Abuzər Xələfov

Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universiteti 
Azərbaycan Milli Kitabxanası 
 
 
- 77 – 
 
şəkildə  təbliğ  və  tədqiq  etməkdən  ibarət  olan  və  vətəndaşların  kitabxana  fondlarından  azad 
istifadəsini təmin edən subyekt  kimi  dəyərləndirir. (1) Ölkə kitabxanalarının  bu statusu  ―Ki-
tabxana işi haqqında‖ Azərbaycan Respublikasının Qanununda da öz əksini tapmışdır. Qanu-
nun  1-ci  maddəsində  deyilir:  ―Kitabxana-informasiya,  mədəniyyət,  təhsil  və  tərbiyə  müəs-
sisəsi  kimi  çap  əsərlərini  və  digər informasiya daşıyıcılarını  toplayıb  mühafizə  edən, onların 
sistemli  ictimai  istifadəsini  təşkil  edən,  cəmiyyətin  intellektual  və  mədəni  potensialının 
inkişafına xidmət edən sosial institutdur.‖ (3)
 
Buna baxmayaraq, Azərbaycanda kitabxana işi ABŞ və Avropanın, Şərqin inkişaf etmiş 
dövlətlərinin, eləcə də bəzi MDB dövlətlərinin analoji fəaliyyət sahəsindən fərqli olaraq ilkin 
inkişaf mərhələsindədir.  
Bu  gün  respublikada  kitabxana  işinin  səmərəli  inkişafı  və  idarəolunması  üzrə  strateji 
məqsədlərin  əldə  edilməsi  və  marketinq  fəaliyyətinin  təşkili  üçün  ilk  növbədə,  kitabxana  işi 
sahəsində aparılan islahatları və informasiyalaşdırma prosesini müasir ümumdünya tendensi-
yaları  istiqamətində  sürətləndirmək  və  bir-biri  ilə  qarşılıqlı  əlaqəsi  olan  bəzi  məsələləri  həll 
etmək lazımdır: (2) 
1.
 
Kitabxana-informasiya  marketinqinin  xarici  ölkələrdə  yaranma  tarixini,  onun 
inkişaf  qanunauyğunluqlarını  və  müasir  vəziyyətini  araşdırmaq  və  təhlilini 
aparmaq;  
2.
 
Azərbaycan kitabxanalarının fəaliyyətində marketinq elementlərinin tətbiqi tarixini 
və inkişaf qanunauyğunluqlarını öyrənmək; 
3.
 
Respublikada  kitabxana-informasiya  sahəsinin  işini  tənzimləyən  normativ-hüquqi 
bazanı daha da təkmilləşdirmək; 
4.
 
Kitabxana-informasiya  marketinqinin  idarəetmə  strategiyasının  xüsusi  növü  kimi 
Azərbaycan sosial-iqtisadi şəraitində mövcud spesifik xüsusiyyətlərini müəyyənləş-
dirmək və onun sistemli təsəvvürünü vermək; 
5.
 
Respublika  kitabxanalarının  marketinq  konsepsiyası  əsasında  idarəolunmasının 
nəzəri və metodoloji əsaslarını işləyib hazırlamaq; 
6.
 
Marketinq qanunları ilə işləyə bilən peşəkar kitabxanaçı kadrların təhsil və ixtisas-
artırma sistemini işləyib hazırlamaq;  
7.
 
Kitabxanaların maddi-texniki bazasının inkişafını, o cümlədən yeni kitabxana bina-
larının tikilişi, köhnə kitabxana binalarının rekonstruksiyası və onların müasir ava-
danlıqlarla təchizatı məsələlərinin həllini sürətləndirmək; 
8.
 
Kitabxanalarda yeni informasiya-kommunikasiya texnologiyaları və korporativ sis-
temlərin tətbiqini daha da inkişaf etdirmək; 
9.
 
Kitabxana və kitabxana fondlarının təhlükəsizliyini və mühafizəsini təmin etmək;  
10.
 
