65Ыё7333333333333333000 ta buxgalteriya O‘tkazmasi hisobvaraqlar rejasi bo‘yicha bog‘lanishlar* Muqaddima I bob. Buxgalteriya hisobi hisobvaraqlar rejasining umumiy tavsifi

8800	MAQSADLI TUShUMLARNI HISOBGA OLUVChI SCHOTLAR
8810	Grantlar
8820	Subsidiyalar
8830	A’zolik badallari
8840	Maqsadli foydalanadigan soliq imtiyozlari
8890	Boshqa maqsadli tushumlar
8900	KELGUSI XARAJATLAR VA TO‘LOVLAR REZERVLARINI HISOBGA OLUVChI SCHOTLAR
8910	Kelgusi xarajatlar va to‘lovlar rezervlari
V QISM. MOLIYaVIY NATIJALARNING ShAKLLANIShI VA IShLATILIShI
IX BO‘LIM. DAROMADLAR VA XARAJATLAR
9000	ASOSIY (OPERATSION) FAOLIYaTNING DAROMADLARINI HISOBGA OLUVChI SCHOTLAR	T
9010	Tayyor mahsulotlarni sotishdan daromadlar
9020	Tovarlarni sotishdan daromadlar
9030	Ishlar bajarish va xizmatlar ko‘rsatishdan daromadlar
9040	Sotilgan tovarlarning qaytishi
9050	Xaridorlar va buyurtmachilarga berilgan chegirmalar
9100	SOTILGAN MAHSULOT (TOVAR, ISh, XIZMAT)LARNING TANNARXINI HISOBGA OLUVChI SCHOTLAR	T
9110	Sotilgan tayyor mahsulotlarning tannarxi
9120	Sotilgan tovarlarning tannarxi
9130	Bajarilgan ish va ko‘rsatilgan xizmatlarning tannarxi
9140	Davriy hisobda TMZ sotib olish/xarid qilish
9150	Davriy hisobda TMZ bo‘yicha tuzatishlar
9200	ASOSIY VOSITALAR VA BOShQA AKTIVLARNING ChIQIB KETIShINI HISOBGA OLUVChI SCHOTLAR	T
9210	Asosiy vositalarning chiqib ketishi
9220	Boshqa aktivlarning chiqib ketishi
9300	ASOSIY FAOLIYaTNING BOShQA DAROMADLARINI HISOBGA OLUVChI SCHOTLAR	T
9310	Asosiy vositalarning chiqib ketishidan foyda
9320	Boshqa aktivlarning chiqib ketishidan foyda
9330	Undirilgan jarima, penya va ustamalar
9340	O‘tgan yillar foydalari
9350	Qisqa muddatli ijaradan daromadlar
9360	Kreditor va deponent qarzlarni hisobdan chiqarishdan daromadlar
9370	Xizmat ko‘rsatuvchi xo‘jaliklar daromadlari
9380	Tekin qaytarilmaydigan moliyaviy yordam
9390	Boshqa operatsion daromadlar
9400	DAVR XARAJATLARINI HISOBGA OLUVChI SCHOTLAR	T
9410	Sotish xarajatlari
9420	Ma’muriy xarajatlar
9430	Boshqa operatsion xarajatlar
9440	Kelgusida soliq solinadigan bazadan chiqariladigan hisobot davri xarajatlari
9500	MOLIYaVIY FAOLIYaT DAROMADLARINI HISOBGA OLUVChI SCHOTLAR	T
9510	Royalti ko‘rinishidagi daromadlar
9520	Dividendlar ko‘rinishidagi daromadlar
9530	Foizlar ko‘rinishidagi daromadlar
9540	Valyutalar kurslari farqidan daromadlar
9550	Uzoq muddatli ijaradan daromadlar
9560	Qimmatli qog‘ozlarni qayta baholashdan daromadlar
9590	Moliyaviy faoliyatning boshqa daromadlari
9600	MOLIYaVIY FAOLIYaT BO‘YIChA XARAJATLARNI HISOBGA OLUVChI SCHOTLAR	T
9610	Foizlar ko‘rinishidagi xarajatlar
9620	Valyutalar kurslari farqidan zararlar
9630	Qimmatli qog‘ozlarni chiqarish va tarqatish bo‘yicha xarajatlar
9690	Moliyaviy faoliyat bo‘yicha boshqa xarajatlar
9700	FAVQULODDAGI FOYDA (ZARAR)LARNI HISOBGA OLUVChI SCHOTLAR	T
9710	Favquloddagi foydalar
9720	Favquloddagi zararlar
9800	SOLIQLAR VA YIG‘IMLARNI TO‘LASh UChUN FOYDANING IShLATILIShINI HISOBGA OLUVChI SCHOTLAR	T
9810	Daromad (foyda) solig‘i bo‘yicha xarajatlar
9820	Foydadan hisoblangan boshqa soliqlar va yig‘imlar bo‘yicha xarajatlar
9900	YaKUNIY MOLIYaVIY NATIJANI HISOBGA OLUVChI SCHOTLAR
9910	Yakuniy moliyaviy natija
VI QISM. BALANSDAN TAShQARI SCHOTLAR
001	Qisqa muddatli ijaraga olingan asosiy vositalar	BT
002	Mas’ul saqlashga qabul qilingan tovar-moddiy qiymatliklar	BT
003	Qayta ishlovga qabul qilingan materiallar	BT
004	Komissiyaga qabul qilingan tovarlar	BT
005	O‘rnatish uchun qabul qilingan uskunalar	BT
006	Qat’iy hisobot varaqlari	BT
007	To‘lashga qobiliyatsiz debitorlarning zararga o‘tkazilib hisobdan chiqarilgan qarzi	BT
008	Majburiyatlar va to‘lovlarni ta’minlash - olingan	BT
009	Majburiyatlar va to‘lovlarni ta’minlash - berilgan	BT
010	Uzoq muddatli ijara shartnomasi bo‘yicha berilgan asosiy vositalar	BT
011	Ssuda shartnomasi bo‘yicha olingan mulk	BT
012	Kelgusi davrlarda soliq solinadigan bazadan chiqariladigan xarajatlar	BT
013	Vaqtinchalik soliq imtiyozlari (turlari bo‘yicha)	BT
014	Foydalanishdagi inventar va xo‘jalik jihozlari	BT

