A. X. Pardayev Z. A. Pardayeva boshqaruv hisobi

T.r.	Bir dona mahsulotga to‘g‘ri keladigan shartli-o‘zgaruvchan xarajatlar
p.b.da
1	To‘g‘ri moddiy xarajatlar	2 300
2	To‘g‘ri ish haqi xarajatlari	800
3	Umumishlab chiqarish xarajatlari	600

	Sotish xarajatlari	500

T.r.	Jami shartli-doimiy xarajatlar
p.b.da
1	Umumishlab chiqarish xarajatlari	195 000
2	Reklama xarajatlari	55 000
3	Ma’muriy-boshqaruv xarajatlari	68 000

Sotilish bahosi - 9 600


Talab qilinadi:

1. Rejalashtirilayotgan yil uchun kritik nuqtani hisoblash.

   
   

2. Shu yili 65 dona mahsulot sotilgan bo‘lsa, xo‘jalik yurituvchi subyekt qancha foyda ko‘rgan?

   
   

3. Xo‘jalik yurituvchi subyekt menejeri kelgusi yil uchun rejalar tuzmoqda:

   
   

4. xo‘jalik yurituvchi subyekt 95 400 p.b.lik foyda olishi uchun qancha mahsulot sotishi lozim?

   
   

5. sotish hajmi 20% ko‘payib, bir dona mahsulotning bahosi 500 p.b.ga kamaysa, foyda qanchani tashkil qiladi?

   
   

5. reklama xarajatlari 47 700 p.b.ga ko‘payadigan bo‘lsa, kritik nuqtani toping.

   
   

Barcha variantlar bir-biriga bog‘liqsiz, mustaqil yechilishi ko‘zda tutilgan.

5 g). Vaziyatli misollar

Xo‘jalik yurituvchi subyekt rejalashtirilayotgan yilda yangi mahsulot turini ishlab chiqarmoqchi. Buni ko‘proq qo‘shimcha mablag‘lar yo‘naltirish, yoki qo‘shimcha mehnat xarajatlarini ko‘paytirish usuli orqali amalga oshirish mumkin. Lekin, ikkala usulning qaysi birini tanlashdan qat’i nazar mahsulotning sifati o‘zgarmaydi.

Quyidagi ma’lumotlar mavjud:

T.r.	Ko‘rsatkichlar nomi	Qo‘shimcha mablag‘ sarfi usuli (p.b.da)
Qo‘shimcha mehnat sarfi usuli (p.b.da)
1.	Xomashyo	5.00	5.60

2.	To‘g‘ri mehnat xarajatlari	(0.5 ish soati 12 p.b.dan) = 6.00	(0.8 ish soati 9 p.b.dan) = 7.20
3.	Shartli- o‘zgaruvchan umumishlab chiqarish xarajatlari	(0.5 ish soati 6 p.b.dan) = 3.00	(0.8 ish soati 6 p.b.dan) = 4.80
4.	Qo‘shimcha shartli-doimiy umumishlab chiqarish xarajatlari	2 440 ming p.b.	1 320 ming p.b.

Bir dona mahsulotning realizatsiyasi bahosini 30 p.b.da belgilashga qaror qabul qilingan. Faraz qilinayaptiki, mahsulot qaysi usulda ishlab chiqilishidan qat’i nazar yillik tijorat xarajatlari 5 mln p.b.ni va har bir dona sotilgan mahsulotga yana qo‘shimcha 2 p.b.ni tashkil qiladi.

Talab qilinadi:

• Quyidagi ikki usul bo‘yicha ham xo‘jalik yurituvchi subyektning mahsulot ishlab chiqarishi bo‘yicha kritik nuqtasini hisoblab toping:

  
  

1. qo‘shimcha mablag‘ sarfi usuli;

   
   

2. qo‘shimcha mehnat sarfi usuli.

   
   

   • Ikki usulda ham xo‘jalik yurituvchi subyekt uchun bir xil bo‘lishi mumkin bo‘lgan mahsulotlar sotish hajmini aniqlash.

     
     

   • Qaysi holatda shu usulning qaysi birini qo‘llash mumkinligini tushuntirib bering.