3. Walory przyrodniczo leśne Klimat

6.2.4. Zachowanie różnorodności biologicznej

W koncepcji leśnictwa wielofunkcyjnego biologiczne zróżnicowanie lasów jest zarówno narzędziem jak i celem zagospodarowania, służąc z jednej strony stabilności ekosystemów leśnych, z drugiej zaś - poszerzaniu ich wielofunkcyjności
i możliwości wielostronnego użytkowania.

Formalne zobowiązanie polskiego leśnictwa w tej sprawie istnieje w postaci podpisanej w 1992 r. przez Polskę i ratyfikowanej przez Sejm RP „Konwencji

o Różnorodności Biologicznej”. Według niej różnorodność biologiczna
to „zróżnicowanie wszystkich żywych organizmów występujących na Ziemi
w ekosystemach lądowych, morskich i słodkowodnych oraz w zespołach ekologicznych, których są częścią; dotyczy to różnorodności w obrębie gatunku, pomiędzy gatunkami oraz różnorodności ekosystemów”. Celem konwencji jest ochrona różnorodności biologicznej, trwałe i zrównoważone użytkowanie jej elementów oraz sprawiedliwy podział korzyści wynikających z wykorzystania zasobów genetycznych, w tym odpowiedni dostęp do tych zasobów i transfer stosowanych technologii z uwzględnieniem wszystkich praw do tych zasobów
a także odpowiednie finansowanie.

Lasy w dalszym ciągu gromadzą najcenniejsze i najliczniej reprezentowane składniki polskiej dzikiej flory i fauny oraz stanowią główny element prawnych form ochrony przyrody w Polsce, a leśnictwo należy do kluczowych sektorów gospodarki kształtujących stan i procesy decydujące o różnorodności biologicznej rodzimej przyrody (Rykowski mpis).

Niezmiernie ważna dla wszystkich grup organizmów żywych jest możliwość zachowania jak najszerszej puli genowej. Warunkiem do tego jest swoboda kontaktowania się ze sobą osobników z poszczególnych populacji. W tym celu konieczne jest pozostawienie tzw. „korytarzy ekologicznych”. Ich rolę dla wielu grup organizmów spełniać mogą pasy drzewostanów wzdłuż większych cieków wodnych stanowiące ich naturalną zabudowę. Konieczne jest więc maksymalne ograniczenie zabiegów gospodarczych w w/w pasach. Podobną rolę pełnią pasy łąk
i innych terenów niezalesionych wewnątrz kompleksu leśnego (Michalik 1995).

6.2.4.1. Zachowanie różnorodności genetycznej

W celu ochrony różnorodności genetycznej w lasach Nadleśnictwa zaleca się stosowanie uregulowań zawartych w dokumentach obowiązujących w Lasach Państwowych. Zasadniczym celem jest ochrona możliwie dużej liczby genotypów rodzimych gatunków drzew i krzewów oraz ich lokalnych populacji. Podstawowymi formami ochrony leśnych zasobów genowych są komisyjnie uznawane i w specjalny sposób zagospodarowane drzewostany, uprawy i plantacje. Ochrona powinna uwzględniać również gatunki drzew i krzewów prezentujących szczególne walory przyrodnicze i biocenotyczne. Rozszerzeniem strategii ochrony leśnej różnorodności genetycznej są odnowienia naturalne, ochrona starych drzew, grupowe cięcia pielęgnacyjne, utrzymywanie w lesie drzew zamierających i martwych.

Ochrona leśnych zasobów genowych na terenie Nadleśnictwa realizowana jest w oparciu o „Program zachowania leśnych zasobów genowych i hodowli selekcyjnej drzew leśnych na lata 1991 – 2010”, opracowany na podstawie Zarządzenia Nr 8 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 25.01.1993 r.

Obecnie na terenie Nadleśnictwa Dynów zasoby genowe stanowią :

• 
  21 gospodarczych drzewostanów nasiennych na powierzchni 334,50 ha (wszystkie wpisane do Krajowego Rejestru Leśnego Materiału Podstawowego);
  
• 
  53 drzewa stanowiące źródło nasion (w tym 26 jaworów i 27 czereśni);
  
• 
  drzewa mateczne: 23 sztuki (w tym 10 buków zwyczajnych i 13 czereśni ptasich);
  
• 
  bloki upraw pochodnych modrzewia, jodły i buka o łącznej powierzchni założonych upraw 58,13 ha;
  
• 
  1 plantacja nasienna (czereśnia) w oddz. 114cx na powierzchni 5,33 ha.
  

6.2.4.2. Zachowanie różnorodności gatunkowej

Nadrzędną zasadą ochrony leśnej bioróżnorodności jest zasada zgodności biocenozy z biotopem. Podstawowe działania ochronne, prowadzone w tym zakresie, powinny zmierzać więc do utrzymania bądź odtworzenia zgodności składu gatunkowego drzewostanów z siedliskiem. Jest to warunek odzyskania przez fitocenozy bogactwa gatunkowego, a tym samym osiągnięcia przez nie stanu równowagi dynamicznej.

