Adli ve Acil Vakalarda Hemşirenin Rolü Doç. Dr. Nevzat Alkan

(5) Rızaya dayalı olsa bile, gebelik süresi on haftayı doldurmamış olan bir kadının çocuğunun yetkili olmayan bir kişi tarafından düşürtülmesi halinde;

iki yıldan dört yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Yukarıdaki fıkralarda tanımlanan diğer fiiller yetkili olmayan bir kişi tarafından işlendiği takdirde, bu fıkralara göre verilecek ceza, yarı oranında artırılarak hükmolunur.

(6) Kadının mağduru olduğu bir suç sonucu gebe kalması halinde, süresi yirmi haftadan fazla olmamak ve kadının rızası olmak koşuluyla, gebeliği sona erdirene ceza verilmez. Ancak, bunun için gebeliğin uzman hekimler tarafından hastane ortamında sona erdirilmesi gerekir.

• Çocuk Düşürme

• MADDE 100 - (1) Gebelik süresi on haftadan fazla olan kadının çocuğunu isteyerek düşürmesi halinde, bir yıla kadar hapis veya adlî para cezasına hükmolunur.

Cinsel Dokunulmazlığa Karşı Suçlar

• Cinsel Dokunulmazlığa Karşı Suçlar

• Cinsel Saldırı

• MADDE 102 - (1) Cinsel davranışlarla bir kimsenin vücut dokunulmazlığını ihlal eden kişi, mağdurun şikayeti üzerine, iki yıldan yedi yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

• (2) Fiilin vücuda organ veya sair bir cisim sokulması suretiyle işlenmesi durumunda, yedi yıldan oniki yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Bu fiilin eşe karşı işlenmesi halinde, soruşturma ve kovuşturmanın yapılması mağdurun şikayetine bağlıdır.

(3) Suçun;

• (3) Suçun;

• a) Beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı,

• b) Kamu görevinin veya hizmet ilişkisinin sağladığı nüfuz kötüye kullanılmak suretiyle,

• c) Üçüncü derece dahil kan veya kayın hısımlığı ilişkisi içinde bulunan bir kişiye karşı,

• d) Silahla veya birden fazla kişi tarafından birlikte,

• İşlenmesi halinde, yukarıdaki fıkralara göre verilen cezalar yarı oranında artırılır.

• (4) Suçun işlenmesi sırasında mağdurun direncinin kırılmasını sağlayacak ölçünün ötesinde cebir kullanılması durumunda kişi ayrıca kasten yaralama suçundan dolayı cezalandırılır.

• (5) Suçun sonucunda mağdurun beden veya ruh sağlığının bozulması halinde, on yıldan az olmamak üzere hapis cezasına hükmolunur.

• (6) Suç sonucu mağdurun bitkisel hayata girmesi veya ölümü halinde, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına hükmolunur.

Çocukların Cinsel İstismarı

• Çocukların Cinsel İstismarı

• MADDE 103 - (1) Çocuğu cinsel yönden istismar eden kişi, üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

• Cinsel istismar deyiminden;

• a) Onbeş yaşını tamamlamamış veya tamamlamış olmakla birlikte fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılama yeteneği gelişmemiş olan çocuklara karşı gerçekleştirilen her türlü cinsel davranış,

• b) Diğer çocuklara karşı sadece cebir, tehdit, hile veya iradeyi etkileyen başka bir nedene dayalı olarak gerçekleştirilen cinsel davranışlar anlaşılır.

(2) Cinsel istismarın vücuda organ veya sair bir cisim sokulması suretiyle gerçekleştirilmesi durumunda, sekiz yıldan onbeş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

• (2) Cinsel istismarın vücuda organ veya sair bir cisim sokulması suretiyle gerçekleştirilmesi durumunda, sekiz yıldan onbeş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

• (3) Cinsel istismarın üstsoy, ikinci veya üçüncü derecede kan hısmı, üvey baba, evlat edinen, vasi, eğitici, öğretici, bakıcı, sağlık hizmeti veren veya koruma ve gözetim yükümlülüğü bulunan diğer kişiler tarafından ya da hizmet ilişkisinin sağladığı nüfuz kötüye kullanılmak suretiyle veya birden fazla kişi tarafından birlikte gerçekleştirilmesi halinde, yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza yarı oranında artırılır.

