A b u z ə r b a ğ I r o V y. E. B e r t e L s V ə a z ə r b a y c a n ə d ə b I y y a t I
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
A ğ ı l ı n ü z ü n d ə n p ə r d ə n i q a l d ı r m a q d ı r " . ( 9 2 , s . 1 1 8 ) B u r a d a b i r mə s ə l ə y ə a y d ı n l ı q g ət i r mə k l a z ı md ı r k i , A z ə r b a y c a n v ə İ r a n mi f o l o g i y a sı n d a d i v l ə r ş ə r q ü v v ə o l u b , x e y i r q ü v v ə l ə r ə q ar ş ı v u r u ş u r v ə x ao s u , d a ğ ı d ı cı l ı ğ ı t ə m s i l e d i r l ə r . D i v l ə r h a q q ı n d a m i f o l o j i t ə s ə v v ü r l ə r h i n d - İ r an v ə h i n d - A v r o p a i c t i ma i - mə d ə n i i c ma l a r ı d ö v r ü n ə g e d i b ç a t ı r . B e l ə l i k l ə , İ s k ə n d ə r i n t a r i x i v ə z i f ə s i n i d ü n y an ı x a o s v ə ş ə r q ü v v ə l ə r d ə n x i l a s e t mə k , k a i n a t ı v ə i n s a n r u h u n u h a r m o n i k l əş d i r mə k d ə n i b ar ə t d i r . B e l ə l i k l ə , İ s k ə n d ə r i n y ü r ü ş l ə r i n i s u f i y o l çu l u ğ u i l ə mü q a y i s ə e t mə k o l ar : b u r ad a d a h ə r b i r mə r h ə l ə – mə q a m s u f i m a a r i f l ə n mə s i n i n b i r p i l l ə s i k i m i ö n ə ml i d i r . B u y ü r ü ş - y o l ç u l u ğ u n y e k u n u n u q ə h r ə m a n ı n d ü ş d ü y ü x o ş b ə x t l ə r ö l k ə s i t ə ş k i l e d i r . İ s k ə n d ə r i n g ö z l ə r i q a r ş ı s ı n d a u z u n i l l ə r d ə n b ə r i h ə s r ə t i n d ə o l d u ğ u c ə n n ə t b i r ö l k ə c a n l a n ı r . B e r t e l s İ s k ə n d ə r i n b u ö l k ə d ə n a l d ı ğ ı t ə ə s s ü r at ı b e l ə q i y mə t l ə n d i r i r : " O ( İ s k ə n d ə r – A . B . ) d e y i r k i , ə v v ə l d ə n b u ö l k ən i n v a r l ı ğ ı n ı b i l s ə y d i , d ü n y a n ı b u q ə d ə r g ə z i b d o l a ş m a z , e l ə b u x a l q ı n b e l ə v a l e h ed i c i h ə y a t t ə r z i n i q ə b u l e d ə r d i . " ( 9 2 , s . 1 2 0 ) İ s k ə n d ə r i n d ü ş d ü y ü i d e a l ö l k ə n i B e r t e l s b ə r a b ə r l i k v ə q a r d a ş l ı q , h ar mo n i k i c t i ma i mü n a s i b ə t l ə r ö l k əs i k i m i ş ə r h ed i r . Ş ü b h ə s i z k i , b u b e l ə d i r , a n c a q b u r a d a s ö h b ə t h ə m d ə i l a h i g ö z ə l l i y ə m a l i k , c ə n n ə t b a ğ ı n a b ə n z ə r b i r ö l k ə d ə n g e d i r k i , o r a d a b i r z a m a n l a r A d ə m g ü n a h s ı z v ə x o ş b ə x t i d i . İ s k ə n d ə r i n ç a t d ı ğ ı ö l k ə d ə i n s a n l a r t ə k c ə i ct i ma i ş ə r d ə n d ey i l , h ə m d ə x ə s t ə l i k v ə mə n ə v i ə z a b l a r d a n d a x a l i d i r l ə r . O n l ar t a m r u h i r ah a t lı q i çi n d ə u z u n ö m ü r s ü r ü r l ə r . Tə s a d ü f i d e y i l k i , İ s k ə n d ə r c ə n n ə t ö l k ə n i t ə r k e t d i k d ən s o n r a ə c ə l o n u h a q l a y ı r . O , y e r ü z ə r i n d ək i ə n g ö z ə l ö l k ə n i g ö