A n a r əsərlər I hekayələr, povestlər

 411 

Hamı gülüşdü. Siyavuşun özünün də deyəsən kefi kök idi. 

Mamedə müraciətlə yavaşdan: 

–Bu zırramanı hardan tapıb gətirmisən? — dedi. 

–Deməli belə, Sadıq bu gün zəng elədi ki, xəstəyəm, qaldım 

əlim yandıda, rastıma Kəbirlinski çıxdı, çağırdım. 

Siyavuş başını buladı. 

Mamed: 

—Əşi cəmi-cümlətanı ikicə kəlmə sözü var, — dedi.  

—Poz onu da. 

—Nəyi? 

—Kəbirlinskinin sözünü. Nə sözdü ki? 

—Heç nə, kağızları  gətirir, deyir... qoy bu saat baxım nə 

deyir — mətni vərəqlədi, — hə, deməli belə, "bu da sizin 

kağızlar". 

–Poz getsin. Gəlsin, dinməz–söyləməz kağızları versin, izalə 

olub çıxıb getsin. Onun səsini eşidəndə təpəmdən tüstü qalxır. 

Mamed güldü və cümləni pozdu. Sonra Kəbirlinskiyə 

yanaşdı: 

—Deməli belə, Feyzulla, — dedi, — sözlərini saldıq 

ixtisara, elə belə dinməzcə girərsən bax bu tərəfdən, kağızları 

verib çıxıb gedərsən, vəssəlam, bildin? 

—Salam da verməyim? 

—Yox, yox, sən atovun goru, xataya salma bizi, elə kağızı 

qoy çıx, bildin? 

—Bildim, bildim. Baş üstə.  

Mamed: 

—Deməli, belə. Hərə öz yerinə keçsin, —dedi, —beş 

dəqiqədən sonra efirdəyik.  

Hamı öz yerini tutdu, donub qaldı. Kameralar tüfənk lüləsi 

kimi hədəflərə —aktyorlara tuşlandı. Siyavuş, Mamed, səs 

rejissoru idarə pultunun arxasına keçdilər, daxili ekranlarda 

müxtəlif kameralarla —müxtəlif görüm nöqtələrindən 

göstərilən səhnə donub qalmışdı. Çay nəhrə  tərəf axan kimi 

maddiləşmiş, sərhədlənib qalıba, məcraya salınmış televiziya 

---

 412 

vaxtı qaçılmaz bir labüdlüklə saat yeddiyə doğru axırda —düz 

saat 7:00-də efirə çıxacaqdılar.  

Yeddiyə 15 saniyə qalmış Siyavuş daxili mikrafonla: 

—Diqqət! Efirdəyik, — dedi və düyməni basdı. Səs 

rejissoru musiqini buraxdı, birinci kamera verilişin titrlərini 

göstərdi. Veriliş başlandı. 

Qırx dəqiqədən sonra Siyavuş papiros yandırıb ayağa durdu. 

Veriliş sona yetmişdi. Aktyorlar studiyadan çıxdılar. 

Kəbirlinski Mamedin qoluna girib bir qırağa çəkdi. 

–Mamed, başıva dönüm,— dedi, — pul kağızında mənim 

adım var da? 

–Əlbəttə, Kəbirlinski, ayıb sözdur, havayı işləmirsən ki, hələ 

kommunizma gəlməyib, hələ sosiyalizmadır —kommunizmaya 

keçid mərhələsi. 

–Yox, bilirsən niyə soruşuram? Deyir başına kələn, 

başmaqçı olar. Bir dəfə  də sözsüz çıxış eləmişdim, beləcə 

sözsüz rol idi. Buxqalteriyada adımı pozmuşdular. 

Mamed: 

–Yox, arxayın ol, —dedi, —gözüm üstündə olacaq. 

–Ömrün uzun olsun. Yoxsa bu buxqalter yaman köpəkoğlu 

adamdır. Qoca kişidir, məndən beşbetər, gözü də görmür. 

Deyirlər taxır eynəyini, dayanır ekranın qabağında, bir–bir 

sayır, neçə nəfərdir, kim neçə söz deyib, sonra da dava–mərəkə 

qaldırır ki, mən dövlətin pulunu havaya səpələyə bilmərəm. 

–Lap Məşədi  İbadın hambalına döndü. Qənaəti gərək elə 

sənin bir manatında eləsin. 

—Day demə.  

—Yox, Kəbirlinski, xətircam ol. 

—Çox sağ ol. — Kəbirlinski minnətdarlıqla Mamedə  əl 

verib görüşdü, hamıyla xudahafizləşdi, binadan çıxdı, uzaqdan 

trolleybusun dayanacağa tərəf getdiyini görüb qaçdı, birtəhər 

çatdı, özünü içəri saldı. 

Azneftin yanında düşüb ayrı avtobusa mindi, saat 9-a on beş 

dəqiqə işləmiş gəlib karamel fabrikinə çıxdı. 

