A n a r əsərlər I hekayələr, povestlər

 467 

getmə, qızım, qal, yazım var, yaz. 

Elə ki, otaqda tək qaldılar, Əvəz səsini yavaşıdıb: 

–Rəhimə, —dedi. —Yazı bəhanə idi. Yazım–zadım yoxdur. 

Səninlə şəxsi söhbətim var, məxfi. Məni düzgün başa düş. 

Rəhimə yerindən sıçradı: 

–Aaaa, ayıb olsun sizə yoldaş Əvəzov, — dedi. — Mən sizi 

bir abırlı kişi bilirdim. Heç utanmırsınız. Mən bir həyalı, 

ismətli, namuslu qızam. Qardaşım bilsə  məni tikə-tikə 

doğrayar.  Əmim oğlu başımı  kəsər, dayım oğlu gözümü 

çıxardar. Ayıb deyil sizinçün. Arvadınızın gözünün içinə necə 

baxacaqsınız. Elə bu gün görmüşəm onu, gəlmişdi sizin 

maaşınızı almağa. 

Əvəz qıpqırmızı qızardı: 

–Ay qız, bir toxta görək, — dedi. — Sənin fikrin hara 

gedib? Məsələ tamam başqa cürdür. — Əl-qərəz məsələni 

Rəhiməyə açdı. 

Rəhimə: 

–A, — deyə fikrə getdi. — Belə de. Neçə otaqdır, deyirsiz? 

Dörd? A beş?! Tək olur da. Atadan-anadan, bacıdan-qardaşdan 

heç kəsi yoxdur ki... Nə? Bacısı var? Hə, sizin arvadınızdır. 

Gediş-gəlişiniz yoxdur da? Aha, deməli, belə, çox yaxşı. 

Namizəddir, doktor? Namizəd? Doktorluğu nə haldadır, teması 

var, yazır, bir ilə müdafiə eləyər? Aha... Yaxşı, nə deyirəm, 

razıyam. Amma üç şərtim var. 

–Yaxşı, de görək şərtlərini. 

–Birinci maddə: kiçik bacım Rəhiləni uşaq bağçasına 

düzəldəcək. Ortancıl bacım Mədinəni musiqi məktəbinə 

düzəldəcək, özü də skripkaya yox a, pianinoya. Kiçik qardaşım 

Rəhimi instituta düzəldəcək. Ortancıl qardaşım Kərimi 

aspiranturaya düzəldəcək. 

–Dayan Kərim, tfu, dayan görüm, ay qız, dedin üç şərt 

keçdin dördə.  

Rəhimə: 

–Halvaymış, — dedi. — Üç şərtim üç maddədən ibarətdir. 

---

 468 

Mən hələ birinci maddənin a-sını, b-sini, v-sini və d-sini 

deyirəm. Hələ dalı var, q) böyükdən kiçik bacım Səkinəni 

kinoya prob eləyib bəyənməyiblər, gərək bu işi düzəltsin, çünki 

qızın yaman həvəsi var çəkilməyə, e) böyük bacım Əminəni...  

Əvəz cib dəftərinin əlifbasını açıb hərfləri saymağa başladı, 

saçı biz-biz oldu. Rəhimə: 

–j) –dedi, — böyükdən kiçik qardaşım Səlimi Neftyanikə 

sol kənar hücumçusu düzəldəcək. Özü də dublidə yox a, sonra 

mənə kələk kələr, əsas heyətdə. 

Əvəz zəif səslə: 

–Neçə bacı-qardaşsınız? —dedi. 

Rəhimə: 

–Məndən başqa doqquz, — dedi. — Hə, qaldı ikisi. İki əkiz 

qardaşım: Valid və Xalid. Validi gərək dama federasiyasına 

prezident düzəltsin, Xalidi də Dəlixanaya... 

Əvəz: 

–Dəlixanaya — prezident? — dedi.  

–Yox, patsient.    

Əvəz: 

–Yaxşı, — dedi. — Birinci maddə qurtardı? 

Rəhimə: 

–Qurtardı, —dedi. — İkinci maddə odur ki, gərək mənə 

yaxşı bir kvartira düzəltsin, pəncərələri dənizə tərəf. Eyvanı da 

olsun. 

—Kvartira neynirsən, ay qız. Bəhramın gül kimi kvartirası 

var. 

–Ana-atamı, bacım-qardaşımı da Bəhramgilə köçürdəcəm, 

on iki baş külfətik, qalmışıq bir otaqda.  

Əvəz köksünü ötürdü: 

–Keç üçüncü maddəyə. 

–Üçüncü maddə odur ki, ərim özü də, tanış–bilişi də gərək 

mənə Rəhimə yox, Rayeçka desinlər. 

Əvəz sevincək: 

–Bax, bu oldu, əla. — dedi. 

---

 469 

Üçüncü maddəni elə birinci gün düzəltdi. Birinci maddəni 

yerinə yetirmək bir az uzun çəkdi. Rəhiləni bağçaya düzəltmək 

üçün üç yaponski tranzistor, iki cüt çex ayaqqabısı, bir dəst 

Rumıniya mebeli boyun oldu. Mədinəni musiqi məktəbinə 

düzəltmək üçün qırx adamlıq qonaqlıq verməli oldu. Bağını 

satıb Rəhimi instituta, Kərimi aspiranturaya qəbul elətdirdi. 

