A. Sh. Bekmurodov, Ya. K. Karrieva, I. U. Nematov, D. H. Nabiev, N. T. Kattaev xorijiy investitsiyalar

1.5. Investitsiya faoliyatini moliyalashtirish manbalari
Bozor iqtisodiyoti sharoitida korxonalarning asosiy va aylanma ishlab chiqarish
fondlarida investitsiyalarni moliyalashtirishning o’ziga xos manbalari shakllantirilgan
bo’lib, bunday manbalar korxonalarning o’z-o’zini moliyalashtirish tamoyillariga
asoslanadi.
Investitsiya faoliyatini moliyalashtirish manbalari va ishtirokchilari quyidagi
jadvalda keltirilgan (1.5.1-jadval).
1.5.1-jadval
Investitsiya loyihasini moliyalashtirish manbalari va ishtirokchilari tasnifi
Guruhlar
Kichik guruhlar
Investitsiya faoliyati
ishtirokchilari tashkiliy shakllari
20

---

Byudjet va
nobyudjet fondlar
Davlat byudjeti
Hukumat
Iqtisodiyot vazirligi
Moliya vazirligi
Mahalliy byudjetlar
Mahalliy vakolatli organlar
Nobyudjet fondlar
Pensiya fondi
Bandlik fondi
Investitsiya fondi va boshqa fondlar
Kredit tizimi
Banklar
Kredit muassasalari
Markaziy bank
Davlat g’aznachiligi
Investitsion banklar
Kredit uyushmalari
Sug’urta tizimi
Sug’urta fondlari va tashkilotlari
Davlat sug’urta kompaniyalari
Nodavlat sug’urta kompaniyalari
Moliyalash-tirishni
ng jamoaviy
shakllari
Investitsion tashkilotlar
Investitsion banklar
Sug’urta tashkilotlari
Investitsiya kompaniyalari va fondlari
Nodavlat pensiya fondlari
Sug’urta kompaniyalari
Payli investitsion fondlar
Xorijiy investorlar Chet el davlatlari, hukumatlari,
xalqaro moliyaviy institutlar,
tijorat banklari, institutsional
investorlar, investitsion banklar
Jahon banki
Evropa tiklanish va taraqqiyot banki,
Xalqaro moliyaviy korporatsiya
Korxonalar,
jismoniy shaxslar
Mulkchilikning turli shakllaridagi har
qanday korxonalar
Hozirgi kunda Respublikamizda investitsiya faoliyatini moliyalashtirishning
quyidagi manbalari mavjuddir:
1. Korxona va jismoniy shaxslar jamg’armalari.
2. Bank kreditlari hisobidan moliyalashtirish.
3. Davlat byudjeti va byudjetdan tashqari fondlar mablag’lari hisobiga
moliyalashtirish.
4. Xorijiy investitsiyalar.
So’nggi yillarda investitsiyalar tarkibi, xususan, byudjetdan ajratiladigan
investitsiyalar va bank kreditlari ahamiyati keskin o’zgardi.
Ayni paytda investitsiyalar moliyaviy manbalari tarkibiy tuzilishida ham sezilarli
o’zgarishlar ro’y berdi (1.5.2-jadval).
Jadval ma’lumotlaridan ko’rinadiki, investitsiyalar moliyaviy manbalari
tarkibida davlat byudjetining ulushi 2008 yildagi 9,0 foizdan 2009 yilda 8,1 foizga
qadar, korxonalar va aholi mablag’lari ulushi tegishli ravishda 53,9 foizdan 46,9
foizga qadar pasaygan. Chet el investitsiyalarining ulushi esa, aksincha, 25,8 foizdan
32,4 foizga qadar ko’tarilgan.