Cəmiyyətdə informasiya mədəniyyətinin yüksəldilməsinə və mütaliəyə ictimai ma-
rağın artırılmasına dair tədbirlər kompleksi hazırlayıb həyata keçirtmək. 
Bu  məsələlərin  həlli  respublikanın  kitabxana-informasiya  müəssisələrində  marketinq 
fəaliyyətinin təşkilinin tam mahiyyətini, onun spesifik xüsusiyyətlərini və əsas xarakteristika-
sını  formalaşdırmağa  və  kitabxanaların  digər  istiqamətlərdə  fəaliyyətinə  təsirini  öyrənməyə 
imkan verir.  

---

“Kitabxana-İnformasiya Elmləri: tədris və təcrübədə yeni çağırışlar”  
Beynəlxalq elmi konfransının materialları 
 
 
- 78 - 
Hal-hazırda  respublika  kitabxanalarının  fəaliyyətində  marketinq  və  xeyriyyəçilik  ele-
mentləri  bir  qədər  zəif  inkişaf  etməkdədir.  Buna  görə  də  gələcəkdə  təsərrüfat  və  sahibkarlıq 
fəaliyyətinin  innovativ  forma  və  metodlarından  istifadə  etməklə  ölkə  kitabxanalarının  iş 
təcrübəsində marketinq elementlərinin tətbiqi yollarının öyrənilməsi əsas vəzifələrindən birinə 
çevrilməlidir.  
İnanmaq  istərdik  ki,  zaman  keçdikcə  kitabxana-informasiya  marketinqinin  tətbiqinə 
maraq daha da artacaq və marketinq  kitabxana fəaliyyətinin ən vacib maliyyələşmə kanalla-
rından birinə çevriləcəkdir.  
 
ƏDƏBIYYAT 
 
1.
 
Əliyeva-Kəngərli  A.İ.  Müasir  Azərbaycanda  elmin  informasiya  təminatı  və 
kitabxanalar. Bakı.:MEK, 2007.-348 с. 
2.
 
Xələfov  A.A.  Azərbaycanda  kitabxana  i.inin  tarixi.  II  hissə.-Bakı:  ―Bakı  Universi-
teti‖ nəşriyyatl, 2007.-552s. 
3.
 
―Kitabxana  işi  haqqında‖  Azərbaycan  Respublikasının  Qanunu  //  http://www.e-
qanun.az/framework/5041  
4.
 
Клюев,  В.К.  Маркетинговая  ориентация  библиотечно-информационной  дея-
тельности: маркетинг в системе управления библиотекой: учеб. пособие / В.К. 
Клюев, Е.М. Ястребова; под общ. ред. В.К. Клюева.  - 2-е изд., дораб. и доп. - 
М.: ИПО "Профиздат" изд-во Моск. гос. ун-та культуры, 2001. - 142 с. 
5.
 
Маркетинг как интеграционный инструмент в работе современной библиотеки: 
сборник  материалов  конференции-семинара  21  марта  2014  года  /  Прези-
дентская  библиотека  имени  Б.  Н.  Ельцина  ;  [под  научной  редакцией  доктора 
педагогических  наук  В.  В.  Брежневой].  -  Санкт-Петербург  :  Президентская 
библиотека, 2014. - 71 с.   
http://en.calameo.com/read/000463903e78e670022bf 
6.
 
Петушко Н.Е. Библиотечный маркетинг: учеб.-метод. пособие / Н.Е.Петушко.- 
Мн.: Бел. гос. ун-т культуры и искусств, 2010.-116с.  
http://elibrary.bsu.az/books_aysel%5CN_315.pdf 
 
 
Kamala Mammadova 
 
LIBRARY-INFORMATION MARKETING AND PECULIARITIES OF ITS 
APPLICATION IN AZERBAIJAN LIBRARIES 
 
Summary 
The  main  purpose  of  the  article  is  the  essence  of  library  and  information  marketing, 
peculiarities of its application, depending on the influence of the main factors of the external 
and  internal  environment  and  the  development  of  recommendations  for  the  application  of 
marketing concepts in the activities of library and information organization Azerbaijan. 

---