(4) Cinsel istismarın, birinci fıkranın (a) bendindeki çocuklara karşı cebir veya tehdit kullanmak suretiyle gerçekleştirilmesi halinde, yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza yarı oranında artırılır.

• (4) Cinsel istismarın, birinci fıkranın (a) bendindeki çocuklara karşı cebir veya tehdit kullanmak suretiyle gerçekleştirilmesi halinde, yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza yarı oranında artırılır.

• (5) Cinsel istismar için başvurulan cebir ve şiddetin kasten yaralama suçunun ağır neticelerine neden olması halinde, ayrıca kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanır.

• (6) Suçun sonucunda mağdurun beden veya ruh sağlığının bozulması halinde, onbeş yıldan az olmamak üzere hapis cezasına hükmolunur.

• (7) Suçun mağdurun bitkisel hayata girmesine veya ölümüne neden olması durumunda, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına hükmolunur.

Reşit Olmayanla Cinsel İlişki

• Reşit Olmayanla Cinsel İlişki

• MADDE 104 –

• Cebir, tehdit ve hile olmaksızın, onbeş yaşını bitirmiş olan çocukla cinsel ilişkide bulunan kişi, şikayet üzerine, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

• (2) Fail mağdurdan beş yaştan daha büyük ise, şikayet koşulu aranmaksızın, cezası iki kat artırılır (İPTAL).

• Cinsel Taciz

• MADDE 105 - (1) Bir kimseyi cinsel amaçlı olarak taciz eden kişi hakkında, mağdurun şikayeti üzerine, üç aydan iki yıla kadar hapis cezasına veya adlî para cezasına hükmolunur.

• (2) Bu fiiller; hiyerarşi, hizmet veya eğitim ve öğretim ilişkisinden ya da aile içi ilişkiden kaynaklanan nüfuz kötüye kullanılmak suretiyle ya da aynı işyerinde çalışmanın sağladığı kolaylıktan yararlanılarak işlendiği takdirde, yukarıdaki fıkraya göre verilecek ceza yarı oranında artırılır.

• Bu fiil nedeniyle mağdur; işi bırakmak, okuldan veya ailesinden ayrılmak zorunda kalmış ise, verilecek ceza bir yıldan az olamaz.

Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliği Madde 129 Başhemşirenin Görev ve Yetkileri Madde 130 Başhemşire Yardımcısının Görev ve Yetkileri Madde 131 Servis Sorumlu Hemşirelerinin Görev ve Yetkileri Madde 132 Hemşirelerin Görev ve Yetkileri Madde 134 Hemşire Yardımcılarının Görev ve Yetkileri

Türk Hemşireler Derneği www.turkhemsirelerdernegi.org.tr Mevzuat Komisyonu Saadet Ülker Sevgi Oktay Seçil Aksayan Ümit Seviğ Aytolon Yıldırım Fehime Zülfikar

11 şube Bursa Şubesi Edirne Şubesi Eskişehir Şubesi Gaziantep Şubesi Giresun Şubesi Isparta Şubesi İzmir Şubesi Malatya Şubesi Ordu Şubesi Samsun Şubesi Zonguldak Şubesi

Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Derneği www.hemarge.org.tr

Yoğun Bakım Hemşireleri Derneği www.ybhd.org.tr

Çocuk Hemşireleri Derneği Cerrahpaşa Hemşireleri Derneği İş Sağlığı Hemşireleri Derneği Psikiyatri Hemşireleri Derneği

Onkoloji Hemşireleri Derneği Nöroşirürji Hemşireleri Derneği Ameliyathane Hemşireleri Derneği Cerrahi Hemşireleri Derneği

Florence Nightingale Hemşirelik Yüksekokulu Mezunları Derneği Diyabet Hemşireleri Derneği Böbrek Hastalıkları, Diyaliz ve Transplantasyon Hemşireleri Derneği Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Mezunları Derneği

