4-Tema. Oqiwshilardi pedagogikaliq baqlaw

4-Tema. Oqiwshilardi pedagogikaliq baqlaw

J oba
1. Oqiwshilardi pedagogikaliq baqlaw. Oqiwshilardin jeke VARAQASI menen tanisiw.

2. Oqiw jili klass jurnalin korip shigiw.
3. Mektep direktori ham ilimiy bolim basliginin xabari.
4. Oqiwshilardin ataanalari menen sawbetleri.
5. Tabiygiy eksperiment
6. Oqiwshilar menen sawbetlesiw. Klass aktivleri menen sawbetlesiw.
7. Oqiwshilarga beriletugin pedagogikaliq xarakteristikalar.


Tayanish tu’sinikler
Pedagogikaliq xarakteristikalar, oqiwshilar menen sawbetlesiw, ataanalar menen sawbetlesiw, eksperiment orketiw, mektep direktori, ilimiy bolim basligi waziypalari, miynetti ilimiy sholkemlestiriw talaplari
.

Oqiwshilar jamaati ozbetinshe sholkem, biraq ol pedagogikaliq basshiliqqa mutaj. Oqiwshilardi oz halina taslap qoyiw ham, sonin menen bir waqitta balalar jamaatine qaraganda administrativliq ham, buyriqpazliq jolina otip aliw ham mumkin emes. Birinshi halda, klass basshisi bul jumislardan uliwma shetlesip, oqiwshilar menen baylanistin paseyiwine jol qoysa, ekinshi halda ol tazyiq jolina otip oqiwshilar ozbetinshiligin joqqa shigaradi.

Klass basshisinin bas waziypasi balalar jamaatin xizmetin sheberlik penen basqariw, oqiwshilar isbilermenlign ostiriw, klass jamaati aktivligi ham ozbetinsheligin payda etiwden ibarat.
Oqiwshilardi pedagogikaliq baqlaw oqiwshilar turmisi ham xizmetin uyreniwdin en isenimli usillarinan biri. Bul jumis sabaqlarda, sabaqtan tis waqitlarda, sotsialpaydali miynet shaaryatinda, sotsial turmistin barshe tarawlarinda amelge asiriraladi. albette  bul degeni klass basshisi hamme waqit ham hamme jayda oqiwshilar izinen jurip, olardi baqlaydi degen soz emes.
Oqiwshilardi baqlaw tek gana mektepte emes, balki koshede, shanaraqta, teatrda, tamashada, sport oyinlarinda, apiwayi toparlarda ham alip bariladi.
Oqiwshilardi baqlaw qanshelli puxta aniq, izbeiz reje tiykarinda alip barilsa, jumis sonshelli ansat keshedi.
Tajiriybeli klass basshilari oqiwshilardin turli adepikramliliq fizikaliq ozgesheliklerin bir qansha klasslar arqali ansat aniqlap qoyadi. Fizikaliq tarbiya sabaqlarinda turnikke tartiniw qiyin ham nazik shinigiwlardi orinlawda, vrach xanasinan emlew protsessinde, bir az qiyinraq miynet tapsirmalarinda, olardan uzaqdagi bir kisini shaqirip keliw, jaqtirmagan jumisin buyiriw arqali olardagi erk ham qorqaqliq, kush ham kushsizlik, qatiyliq ham juratsizliq, miynetsuyiwshilik ham jalqawliq siyaqli ozgeshelikler payda boladi.
Oqiwshilardi baqlaw ham onnan toplangan magliwmatlar shamaliq payda qiliwin umitmasliq tiyis. Sonin ushin tosatta ham asigis juwmaqlar shigarmasliq kerek. Oqiwshilar minezqulqindagi sirtqi tarepinen bir qiyli waqiya hadiyseler turli sebeplerge kore payda boliwi mumkin.
Oqiwshilaprdi baqlaw dawaminda, ayriqsha olardin bazi bir qatti hareketlerin bahalawda olardin keltirip shigargan sebeplerin aniqlap aliw ham juda zarur. Misali, oqiwshi sabaqqa keshigip keldi, deylik. Klass basshisi oni qoyiwdan aldin jagdaydi aniqlaw aliw maqsetke muwapiq. Bul halatta balki ataana ayibdar, balki ol soqir kisini kosheden otkerip qoygan, balki jolda awanap tusip, kiyimlerin qayta almastirip kelgen, turmista hamme narse boliwi mumkin, buni inkar qilip bolmaydi.
Bazi oqiwshi oqitiwshinin sozlerin itibarsiz tinlaydi. Bul oqitiwshida naraziliq oyatadi ham ol haq. Balki onin shanaraginda tinishsizliq bolgani ol tun boyi uyiqlamastan bezovta bolip shiqqan, sabaqta pikirin bir joyga toplay almaydi.
Ne bolsa ham, oqiwshilardi baqlaw joqari madeniy, saqiy qalip balalar shaxsina ulken hurmet, balalar tarbiyasin biliw, sinsheklewlik, jetik sheberlik ham konikpe talap qiladi.
Pedagogtin baqlawi qanshelli qimmatli bolmasin, putin klass haqqinda ham ayirim oqiwshilar tuwrisinda magilwmatlar uyreniwdin basqa usil ham joljoriqlari jardeminde aniqlawdi ham keneytiriwdi talap etedi. Bunnan kelip shigip, mektepte oqiwshilar shaxsiy jumisin natiyjeli sholkemlestiriw zaman talabi. Bunin ushin olarga miynetti ilimiy sholkemlestiriw aqilana en apiwayi usillarin uyretiw zarur. Bul menen olarga en kem kush sarip qilip kop natiyjege erisiw mumkinshiligin jaratqan bolamiz.
Miynetti ilimiy sholkemlestiriwdin tomendegi tiykargi talaplari bar 
1.Maqsetti aniqlap aliw.
2.Jumisti boleklerge ajiratiw.
3. Boleklerdi kereksiz zatlardan tazalaw, qalganlarin aqilana jaylastiriw.
4. En kerekli qural asbaplardi tanlaw.

