir yüzey” uygulaması Karşıyaka Girne Caddesi’nde gidiş-geliş toplam 4 kilometrelik Girne Caddesi boyunca, kaldırım üzerinde görme engelli vatandaşların bastonu ile hissedebileceği şekilde kabartılı bir şerit oluşturuluyor. Kent genelinde belirli noktalarda karo ve parke olan kaldırımlarda görme engelliler için yüzey uygulaması çalışmalarına başlanacak.⁶⁷
Sosyal Destek İBB, engelli birey ve ailelerinin yaşam standartlarının iyileştirilmesi amacıyla, hasta bezi, manüel tekerlekli sandalye, akülü sandalye, yedek akü, hasta yatağı ve masası ile görme engelli bastonu yardımı yapmaktadır. 2011 yılında 84 adet manüel tekerlekli sandalye, 44 adet akülü tekerlekli sandalye, 33 adet yedek akü, 42 adet hasta yatağı ve masası, 15 adet görme engelli bastonu ile 252.464 adet hasta bezi faaliyet kapsamında ihtiyaçlı engelli kişilerin taleplerine göre dağıtılmıştır.⁶⁸ 2012 yılında 1.640 engelli vatandaşa ihtiyaç duydukları alanda malzeme yardımı yapılmıştır.⁶⁹
Spor Desteği Tekerlekli Sandalye Basketbol Takımını, 1996-97 sezonunda faaliyete geçiren İBB, engellilerin basketbol sporuyla buluşmasında ve takımın kurumsallaşmasına büyük katkı sağlamıştır. Tekerlekli Sandalye Basketbol Takımı, 2001-2004 yıllarındaki yenilgisiz şampiyonluğunu yanı sıra, 105 maç hiç yenilmeden dünya rekoru kırmışlardır. ⁷⁰