Keyingi o‘rinlarda:

II bob. Schotlarning bog‘lanishi
I qism. Uzoq muddatli aktivlar
II qism. Joriy aktivlar
III qism. Majburiyatlar
IV qism. Xususiy kapital
V qism. Moliyaviy natijalarning shakllanishi va foydalanilishi
VI qism. Balansdan tashqari schotlar


II BOB. SCHOTLARNING BOG‘LANIShI
I qism. Uzoq muddatli aktivlar


I BO‘LIM. ASOSIY VOSITALAR, NOMODDIY
AKTIVLAR VA BOShQA UZOQ MUDDATLI AKTIVLAR
Asosiy vositalarni hisobga oluvchi schotlarning (0100) bog‘lanishi

Asosiy vositalar eskirishini hisobga

oluvchi schotlarning (0200) bog‘lanishi
Moliyaviy ijara shartnomasi bo‘yicha olingan asosiy
vositalarni hisobga oluvchi schotlarning (0300) bog‘lanishi
Nomoddiy aktivlarni hisobga oluvchi schotlarning (0400) bog‘lanishi
Nomoddiy aktivlar amortizatsiyasini hisobga
oluvchi schotlarning (0500) bog‘lanishi
Uzoq muddatli investitsiyalarni hisobga
oluvchi schotlarning (0600) bog‘lanishi
O‘rnatiladigan asbob-uskunalarni hisobga
oluvchi schotlarning (0700) bog‘lanishi
Kapital qo‘yilmalarni hisobga oluvchi
schotlarning (0800) bog‘lanishi
Uzoq muddatli debitorlik qarzlari va kechiktirilgan
xarajatlarni hisobga oluvchi schotlarning (0900) bog‘lanishi
Hisobvaraqlar rejasining birinchi qismida barcha uzoq muddatli aktivlarni, ya’ni bir necha hisobot davri mobaynida foydalaniladigan mol-mulkni hisobga oluvchi hamma schotlar jamlangan. Barcha uzoq muddatli aktivlar ularning turlari bo‘yicha buxgalteriya hisobining alohida schotlarida taqdim etilgan.
Ushbu bo‘limning schotlari quyidagilar to‘g‘risidagi axborotlarni umumlashtirish uchun mo‘ljallangan:
- mulkchilik huquqida korxonaga tegishli bo‘lgan va moliyaviy ijara shartnomasi bo‘yicha olingan asosiy vositalarning mavjudligi, harakati va eskirishi;
- mulkchilik huquqida korxonaga tegishli bo‘lgan nomoddiy aktivlarning mavjudligi, harakati va eskirishi;
- qimmatli qog‘ozlarga, shu’ba va qaram xo‘jalik jamiyatlariga, chet el kapitali mavjud bo‘lgan va boshqalarga qilingan uzoq muddatli investitsiyalar;
- mahalliy va xorijdan keltirilgan o‘rnatiladigan asbob-uskunalarning mavjudligi va harakati;
- barcha turdagi kapital qo‘yilmalar;
- olingan veksellar bo‘yicha hisob-kitoblarning uzoq muddatli qismi, moliyaviy ijara bo‘yicha olinadigan schotlar, xodimlarning uzoq muddatli qarzlari, boshqa uzoq muddatli debitorlik qarzlari, vaqtinchalik farqlar bo‘yicha kechiktirilgan foyda soliqlari, uzoq muddatli kechiktirilgan xarajatlar.