20. 
    5.En jaqsi usillardi uyreniw.
    

6.Maqsetke erisiw.
Bulardi oqiwshilar turmisina qanday engiziwge boladi 
Oqiw aqiliy miynet turlerinen biri. Mamleketimizde millionlap oqiwshilar mekteplerde oqiydi. Oqiw  bul ozine tan ozgeshelikke iye miynet. Usi narse aniq, bul miynet bir natiyjege erisiw ushin kop yaki az kush sariplawga qarap ol yaki bul darejede natiyjeli boliwi mumkin.
Oqiwshilardi har bir jumisqa kirisiwinen aldin jazba, awizeki reje duzip aliwga uyretiw kerek. Sotsial islep shigariwda, shaxsiy jumista ham tartiplilik, tejemlilik rejenin barligin ham idealligina baylanisli.
Reje  jumistagi tabistin tiykari.
Rejenin quramali bolekleri.
1. Jumis maqsetin aniqlaw.
2. Jumis ushin neler kerek 
3. Jumis tartibi, jumis protsessi, waqti, jayi.
Jumistin ozin, onin neden baslaniwi, qanday bariwi, neden keyin keliwin aniq oylaw kerek.
Jumisti orinlaw ushin en aldi menen tiyisli jumis orni kerek. Mekteptegi kopshilik sabaqlar ushin parta yaki stol siyaqli jumis orni toliq kerek boladi.
Endi jumis ornina tomendegi talaplar qoyiladi 
1. Jumis orninda hesh qanday artiqsha narse bolmasligi kerek. Kerekli narseni tabiw ushin kop waqit sariplanadi.
2.Jumis orninda tazaliqti tamiyinlew kerek. Jumis orni qanshelli taza bolsa, islew sonshalli ansat, zawiqli boladi.
3. Jumis orninda orinlanatugin jumisqa muwapiq tartip tamiyinlew tiyis. Bizge kerek bolatugin hamme narseni bir tarepten (jaqsi shepte), orinlangan ham paydalanilgan narselerdi on tarepte saqlaw kerek. Kop isletiletugin narseler jaqinraq turiwi kerek.
Stolda tartip saqlaniwi ushin ruchka, qalem, knopka, qisqish, oshirgish ham arnawli qalemdannan paydalaniw orinli. Soni unitmasliq kerekki, klass xanasinda tartip, azadiliq har bir jumis ornindagi tartip ham azadaliqqa baylanisli.
Bul turdegi jumis protsessi oqiwshilardi tanrtiplilikke, azadaliqqa, ozozin qadagalawga, qizigip miynet qiliwga uyretedi.
Bekkemlew ushin sorawlar
1. Oqiwshilardi pedagogikaliq baqlaw qalay a’melge asiriladi?
2. Miynetti ilimiy sholkemlestiriwdin a’hmiyeti
3 Rejenin quramali bolekleri qanday
…………………………………………..


Usinilg`an a`debiyatlar
1. A.Embergenov, T. Seytniyazov, T. Kulmuratov, Z. Baltasheva, Sh. Arzuova, IBM kompyuterleri ha`m WINDOWS sistemasi. No`kis 1998.
2. S.I.Rahmonqulova, IBM PC shaxsiy komp`yuterlarida ishlash, T.-1998.,224 b.