4-mavzu. Korxonaning asosiy fondlari va ishlab chiqarish quvvatlari Reja
Yüklə 0,5 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 4.1.1– Rasm.
Asosiy fondlarning bo’linishi Ishlab chiqarishga oid asosiy fondlar ishlab chiqarish jarayonida ishtirok etadi. Ularga korxona binolari, kuch uzatuvchi moslamalar, mashina va qurilmalar, o’lchov asboblari, laboratoriya asboblari kiradi. Ishlab chiqarishga oid bo’lmagan asosiy fondlar korxonaga xizmat ko’rsatuvchi soxaga qarashli bo’lgan imorat va inshoatlar, jixozlar hisoblanadi. Asosiy fondlarning aniq belgili tomonlari bu qiymatining yuqoriligi va xizmat muddati uzoqligidir. Bundan tashqari bir vaqtning o’zida ilmiy texnika taraqqiyotiga va texnik daraja o’sishiga faol ta’sir etadi. Jaxon mamlakatlarida global o’zgarishlar ro’y berayotgan, eng muhim resurslar cheklanganligi sezilib borayotgan, raqobat kurashi tobora keskinlashib borayotgan bugungi kunda mavjud asosiy fondlardan oqilona foydalanish, xar bir xo’jalik yurituvchi sub’ektlarga tegishli noraqobatbordosh bo’lgan fondlarni muntazam ravishda innovatsion faoliyatga asoslangan holda o’zgartirib, yangilab borish zarur. SHundagina xar qanday xo’jalik yurituvchi sub’ekt tez o’zgaruvchan bozor sharoitlariga oson moslashadi, oxir oqibatda barqaror faoliyat kafolatlanadi. Bunga erishishning birdan – bir yo’li faoliyat ustida tinimsiz, muntazam tahlil, tadqiqot, ish olib borish, bozorni o’rganish, uning natijalariga asoslangan holda raqobatbardosh, xaridorgir tovarlar ishlab chiqarishni, xizmat ko’rsatishni amalga oshirish hisoblanadi. Asosiy fondlar ulardan foydalanish maqsadiga ko’ra ishlab chiqarishda bevosita va bilvosita qatnashishiga qarab, ular ishlab chiqarish jarayonida qatnashadigan va qatnashmaydigan fondlarga ajratiladi. Ishlab chiqarishda qatnashadigan asosiy fondlarning maqsadi moddiy boyliklar yaratishda ishtirok etishga qaratilgan bo’lsa, ishlab chiqarishda qatnashmaydigan asosiy fondlarning maqsadi xodimlarning moddiy va madaniy ehtiyojlarini qondirishdan iboratdir. Asosiy vositalarni iqtisodiyotning tarmoklari va turlari o’rtasida taqsimlashda ular yordamida ishlab chiqarilgan mahsulot yoki xizmatlar qanday tarmok yoki faoliyatning turiga taalluqliligiga karab, tegishli asosiy vositalar ham usha tarmok yoki faoliyat turiga kiritiladi, masalan, xalk xo’jaligining tarmoklaridagi, shu jumladan soha ishlab chiqarishidagi asosiy vositalarning qanday maqsadda foydalanishi va qanday ishlarni bajarishiga karab, quyidagi turlarga bo’linadi: Ishlab chiqarishga oid bo’lgan asosiy fondlar Ishlab chiqarishga oid bo’lmagan asosiy fondlar Yüklə 0,5 Mb. Dostları ilə paylaş:
|