A n a r əsərlər I hekayələr, povestlər
Yüklə 2,48 Mb. Pdf görüntüsü
|
515 Həyat həqiqəti. Lap böyük redaktor: –Afərin, —dedi... — Düzdür. Həyat həqiqəti. Əziz müəllif, tutalım ki, biz sənin bu hekayəni olduğu kimi çap elədik. Bəs Yeni Zellandiya? –Kim? — Mənə elə gəldi ki, səhv eşitmişəm. –Yeni Zellandiya, deyirəm. —...? –Axı, bizim jurnalı, bilirsinizmi Yeni Zellandiyada, Finlandiyada, İslandiyada, Qrenlandiyada oxuyurlar. Tutalım Yeni Zellandiyada bir oxucu götürdü, oxudu sənin hekayəni. Gördü ki, qəhrəmanın girdi avtomat budkasına, telefon işləmədi. Nə eybi var? Biz nöqsanlarımızı açıq–aşkar göstərməkdən, cəsarətlə, mətanətlə tənqid etməkdən nə etməməliyik? Ortancıl redaktor əlini qaldırdı, izin istədi: –Qorxmamalıyıq, —dedi. –Ay sağ ol, qorxmamalıyıq, amma sənin qəhrəmanın ikinci telefona gedir, o da işləmir, üçüncü də işləmir. Onda bu olur nə? –Ümumiləşdirmə! –Bəli, bəli, ümumiləşdirmə. Deməli ki, sən qara boyaları qatılaşdırırsan, həyatın işıqlı tərəflərini görmürsən, ayrı–ayrı müvəqqəti, təsadüfi, tək-tük, xırda-mırda nöqsanları nə edirsən? Kiçik redaktor: –Qabardır, —dedi. Ortancıl redaktor: –Yox, şişirdir, —dedi. Böyük redaktor: –Xeyr, artırır, —dedi. Ondan böyük redaktor: –Əsla, çoxaldır, —dedi. Lap böyük redaktor:
516 –Heç biriniz bilmədiniz, — dedi, — bununla müəllif — burada o, kiçik bir pauza verdi. — Yeni Zellandiya oxucularında səhv təsəvvür oyadır. –Siz tamamilə haqlısınız, yoldaş lap böyük redaktor, — dedim. –Doğrusu mən bu hekayəni yazanda Yeni Zellandiya heç ağlıma da gəlməyib. –Gərək gəleydi. Necə ola bilər ki, gəlməsin? Özün cavansan, savadlı oğlansan, yazanda həmişə xəritəni gözünün qabağına gətir, gör sənin yazdığına Trinidad və Toboqo adasında nə deyərlər, Tao-Pao yarımadasında necə baxarlar, Kluntur–Pluntur dağının ətəyində nə nətiçə çıxararlar. –Nəzərə alaram, — dedim. –Ay sağ ol. Mən sənə bilirsənmi nə məsləhət görərdim. Axı niyə sənin qəhrəmanın Xəyal tək qalsın. Sən gəl məsələni ayrı cür qoyaq. Qoy hər üçü xöşbəxt olsunlar, Xəyal, Məyal, bağışla, Məlal və Macəra. Hər üçü əl–ələ verib yaşıl, geniş, təzə xiyabanla getsinlər. Otursunlar söyüd ağacının kölgəsində, o yeri xoşuma gəlir. Söyüd ağacı məsələsini yaxşı qoymusan. Bəli, otursunlar söyüd ağacının kölgəsində. Üçü bir yerdə. –Necə? —dedim —Üçü? Axı, məhəbbət... –Məhəbbəti neyləyirsən, əşi onsuz da məhəbbətdən yazan o qədərdir ki, zibil qutusu çatdıra bilmirik. Sən dostluqdan yaz. Üç dost, üç yoldaş söyüd ağacı kölgəsində. Lap böyük redaktor bu yerdə bir pauza verdi. Ortancıl redaktor fürsətdən istifadə edib: –Ihı, ıhı, — dedi. Lap böyük redaktor: —Nədi, sözlü adama oxşayırsan, — deyə ona müraciət elədi.
–Deyirdim, yoldaş böyük redaktor... ıhı, ıhı... o məsələyə... ıhı, necə baxırsınız? –Hansı məsələyə? –Ihı... yox... bir şey yoxdur, amma yenə də deyirəm, bəlkə... Kölgəsində oturmaq məsələsinə.