r m ü ş d ü v ə a r t ı q r ah a t l ı q l a ö z y a r a d an ı n a q o v u ş a b i l ə r d i . A l i m i n h a q l ı o l a r a q q ey d e t d i y i k i m i , " İ s k ə n d ə r n a m ə " d ə N i z a m i G ə n c ə v i o x u cu q a rş ı s ı n d a a l i m v ə f i l o s o f k i m i ç ı x ı ş e d i r , İ s k ə n d ə r o b r a z ı n d a i s ə q ə h r ə m a n , s u f i v ə m ü d r i k ş ə x s i y y ə t i n i d e a l y o l u n u g ö s t ə r i r . B u p o e m a s ı n d a G ə n c ə ş e y x i d o ğ r u d an d a ö z d i n i , f ə l s ə f i v ə t ar i x i - i ct i m a i d ü n y a g ö r üş ü n ü d a h a b ü t ö v v ə t u t u ml u ş ə k i l d ə t ə q d i m e t mə y ə n a i l o l mu ş d u r . A l i mi n f i k r i n cə , mə h z b u p o e m a d a N i z a m i n i n h ə q i q i g ö r ü ş l ə r i n i , " o n u n b i l i k l ə r i n i n b ü t ü n q ey r i - a d i v ü sə t i n i , b ü t ü n h ə y at ı b o y u ö z b ö y ü k ü r əy i n d ə y a ş a t d ı ğ ı i n s a n a a l o v l u m ə h ə b b ə t i " ( 9 2 , s . 1 2 2 ) a n l a m a q ü ç ü n k i f a y ə t q ə d ə r m a t e r i a l v a r d ı r . İ s k ə n d ə r Z ü l q ə r n e y n i n o b r a z ı n ı N i z a m i e l ə b i r g ü zg ü y ə b ə n z ə d i r d i k i , ə d a l ə t ə c a n a t a n h ə r b i r h ö k md a r h ə mi n g ü zg ü y ə b a x ma l ı d ı r . P o e m a n ı n b i r i n c i h i s s ə s i o l a n "Ş ə r ə f n a m ə " d ə b u b a r ə d ə a ş a ğ ı d ak ı m i s r a l a r ı o x u y u r u q : " M ə n a d l ı - s a n l ı ə r l ə r i n a d ı n a p ü ş k a t d ı m , / B ü t ü n g ü z g ü l ə r d ə q a r ş ı m d a İ s k ə n d ə r i n s u r ə ti c a n l a n d ı . / Bu h ö k md a r a q ey r i - c i d d i y an a ş m a , / O n u n h ə m q ı l ı n c ı , h ə m d ə t a c ı v a r i d i " . ( 1 4 6 , s . 4 8 ) B u m i s r a l a r ı an l a ma q d a n ö t r ü i s l a m mə d ə n i y y ə t i ü ç ü n s ə c i y y ə v i o l a n g ü zg ü l ü k k a t e q o r i y a sı n ı b i l mə k v a c i b d i r . G ü z g ü l ü k k a t eq o r i y a sı n ı n t ə d q i q a t ç ı s ı , b i r q ə d ə r y u x a r ı d a h a q q ı n d a s ö z a ç d ı ğ ı mı z " İ s l a mı n g ü zg ü s ü " ( 1 1 9 ) mo n o q r af i y a s ı n ı n m ü ə l l i f i A. A . İ q n a t e n k o g ü z g ü o b r a z - s i mv o l u n u i l a h i n u r u n s ı n ma s ı v ə ş ü a ş ə k l i n d ə ə k s o l u n ma s ı k i mi ş ə r h e d i r . " D ü n y a – N u r u n v ə y a T a n r ı t ə z a h ü r ü n ü n mə k a n ı d ı r , İ l ah i n u r u n t ə z a h ü r e t d i y i y e r i s ə y a l n ı z G ü z g ü o l a b i l ə r . B u n u n l a d a d ü n y a T a n r ı t ə z a h ü r ü n ü n g e r çə k l ə ş d i y i Gü z g ü d ü r . " ( 1 1 9 , s . 2 1 6 ) M ə h z b u n a g ö r ə d ə i s l a m m ə d ə n i y y ə t l ə r i ü ç ü n i d e a l ( h a m a r c i l a l a n m ı ş ) , i l a h i n u r u b a ş q a g ü z g ü l ə r d ə n d a h a y a x ş ı ə k s Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|