Adaptiv jismoniy tarbiya va sport

7-bob. Adaptiv jismoniy tarbiya mashg’ulotlarini tashkil etish shakllari 
Jismoniy mashqlarni tashkil etish va qurish shakllarining xilma-xilligi ikki 
guruhga bo‘linadi: - dars shakllari, - noaniq shakllar. 
7.1. Adaptiv jismoniy tarbiyada dars shakllari 
Tasniflash xususiyatiga qarab jismoniy tarbiya darslari ko‘riladi
(G. Shitikov, 2003): 
- jismoniy tarbiyaning maqsadli yo‘nalishiga muvofiq: umumiy jismoniy tarbiya 
darslari (umumiy jismoniy tayyorgarlik), umumiy jismoniy tarbiya darslari (har qanday 
jismoniy faoliyatga har tomonlama umumiy tayyorgarlik), nisbatan cheklangan umumiy 
jismoniy tarbiya mashg‘ulotlari, ixtisoslashtirilgan jismoniy tarbiya darslari, sport 
mashg‘ulotlari mashg‘ulotlari, amaliy mashg‘ulotlar. jismoniy tayyorgarlik, tibbiy 
yo‘nalishdagi darslar; 
- darslarning asosiy mavzusi va dasturiy mazmunida: yuqori ixtisoslashgan (o‘ziga xos) 
- gimnastika, atletika, suzish, sport va hk.; keng qamrovli darslar; 
- Jismoniy tarbiya jarayonining asosiy jihatlariga qarab, ular alohida ta'kidlangan yoki 
to‘liq tashkil etiladigan darslar: o‘quv mashg‘ulotlari, maxsus o‘quv yo‘nalishi bo‘yicha 
darslar, gigienik yo‘naltirilgan darslar, tuzatuvchi, kompensatsion yoki profilaktik 
yo‘nalishli darslar, qo‘shma darslar. 
Adaptiv jismoniy tarbiya jismoniy tarbiya amaliyotida farqli o‘laroq, darslar uch turga 
bo‘linadi: 
1) bilimlarni o‘zlashtirgan nazariy darslar, ulardan foydalanish usullari, darslar uchun 
motivlar va qiymat yo‘nalishlari shakllantiriladi; 
2) instruktor-uslubiy mashg‘ulotlar, bunda har xil aqliy, idrok, harakat harakatlari, 
mashqlar to‘plamlari, jismoniy madaniyat va sport mashg‘ulotlari texnologiyalari 
talabaga o‘qituvchining rahbarligisiz mustaqil ravishda bajarishga imkon beradigan 
darajada qo‘llaniladi; 
3) yuqorida sanab o‘tilgan darslarni tashkil etish va qurishning barcha shakllarini 
amalga oshiradigan amaliy mashg‘ulotlar. 
Uy sharoitida jismoniy tarbiya mashg‘ulotlarida o‘quvchilar tomonidan yoki ota-onalar 
va qarindoshlar yordamida uyda olib boriladigan nazariy va amaliy xarakterdagi uy 
vazifalariga juda katta e'tibor beriladi. 

---

108