517 –Nə var ki, burda? –Ihı... yox... bir şey yoxdur, amma yenə də deyirəm, bəlkə... ıhı, ıhı... belə də... sonra söz-söhbət olmasın... ıhı... deməsinlər bəs kölgə-filan... kölgəli cəhətlər —filan... kölgə... nə isə... ıhı... belə... necə deyim.., belə də kölgə–filan... nə isə burda bir şey var e... belə... necə... kölgə... Lap böyük redaktor fikrə getdi, sonra dedi: –Deyirsən yəni bunu ayrı cür yozarlar? –Nə deyim vallah, bilmək olmaz... ıhı, ıhı... hər halda kölgə- filan... kölgəli cəhətlər... nə isə, söz–söhbət olmasın... bəlkə, necə deyim... hər halda... kölgə filan... kölgəli cəhətlər-filan... kölgəsindən qorxmaq-filan... Lap böyük redaktor: –Yaxşı, —dedi və mənə müraciət etdi, —qoy xatircamlıq olsun, o yerini dəyiş, söyüd kölgəsində yox, söyüd... söyüd... aha, tapdım, söyüd işığında —o sevincək əlini əlinə vurdu — lap yaxşı. Əntiqə. Axırını bax belə yaz: — onun baxışları dalğınlaşdı, səsinin bəm yerinə salıb dərin hiss-həyəcanla dedi: — "Ay işığı. Salxım söyüd hörüklərini bulağın aynasında yuyur. Üç dost söyüd ağacının işığında oturub romantik xəyallara dalırlar. Söyüd ağacı. Nöqtələr. Bir də üçü. Nöqtələr". Hə, neçədir? Kiçik redaktor: –Əla, —dedi, — əladan da əla. Ortancıl redaktor: –Mən hələ 1913-cü ildə demişəm ki, siz dahisiniz, yoldaş lap böyük redaktor, — dedi. Böyük redaktor işi belə görəndə dəsmal çıxarıb gözlərinin yaşını sildi: –Burda söz demək əbəsdir, —dedi, —Burda daha nə demək olar, —hönkürüb ağladı. Ondan böyük redaktor: –Mən bir şeyi başa düşə bilmirəm, —dedi, —Siz belə nadir istedad sahibi ola-ola, ona-buna belə gözəl məsləhətlər verə–
518 verə özünüz niyə yaratmırsınız? Lap böyük redaktor yumruğunu stolun üstünə qoyub: –İynə, —dedi. –Aaa, —deyə redaktorlar guya başa düşdülər, amma bir– birlərinə maddım–maddım baxdıqlarından hiss elədim ki, onlar da mənim kimi bilmirlər nəyi iyləsinlər və niyə iyləsinlər. –Nə iyi gəlir ki? — dedim. Lap böyük redaktor başını bulayıb: –Ay dilbilməzlər, — dedi, — deyirəm: iynə məsələsi. Eşitməmisiz: iynə aləmi bəzər, özü lüt gəzər. Kiçik redaktor: —Lap böyük redaktor yoldaş, —dedi, —zəngin xalq yaradıcılığımızı nə qədər gözəl bilirsiniz! Nə başını ağrıdım, çox başağrısı çəkdim, axırı hekayəmi çap eləmədilər. Verdilər qoltuğuma. O gündən qələmi qoydum qırağa. Dostumun qəmli hekayətinə qulaq asıb: —Dostum, — dedim, — xoşbəxtlikdən belə arvadlar, belə makinəçilər, belə redaktorlar tək-tükdürlər, müvəqqətidirlər, təsadüfidirlər. Arvadlarımızın, makinəçilərimizin, redaktorlarımızın əksəriyyəti namuslu, mədəni, ağıllı, cəsarətli, mərifətli insanlardır. Məsələn, mən özüm yazımı həyat yoldaşıma oxuyanda mənə dəyərli məsləhətlər verir. Makinəçi xanım özgə işinə qarışmadan, öz işini səliqəli, savadlı görür. İndi də nəşriyyata gedirəm. Əminəm ki, ağıllı, kamallı, vicdanlı, cəsarətli redaktora rast gələcəm. Bilirəm ki, lap böyük redaktor sağ əliylə (solaxay olsa, sol əliylə, nə qəm) bu yazıya bir yaxşı qol çəkəcək, göndərin mətbəəyə — deyəcəkdir. Dostum: —Zarafat edirsən, —dedi. —Yox, — dedim. — Ciddi sözümdür ZARAFATI QURTARDIM.
Yüklə 2,48 Mb. Dostları ilə paylaş:
|