Səkinəni kinoya çəkdirmək üçün rejissor haqqında radioda 

yaxşı bir veriliş  təşkil elətdirdi.  Əminənin təyinatını  kənddən 

şəhərə  dəyişdirdi, Səlimi Neftyanikə sol kənar hücumçusu 

düzəltdi. Əvəzində kiməsə tapılmayan bir dərman boyun oldu, 

kiməsə  fəxri ad. Validi şaşki federasiyasının prezidentliyinə 

itələmək üçün bir yaxşı yoldaşla mərc çəkib bir oturuma 25-

pors marojna yeməli oldu. Ən qəliz Xalidi dəlixanaya 

düzəltmək  məsələsi idi. Amma buna da əlac tapıldı. Sən demə 

dəlixana direktorunun müavini filatelist imiş. Quş  şəkli 

çəkilmiş markaları toplayırmış. Bütün quşları  yığıb 

hacıleyləkdən başqa, Əvəz yerin deşiyindən hacıleylək markası 

tapıb Xalidi kamal səliqəylə dəlixanaya saldırdı. 

Qaldı kvartira məsələsi. Bir səhər  Əvəz rayon evlər  şöbəsi 

müdiri Kamal Kamalovun qəbuluna gəldi.  Əvvəlcə  pəncərəyə 

baxdı. Çünki deyirlər ki, Kamal Kamalov adamlardan 

gizlənməkçün işə  pəncərədən gedib-gəlir. Bir yaxşı  kəndir 

nərdivanı da var. Gəldi gördü heç kəs yox, qapı taybatay açıq, 

gözlərinə inanmadı. Dedi yəqin yoldaş burda yoxdu. Keçdi 

katibəsinə salam verdi. Katibə: 

–Ələk-salam —dedi. — Xoş  gəlmisiz. Bizə görə 

qulluğunuz? 

Əvəz dedi ki, yoldaş Kamal Kamalovu görmək istəyirəm. 

Katibə: 

–Buyurun, — dedi, — keçin içəri. 

Əvəz Əvəzov daha böyük təəccüb içində içəri keçdi. Kamal 

Kamalov dərhal masanın arxasından durub Əvəzə tərəf gəldi. 

–Salaməleykum, —dedi. —Xoş gəlmişsiniz, bağışlayın tanış 

deyilik. Tanış olaq. Kamal Kamalov. Çox şadam. 

Əvəz: 

---

 470 

–Əvəz Əvəzov, — dedi, əl verdi. 

–Mənə görə qulluğunuz.  

–Mənzil üçün gəlmişəm. 

–Əcəb eləmisiz. Neçə otaq lazımdır? 

–Üç-dörd. 

–Üç-dörd, deməli yeddi. Çox gözəl.  Şəhərin hansı 

rayonunda? 

Əvəzə elə gəldi ki, yuxu görür, ya da Kamalov onu dolayır, 

amma fikirləşdi ki, nə olar olar. 

–Mərkəzdə olsa yaxşıdır, — dedi. — Təzə evdə. Dənizə də 

balkonu olsun. Kamal Kamalov: 

–Baş üstə, gözüm üstə, — dedi, — ərizə yazmısız? 

–Xeyr. 

–Oturun yazın. Bu kağız, yox dayanın, bu pis kağızdı, bax 

bunda yazın,  əla yağlı kağızdır.  Bu  da  qələm, bu tərəfi göy 

yazır, bu tərəfi sumağı, bu tərəfi narıncı, heyf səkkiz rəngli 

qələmim evdə qalıb. Hansıynan istəsəz yazın. Yazdız? Lap 

yaxşı, verin dərkənar qoyum. 

Kamalov  Əvəzin  ərizəsini götürdü, yaxşı bir dərkənar 

qoydu, altında da ili, ayı, günü yazdı, saatı yazmaq istədi, qol 

saatına baxdı, gördü yatıb. 

–Bağışlayın, —deyə,  Əvəzə müraciət elədi. —Mənim 

saatım yatıb, saat neçədir? 

Əvəz dedi ki, mənim də saatım yoxdur, amma bu saat 

öyrənərəm. Çıxdı katibədən soruşsun, gördü katibə gedib. 

Yüyürdü dəhlizə, gördü heç kəs qalmayıb, çıxdı küçəyə. 

Birdən o səkidə köhnə dostu Əli Əliyevi gördü. Yanaşıb Əliyə 

əl verdi, dedi: 

–Köhnə dostum Əli  Əliyev, nə yaxşı ki, sənə rast gəldim. 

Köhnə dostum, de mənə görüm saat neçədir? Əli: 

–Mehriban dostum Əvəz  Əvəzov, — dedi, — nə yaxşı ki, 

sənə rast gəldim. Saatı deməyinə deyərəm, ancaq, mehriban 

dostum, sən də mənə bir kibrit ver, indicə... 

 

(ardı var)     

 

Əhməd Biqəm 

 

---