Ochrona bioróżnorodności wymaga:

• 
  preferowania rodzimych gatunków leśnej flory i fauny;
  
• 
  kształtowania i ochrony środowisk życia gatunków związanych z lasem oraz gatunków stref przejściowych z innymi biocenozami;
  
• 
  różnicowania warunków świetlnych, wilgotnościowych, termicznych oraz struktury wiekowej i przestrzennej drzewostanu;
  
• 
  kształtowania i utrzymywania mozaiki faz rozwojowych drzewostanów;
  
• 
  pozostawiania wyprodukowanej w lesie biomasy, zwłaszcza drewna
  w różnej postaci, w ilości dopuszczalnej względami sanitarnymi
  i ekonomicznie uzasadnionymi;
  
• 
  stosowania praktyk hodowlanych możliwie jak najbardziej zbliżonych do naturalnych procesów;
  
• 
  ograniczenia metody sztucznego pielęgnowania lasu na rzecz sterowania procesami naturalnymi.
  

6.2.4.3. Zachowanie różnorodności ekosystemowej

Dla ochrony leśnej różnorodności ekosystemów należy:

• 
  poddawanie szczególnej ochronie lasów nadrzecznych (łęgów);
  
• 
  utrzymywanie stref przejściowych (ekotonowych) ze szczególnym uwzględnieniem stref leśno-bagiennych, leśno-wodnych, leśno-łąkowych
  i leśno-polnych;
  
• 
  utrzymywanie różnorodności biologicznej wnętrza lasu poprzez ochronę biotopów wnętrza lasu i odpowiednie zagospodarowanie stref przejściowych między takimi elementami, jak: linie podziału powierzchniowego, szlaki komunikacyjne, inwestycje budowlane, szkółki, poletka łowieckie, itp.;
  
• 
  popieranie tzw. naturalnego kierunku hodowli lasu, czyli gospodarka leśna prowadzona w oparciu o składy gatunkowe drzewostanu odpowiadające
  w pełni warunkom siedliskowym, naturalne odnowienie lasu oraz stosowanie złożonych rębni, przede wszystkim rębni stopniowej gniazdowej udoskonalonej. Rębnia ta, oprócz zapewnienia warunków dla naturalnego odnowienia dla gatunków cieniowytrzymałych, jak buk i jodła, stwarza także możliwości odnowienia gatunków bardziej światłożądnych, jak wiąz górski czy jesion. Sprzyja ona także przestrzennemu zróżnicowaniu struktury drzewostanu.
  

6.2.5. Zachowanie siedlisk gatunków na obszarach leśnych i nieleśnych

6.2.5.1. Zachowanie siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk flory i fauny

Zbiorowiska leśne stanowią odpowiedniki siedlisk przyrodniczych podlegających ochronie oraz siedlisk przyrodniczych wymagających ochrony w formie wyznaczania obszarów Natura 2000.

Z grupy siedlisk podlegających ochronie ujętych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 sierpnia 2001 roku w sprawie określenia rodzajów siedlisk przyrodniczych podlegających ochronie oraz Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 16 maja 2005 roku w sprawie typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, wymagających ochrony w formie wyznaczenia obszarów Natura 2000, na terenie Nadleśnictwa odnotowano występowanie:

• 
  kwaśnej buczyny górskiej Luzulo luzuloidis-Fagetum [62;9110];
  
• 
  żyznej buczyny karpackiej Dentario glandulosae-Fagetum [64;9130];
  
• 
  grądu subkontynentalnego Tilio-Carpinetum [69;9170];
  
• 
  podgórskiego łęgu jesionowego Carici remotae-Fraxinetum [83;91E0]*;
  
• 
  górskiej olszyny bagiennej Caltho laetae-Alnetum [85;91E0]*;
  
• 
  jaworzyny górskiej z miesięcznicą trwałą Lunario-Aceretum [71;9180]*.
  

Oznaczenia:

[83;91E0]* - liczba porządkowa siedliska przyrodniczego w Rozporządzeniu MŚ z 2001 r.; kod typu siedliska przyrodniczego w załączniku Nr 1 do Rozporządzenia MŚ z 2005 r. *- siedliska priorytetowe.
Odnośnie wymienionych wyżej leśnych rodzajów siedlisk przyrodniczych zakłada się, że pogodzenie ich ochrony i gospodarki leśnej opartej na zasadzie zrównoważonego rozwoju jest możliwe i nie ma potrzeby wyłączenia całej ich powierzchni z gospodarczego użytkowania. W planie urządzenia lasu, którego niniejszy Program stanowi integralną część, nie planowano użytkowania rębnego w drzewostanach porastających siedliska łęgowe.

6.2.5.2. Ochrona ekosystemów nieleśnych

W celu ochrony zbiorowisk (ekosystemów) nieleśnych konieczne jest utrzymanie tradycyjnych form gospodarki rolniczej, szczególnie łąkowej i pasterskiej, w tym:

• 
  koszenie,
  
• 
  wypas owiec, bydła i koni,
  
• 
  nawożenie organiczne,
  
• 
  usuwanie podrostów drzew i krzewów oraz odpowiednie formowanie zadrzewień i zakrzewień,

  oraz stosowanie różnorodnych zabiegów, jak:

  
  
• 
  utrzymywanie i kształtowanie właściwych stosunków wodnych,
  
• 
  ochrona oraz tworzenie specyficznych biotopów dla roślinności i fauny, jak np. kopców kamieni, stert gałęzi, oczek wodnych, mokradełek, itp.
  

Dobór zabiegów lub ich kombinacja muszą być dostosowane do typu ekosystemu i celu ochrony.