- 162 -
Şəkil 3.2. Üfüqi çökdürücünün prinsipial sxemi
H
mayesində paylanmış
B
mayesinin emulsiyası çökdürücü çənə daxil
edilir və ağırlıq qüvvəsinin təsirindən iki hissəyə ayrılır. Ayrılmış mayelər
H
və
B
boruları vasitəsilə çökdürücü çəndən xaric olur. Şəkil 3.2- də emulsiya
sahəsi ştrixlənmişdir və bu sahə
H
mayesinin (yuxarı) zonasını
B
mayesinin
(aşağı) zonasından ayırır.
Şəkildə
−
fazaları ayıran zonanın sərhəddidir.
Çökdürücünün kifayət qədər uzunluğu
L
olduqda, onun çıxış
hissəsində
emulsiyanı təşkil edən fazaların tam ayrılması baş verir. Bircinsli
H
mayesində
hərəkət edən
B
mayesinin damcıları həm çökdürücü boyu
H
mayesinin axın
qüvvəsinin
və həm də
B
damcısı (
su
) və
H
mayesinin (
n
) sıxlıqlarının
müxtəlifliyindən yaranan Arximed qüvvəsinin təsirinə məruz qalır.
Damcı çökdürücü boyunca hərəkət edən axının sabit
l
U
sürəti ilə irəliləyir
və həm də sabit
g
U
sürəti ilə ağırlıq qüvvəsinin təsirindən aşağı enir.
- 163 -
Damcının enmə sürəti
g
U
Adamar düsturuna əsasən (Stoks
qanununa
uyğun olaraq) təyin oluna bilər. Ayırma səthindən (a səviyyəsi) yuxarıda
yerləşən damcı r-səviyyəsindən hərəkətə başlayır və
g
g
U
r
t
/
=
zamanı
müddətində ayırma səthinə çatır.
Axının sürəti
S
Q
U
l
/
=
ifadəsindən tapılır (
Q
və
S
-uyğun olaraq axının
sərfi və en kəsik sahəsidir).
Əgər
H
və
B
mayelərinin ayırma sərhəddi çökdürücünün ortasında
yerləşərsə, onda
2
/
2
R
S
=
(R-silindrik çökdürücünün radiusudur).
L
U
U
R
g
l
olduqda çökdürücüdə ayrılan damcıların diametri:
RL
Q
Kg
d
n
36
2
0
, (3.8)
Burada,
s
n
n
s
K
3
2
2
3
+
+
=
- Adamar və Bonda görə Stoks düsturuna
düzəlişdir;
n
s
−
=
Çökdürücünün
səthinin
RL
S
g
2
=
olduğunu qəbul etsək, onda (3.8)
düsturunu aşağıdakı şəklə salmaq olar:
g
n
S
Q
Kg
d
72
2
0
(3.9)
Çökdürücüdə
0
d
d
olan damcılar emulsiyadan ayrılır. Alınmış düstur,
dispers damcılarının birləşərək iriləşməsi müddətini nəzərə almadığı üçün
nəzərə çarpacaq məhdudiyyətlərə malikdir. Təmizlənən emulsiyanın
ümumi
sərfi (
цм
Q
) üçün çökdürücülərin tələb olunan sayı
Q
цм
Q
N
=
ifadəsindən təyin
olunur. Burada
−
Q
bir çökdürücünün maksimal məhsuldarlığıdır.