A. A. Toshboyev

MTPlarning asosiy vazifalari quyidagilar hisoblanadi:

• 
  mexanizatsiya ishlarini bajarish;
  

• 
  transport xizmatlarini ko‘rsatish;
  

• 
  yangiliklarni joriy qilish;
  

• 
  texnika vositalarini ishlatish, shuningdek, mexanizator va injener-texnik xodimlarni tayyorlash va malakasini oshirish bo‘yicha o‘quv kurslarini tashkil etish;
  

• 
  texnika vositalari va ehtiyot qismlar savdosi hamda ularning ta’minoti. Bu tuzilmada yuqori boshqaruv organi jamiyat a’zolarining umumiy
  

yig‘ilishi hisoblanadi. Umumiy yig‘ilishlar orasidagi davrda jamiyatning rahbarligini olib borish uchun boshqaruv organi saylanadi. Boshqaruv a’zolarining soni umumiy yig‘ilish tomonidan belgilanadi. Jamiyat boshqaruvchisi bir vaqtning o‘zida jamiyat boshqaruvi raisi hisoblanadi. Muqobil MTPning direktori jamiyat boshqaruvchisi tomonidan tayinlanib, jamiyat raisining o‘rinbosari hisoblanadi. Muqobil MTP direktori korxona faoliyatini boshqarishda tegishli qarorlar qabul qiladi va umumiy yig‘ilish qarorlarining bajarilishi ustidan nazoratni olib boradi. Korxonaning ishlab chiqarish, moliyaviy, ta’minot va boshqa faoliyatlariga rahbarlik qiladi. Muqobil mashina-traktor parkining faoliyati natijasida ko‘rilgan foyda (zarar) jamiyat tomonidan taqsimlanadi (qoplanadi).

Bizning sharoitimizda bu kabi ixtisoslashtirilgan firmalar vazifasini 1995-yil 24-martdagi 152 sonli Vazirlar Mahkamasining Qaroriga asosan tashkil etilgan DAJ MTPlari bajarishi ko‘zda tutilgan edi, biroq bu tashkilotlarning dehqon va fermer xo‘jaliklaridan uzoqda joylashganligi (asosan, tuman markazida), xizmat ko‘rsatish tariflarining yuqoriligi, asosan, yuqori quvvatli (14-15 turdagi) texnikalar bilan jihozlanganligi, monopolligi, sababli, dehqon va fermer xo‘jaliklari bu kabi tashkilot xizmatidan kam miqdorda yoki unumli foydalanmasligiga sabab bo‘ldi.

Bunday sharoitda yuqoridagi talablarga tez moslasha oladigan (bir profilli) tashkilotlarni tuzish zaruriyati tug‘iladi. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1998-yil 10-martdagi «Mashina-traktor parklarining moddiy-texnika bazasini yanada mustahkamlash va ularning xizmatlarini kengaytirish chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi 106-sonli Qaroriga asosan, tuzila boshlangan nodavlat mulk shakllaridagi muqobil MTPlari ana shunday tashkilot vazifasini bajarmoqda.

-106-

Bularning asosiy vazifasi ham birinchi navbatda endigina shakllanayotgan dehqon va fermer xo‘jaliklariga texnik xizmat ko‘rsatish edi.

Muqobil MTPlarning tuzilishi dehqon va fermer xo‘jaliklariga tanlash imkonini berdi, MTPlarning bular oldidagi javobgarligini oshirdi. Muqobil MTPlarning ushbu xo‘jaliklarga masofa jihatidan yaqinligi, xizmat baholarining DAJ MTPlariga nisbatan pastligi va kichik o‘lchamli yer maydonlariga yetarli darajada mexanizatsiya ishlarini bajarish imkoni mavjudligi sababli xizmat ko‘rsatish tarkibida dehqon va fermer xo‘jaliklariga xizmat ko‘rsatish salmog‘i yuqori bo‘lmoqda.

Ayniqsa, yirik shirkat xo‘jaliklari ustaxonalari negizida tashkil etiladigan muqobil MTPlari xizmatidan foydalanish dehqon va fermer xo‘jaliklari uchun qulaydir, chunki:

•