A b u z ə r b a ğ I r o V y. E. B e r t e L s V ə a z ə r b a y c a n ə d ə b I y y a t I
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
q r u p m ü t ə x ə s s i s i Ni z a mi ə s ə r l ə r i n i n r u s d i l i n ə t a m f i l o l o j i t ə r c ü mə s i n i h a z ı r l a d ı . B u t ə r cü mə n i n ə s a s ı n d a g ö r k ə m l i ş a i r v ə f i l o l o q , " Ə r mə ğ a n " j u r n a l ı n ı n n a ş i r i V ə h i d D ə s t g i r d i n i n 1 9 3 5 - c i i l d ə T e h r an d a ç a p e t d i r d i y i " X ə ms ə " d u r u r d u . " X ə ms ə " n i n t a m n ə ş r i i l ə y a n aş ı , D ə s t g i r d i N i za mi n i n ə v v ə l l ə r ç a p o l u n m a y a n l i r i k ş e i r l ə r d i v a n ı n ı d a h a z ı r l ay ı b n ə ş r e t d i r m i ş d i . D i v a n 1 9 4 0 - c ı i l d ə " Ə r mə ğ a n " j u r n a l ı n d a " G ə n c i n e y i - G ə n c ə v i " a d ı a l t ı n d a ç a p o l u n d u . B u n ə ş r i n ə s a s ı n d a d u r a n s ə k k i z ə l y a z m a s ı n d a n i k i s i O k s f o r d d a k ı B o d l e a n k i t a b x a n a s ı n d a , b i r i B e r l i n d ə , ü ç ü H i n d i s t an d a ( R a mp u r , L a k n a u , K ə l k ü t t ə ) , b i r i T ə b r i z d ə s a x l an ı r d ı . B u n l a r l a y a n a ş ı , h i n d a l i mi Ə x t ə r m i y a n C u n a k ə d ə i n i n h a z ı r l a d ı ğ ı mə t n d ə n d ə i s t i f a d ə o l u n m u ş d u . A mma b u ə l y a z m a l a r b i r - b i r i n d ə n o q ə d ə r d ə f ə r q l ə n m i r v ə h a mı s ı b i r q ə d i m n ü s x ə y ə b a ğ l a n ı r d ı k i , b u d a o n l ar ı n e l m i ə h ə mi y y ə t i n i a z a l d ı r d ı . " N i z a m i " p o e t i k t ə x ə l l ü s ü n d ə n s o n r a l a r d a b i r s ı r a ş a i r l ə r i n i s t i f a d ə e t mə s i A z ə r b a y c a n ş a i r i n i n l i r i k i r s i n i b ə r p a e t mə k i ş i n i x e y l i d ə r ə c ə d ə ç ə t i n l ə ş d i r i r d i . D ə r i d i l i n d ə o r t a ə s r a b i d ə l ə r i n i n b i l i c i s i v ə n a ş i r i k i m i D ə s t g i r d i n i n x i d m ə t l ə r i n i y ü k s ə k q i y mə t l ə n d i r ə n B e r t e l s o n u n y o l v e r d i y i y a n l ı ş l ı q l a r ı v ə n ö q s a n l a r ı d a g ö s t ər mə y i u n u t mu r d u . B u n ö q s a n l a r d a n ə n b a ş l ı c a s ı o i d i k i , D ə s t g i r d i mə t n i n t ə r t i b i z a m a n ı ə l y a z m a v a r i a n t l a r ı n ı g ö s t ər mi r d i , b u i s ə m ə t n i n d ə y i ş mə s i p an o r a mı n ı i z l ə mə y ə , N i z a m i ə s ə r l ə r i n i n k o r p u s u n u t a r i x i p e r s p e k t i v d ə g ö r m ə y ə i mk a n v e r mi r d i . T e h r an n ə ş r i n i n n ö q s a n l a r ı n d an b i r i d ə b u i d i k i , V ə h i d D ə s t g i r d i N i z a m i n i n ö z ə s ə r l ə r i i l ə y an a ş ı , s o n r al a r mü x t ə l i f t ə q l i d ç i v ə u y d u r m a ç ı ş a i r l ə r i n N i z a m i t ə x ə l