Hisobvaraqlar rejasida uzoq muddatli debitorlik qarzi va kelgusi davrlarning uzoq muddatli xarajatlarini hisobga oluvchi alohida schotlar nazarda tutilganligi buxgalteriya hisobida debitorlik qarzlari va kelgusi davr xarajatlarini xalqaro standartlar talablariga muvofiq joriy va uzoq muddatlilarga aniq ajratish va aks ettirish imkoniyatini beradi.
Asosiy vositalar va ular bo‘yicha eskirishni hisoblash uslubiyati va moliyaviy ijara (lizing) shartnomasi bo‘yicha olingan asosiy vositalar buxgalteriya hisobining tartibi quyidagi me’yoriy hujjatlar bilan tartibga solinadi:
- O‘zbekiston Respublikasi Buxgalteriya hisobining milliy standarti (5-son BHMS) "Asosiy vositalar" (moliya vazirining 2003 yil 9 oktabrdagi 114-son buyrug‘i bilan tasdiqlangan, O‘zR AV tomonidan 2004 yil 20 yanvarda 1299-son bilan ro‘yxatdan o‘tkazilgan);
- O‘zbekiston Respublikasi Buxgalteriya hisobining milliy standarti (6-son BHMS) "Ijara hisobi" (moliya vazirining 2009 yil 16 apreldagi 41-son buyrug‘i bilan tasdiqlangan, O‘zR AV tomonidan 2009 yil 24 aprelda 1946-son bilan ro‘yxatdan o‘tkazilgan);
- 1 yanvar holati bo‘yicha asosiy fondlarni har yili qayta baholashni o‘tkazish tartibi to‘g‘risida nizom (Makroiqtisodiyot va statistika vazirligining 4-son, MVning 129-son, DSQning 2002-86-son qarori bilan 2002 yil 29 oktabrda tasdiqlangan, O‘zR AV tomonidan 2002 yil 4 dekabrda 1192-son bilan ro‘yxatdan o‘tkazilgan);
- Asosiy vositalarni balansdan chiqarish tartibi to‘g‘risida nizom (moliya vazirining 2004 yil 16 avgustdagi 101-son buyrug‘i bilan tasdiqlangan, O‘zR AV tomonidan 2004 yil 29 avgustda 1401-son bilan ro‘yxatdan o‘tkazilgan);
- Inventarizatsiya jarayonida aniqlangan mol-mulk kamomadi va ortiqchasining buxgalteriya hisobi va soliqqa tortish tartibi to‘g‘risidagi nizom (2004 yil 10 martdagi MVning 37-son, DSQning 2004-26-son va MAIMQVning 20/1-son qarori bilan tasdiqlangan, O‘zR AV tomonidan 2004 yil 6 aprelda 1334-son bilan ro‘yxatdan o‘tkazilgan);
- Mahsulotlar (ishlar, xizmatlar)ni ishlab chiqarish va sotish xarajatlari tarkibi hamda moliyaviy natijalarni shakllantirish tartibi to‘g‘risida nizom (O‘zR VMning 1999 yil 5 fevraldagi 54-son qaroriga ilova);
- Buxgalteriya hisobida ijara operatsiyalarini aks ettirish tartibi to‘g‘risidagi nizom (moliya vazirining 2009 yil 11 maydagi 54-son buyrug‘i bilan tasdiqlangan, O‘zR AV tomonidan 2009 yil 1 iyunda 1961-son bilan ro‘yxatdan o‘tkazilgan) va boshqalar.