---

 413 

Üç il idi Feyzulla karamel fabrikində dram dərnəyinə 

rəhbərlik edirdi. Dərnəyin hələlik altı üzvü var idi — dördü 

kişi, ikisi qadın. Kişilərdən biri Salman — qoca qarovulçu idi, 

tək yaşayırdı. Evinə getməyə darıxırdı, odur ki, gəlib dərnəyə 

yazılmışdı.  İkinci kişi — Muxtar dərnəyə arvadı Rozaya görə 

yazılmışdı. Roza erməni idi, azərbaycanca pis bilmirdi, amma 

ləhcəylə danışırdı. Dürüst danışmağa səy göstərirdi, rəfiqəsi 

Bəhicə  də ona bu işdə çox kömək edirdi. Dərnəyə  də elə 

Bəhicəyə görə yazılmışdı. Bəhicə orta yaşlarında dul qadın idi. 

Kəbirlinskinin rəyincə əsil səhnə istedadına malik idi. 

Üç ildi ki, Kəbirlinski dərnəkdə "Oqtay Eloğlu" tamaşasını 

hazırlayırdı, Bəhicəyə Firəngiz, Rozaya Nadya rolunu 

tapşırmışdı. Oqtay rolunu Kəbirlinski özü hazırlayırdı. 

Başqa rolları Muxtara, Salman kişiyə tabelşik Bəşirə  və 

şofer Davuda vermişdi. Dərnəyin hələlik az üzvü olduğundan 

Kəbirlinskidən başqa hamı iki-üç rolda oynayırdı. 

Roza həm Nadya, həm də aktrisa Tamara rolunu, Bəhicə 

həm Firəngiz, həm də Oqtayın bacısı Sevər rolunu ifa 

edəcəkdi. 

Dərnəyin məşğələləri həftədə bir dəfə fabrikin qırmızı 

guşəsində keçirilirdi. Qırmızı guşə — divarlarına müxtəlif 

şüarlar, lövhələr və  şəkillər vurulmuş bir otaq idi. Divarda 

qırmızı  kətan üstündə  "İncəsənət — xalqa məxsusdur" sözləri 

yazılmışdı. Cürbəcür cızıqlar və dairələr çəkilmiş bir lövhədə 

fabrikin illik planı  və  məhsulun hansı  şəhərlərə göndərildiyi 

göstərilmişdi. Zər çərçivəli ikinci lövhədə — qırmızı pluş 

üzərində  zərli hərflərlə —"İstehsalat qabaqcılları" — yazılmış 

və iyirmi nəfərin, o cümlədən  şofer Davudun fotoşəkilləri 

yapışdırılmışdı. Sırayla düzülmüş bu şəkillərin üstündə 

Kəbirlinski knopkayla Cəfər Cabbarlının və Stanislavskinin 

şəkillərini vurmuşdu. Pəncərələrdə  pərdə yerinə saralmış 

qəzetlər görünürdü. Otağın divarları təzə ağardılmışdı və əhəng 

iyi hələ də gəlirdi. 

Kəbirlinski otağa girəndə  dərnəyin üzvləri hamısı 

---

 414 

yığışmışdı. Rozayla Bəhicə nə barədəsə pıçıldaşırdı. Davud və 

Bəşir papiros çəkir, Muxtar isə Salmana bəzi sözlərin mənşəini 

başa salırdı. 

–Məsələn, kolbasa, — deyirdi, — qol basan. Əti 

doldururdular bağırsağın içinə, qolnan basırdılar, qolbasan, 

qolbasan, indi gəlib olub kolbasa. 

Salman: 

–Əşi, dünyada işlər varmış, — dedi. 

–Bə nə? Bax, məsələn, sən nəçisən, hə, de görüm nəçisən? 

Salman özünü itirən kimi oldu:  

–Mən? Nə bilim... Oxrannik. 

–Ay sağ ol. Oxrannik, qarovulçu. Ruslar da, deyir karavul. 

Amma əsli bizim sözdür. Qara qul. Ya məsələn loşad nədi? 

–Bilmirəm, —dedi. 

Salman gözünü döydü.  

—Loşad —alaşa at. Gördün? 

Salman: 

—Pay atonnan, —dedin, —əşi işlər varmış dünyada. 

Kəbirlinski: 

–Yaxşı, dostlar başlayaq işimizə — dedi. — Bağışlayın, bir 

az geçikdim. Televizora çağırmışdılar.  

Roza: 

–V tot raz mən gördüm sizi televizorda, — dedi. 

Kəbirlinski bir az tutulan kimi oldu. 

—Əşi, — dedi, — lap başımı  dəng eləyiblər, gündə 

çağırırlar. Televizora, radioya, kinoya, çoxundan otkaz 

eləyirəm. Deyirəm, yaxşı deyil, başqaları da var axı... Əl-qərəz, 

— istədi bu gün Cavadla maşınla getdiyini də desin, bilirdi ki, 

Bəhicənin Cavaddan xoşu gəlir. Kəbirlinski özü də bir balaca 

Bəhicədən kəsirdi. Amma bilmədi necə desin, nə bəhanə tapıb 

desin. Muxtar Salmana tərəf dönüb: 

–Arvadlar xəz  şuba geyir e, karakul, — dedi, —əsli nədi? 

Qara gül! 

Salman "nırç" eləyib fikirli–fikirli başını buladı. 

---