l ü s ü i l ə y a z d ı q l a r ı z ə i f ş e i r l ə r i d ə d i v a n a d a x i l et mi ş d i . Be r t e l s b u b a r ə d ə y a z ı r d ı : " B i z ə n a z ı y ed d i b a ş q a N i z a mi t a n ı y ı r ı q , S ə f ə v i l ə r d ö v r ü n d ə i s ə b u t ə x ə l l ü s d ə n ç o x t e z- t e z i s t i f a d ə o l u n u r d u . D i v a n ı n t ə r t i b çi l ə r i n ə y a l n ı z b i r ş e y l a z ı m i d i : ş e i r i n s o n u n d a Ni za mi t ə x ə l l ü s ü o l s u n . B u n u n h a n s ı N i z a m i o l ma s ı i s ə o n l a r ı m a r a q l a n d ı r m ı r d ı . İ n d i Ni z a mi d i v a n ı a d ı a l t ı n d a mə ş h u r o l an m ə c m u ə b e l ə y a r an m ı ş d ı r . " ( 9 2 , s . 2 3 2 ) D i v a n ı n f i l o l o j i t ə r c ü mə s i n i h a z ı r l ar k ə n B e r t e l s b ü t ü n b u x ə t a l a r ı d ü z ə l t mə y ə ç a l ı ş mı ş d ı r . R u s d i l i n ə t ə r c ü mə ç i l ə r ö z l ə r i n i n b a ş l ı c a v ə z i f ə l ə r i n i N i z a m i ə s ə r l ə r i n i n o b r a z l ı - s i v mo l i k s ı r a l ar ı n ı a d ek v at ş ə k i l d ə c a n l a n d ı r ma q d a , ş a i r i n d ə r i n mə n a l ı i n c ə m e t a f o r a l ar ı n ı v e r m ə k d ə , " X ə ms ə " v ə l i r i k ş e i r lə r d i v a n ı n ı n d i l z ə n g i n l i y i n i v ə r ə n g ar ə n g l i y i n i q o r u ma q d a g ö r ü r d ü lə r . S o n r a l a r B e r t e l s y a z ı r d ı k i , " t ə r c ü mə ç i l ə r h ə r f i l i k d ə n v ə o x u c u ü ç ü n a y d ı n o l m a y a n i f ad ə l ə r i k a l k a e t m ə k d ə n q a ç mı ş l a r " . ( 9 3 , s . 2 3 ) R u s d i l i n ə t ə r c ü mə i l ə p a r a l e l ş ə k i l d ə B a k ı d a N i za m i ə s ə r l ə r i n i n A z ə r b a y c a n d i l i n ə t am f i l o l o j i t ə r c ü m ə s i h a z ı r l an ı r d ı . H ə r i k i t ə r cü m ə s o n r a l a r e d i l ə n p o e t i k t ə r cü mə l ə r i n ə s a s ı n ı t ə ş k i l e t m i ş d i r . B e r t el s b u i ş d ə d ə ö z d ə y ə r l i k ö mə y i n i ə s i r g ə m i r d i . 2 . 6 . " Ş ə r ə f n a m ə " n i n f i l o l o j i t ə r c ü m ə s i v ə N i za m i p o e m a l a r ı n ı n n ə s rl ə t ə r c ü m ə l ə r i h a q q ı n d a B e r t e l s i n a r a ş d ı r m a l a r ı N i z a m i n i n s o n p o e m a s ı n ı n h ə r i k i h i s s ə s i – " Ş ər ə f n a m ə " v ə " İ q b a l n a mə " 1 9 3 9 - 1 9 4 0 - c ı i l l ə r d ə Y . E . B e r t e l s v ə A . A . A r e n d s t ə r ə f i n d ə n r u s d i l i n ə t ə r c ü mə e d i l mi ş d i r . B e r t e l s "Ş ə r ə f n a m ə " y ə q i y mə t l i ş ə r h l ə r d ə y a z m ı ş d ı r . R u s ş ə r q ş ü n a s ı " Ş ə r ə f n a m ə " n i t ə r c ü mə e d ə r k ə n m a k s i mu m d ə q i q o l m a ğ a , N i z a m i d i l i n i n z ə n g i n l i y i n i v ə o b r a z l ı l ı ğ ı n ı s ax l a ma ğ a , ş a i r i n r u h u n u o x u c u y a Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|