Adaptiv jismoniy tarbiya va sport

6.3.1.Ularni tuzatish va rivojlantirish uchun quyidagi o’qitish usullari 
qo’llaniladi: 
- o‘rganilayotgan jismoniy mashqlardagi yangilik elementlari (boshlang‘ich 
pozitsiyasini, yo‘nalishini, sur'atini, harakatini, tezligini, amplitudasini, tanish 
sharoitlarini va boshqalarni o‘zgartirish); 
- nosimmetrik va assimetrik harakatlar; 
- 
gevşeme
mashqlari, kuchlanish va mushaklarning 
gevşemesini
o‘zgartirish; 
- reaktiv qobiliyat uchun mashqlar (eshitish va ko‘rish apparatlariga turli xil holatlar 
signallari); 
- Vestibulyar apparatni tirnash xususiyati beruvchi mashqlar (burilishlar, moyilliklar, 
burilishlar, to‘satdan to‘xtashlar, cheklangan, kuchaytirilgan yoki harakatchan qo‘llab-
quvvatlovchi mashqlar); 
- mushaklarning harakatini, vaqt segmentlarini va masofani farqlashning aniqligi 
bo‘yicha mashqlar (trenajyorlardan harakatning barcha parametrlarini, yo‘nalishini, 
amplitudasini, traektoriyasini, harakatlanish vaqtini, uzunligi va sonini ko‘rsatadigan 
simvolik belgilar); 
- vizual va eshitish signallarini kuch, masofa, yo‘nalish bo‘yicha farqlash mashqlari; 
- harakatlarning ma'lum ritmini takrorlash (musiqa, ovoz, qarsak va hokazolarga); 
- kinestetik, taktil, vizual, eshitish sezgilariga asoslangan fazoviy yo‘naltirish (hissiy 
tizimlarning saqlanishiga qarab); 
- qo‘lning nozik harakatli mahoratini oshirish uchun mashqlar (predmetlarni sakrash, 
barmoq gimnastikasi va boshqalar); 
- qo‘shma harakatlarni muvofiqlashtirishni talab qiladigan juft va guruhli mashqlar. 
Nazorat uchun savollar. 
1. Adaptiv jismoniy tarbiyada ishlatiladigan usullarning asosiy guruhlarini sanab bering. 
2. Bilim va harakatli harakatlarni o‘qitish usullarining o‘xshash va farqlari qanday? 
3. O‘qitish usullarining mazmunini kengaytirish. 
4. Adaptiv jismoniy tarbiyada ishlatiladigan jismoniy fazilatlarni rivojlantirish usullarini 
aytib bering. 
5. Ta'limning qanday usullari ma'lum? 

---

107