Çocuk Hemşireleri Derneği Gastroenteroloji Hemşireleri Derneği Endoskopi Hemşireleri ve Teknisyenleri Derneği Türk Onkoloji Hemşireleri Derneği

Cerrahi ve Ameliyathane Hemşireleri Derneği Hemodiyaliz Hemşireleri Derneği

SANERC Semahat Arsel Nursing Education and Research Center = Semahat Arsel Hemşirelik Eğitim ve Araştırma Merkezi

Şikayetler artmakta Neden ? - Avukat sayısı artıyor – tıbbi uygulama hatası iddiası dünyada iyi gelir getiren bir alan, - Görsel – işitsel medyanın konuya yaklaşımı, - Halkın bu konudaki duyarlılığı, - İstismar edici tıp uygulamaları vs. Bunun sonucunda; tepki kanunları; Yeni Türk Ceza Kanunu

Şikayetler nereye ? Kamu; Başhekimlik – Dekanlık – Rektörlük Valilik - Sağlık Bakanlığı; e-posta ile Özel sektör Tabip Odası Mahkeme; Ceza Tazminat; maddi - manevi

Tümünün prosedürleri farklı; ama sonuçta önemli olan bilirkişinin değerlendirmesi

Devlet Memurları Kanunu 14 Temmuz 1965 tarih, 657 sayılı kanun 125. madde Uyarma Kınama Aylıktan kesme Kademe ilerlemesinin durdurulması Devlet memurluğundan çıkartma

2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu 4 Kasım 1981 günlü 53. maddeye dayanan yönetmelik Uyarma Kınama Aylıktan kesme Yönetim görevinden ayırma Kademe ilerlemesinin durdurulması Öğretim üyeliğinden - kamu görevinden çıkartma

Türk Tabipleri Birliği 31.01.1953 tarih, 6023 sayılı Kanun 59. maddeye dayanılarak Türk Tabipleri Birliği Disiplin Yönetmeliği 28.04.2004 gün, 25446 sayılı Resmi Gazete

Uyarma Cezası Para Cezası Geçici Olarak Meslekten Alıkoyma Cezası  Oda Bölgesinde Çalışmanın Yasaklanması

• Yeni Türk Ceza Kanunu

• Hapis

• Para cezası

• Diplomanın belli süreyle alınması

Tazminat Davası Borçlar Kanunu Ticaret Kanunu Maddi Manevi

• Bilirkişilik

• Kanun nasıl olursa olsun

• bu konuda önemli olan

• bilirkişi görüşü

• Çözümü uzmanlığı, özel veya teknik bilgiyi gerektiren hallerde bilirkişinin görüşüne başvurulur.

• Hakimlik mesleğinin gerektirdiği genel ve hukuki bilgi ile çözülmesi olanaklı konularda bilirkişi dinlenemez.

• Duruşmada bilirkişinin açıklaması

• Çapraz sorgu

Bilirkişi raporu bağlayıcı değil

Konuyla ilgili bilirkişi yapılanmaları; Adli Tıp Kurumu Yüksek Sağlık Şurası Türk Tabipleri Birliği Uzmanlık Dernekleri Adli Tıp ve diğer Anabilim Dalları Adli Tıp Enstitüleri Konuyla ilgili bilgili kişiler Ceza Muhakemesi Kanunu ve Bilirkişi Listeleri

Adalet Bakanlığı Adli Tıp Kurumu 3. Adli Tıp İhtisas Kurulu İstanbul

2659 sayılı 14.04.1982 tarihli 4810 sayılı 19.02.2003 tarihli yasalar

Başkan (Adli Tıp Uzmanı) Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Genel Cerrah Nörolog İç Hastalıkları Uzmanı Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Göğüs Hastalıkları Uzmanı İnfeksiyon Hastalıkları Uzmanı 2 Adli Tıp Uzmanı

Meslek Hastalıkları ve Mesleki Kusurlar

Sağlık Bakanlığı Yüksek Sağlık Şurası (YSŞ) Ankara

1930 tarihli Umumi Hıfzısıhha Kanunu 1984 tarihli 181 sayılı Sağlık Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname (yine 1984 tarihli 210 sayılı KHK ile değişiklik) hükümlerine göre çalışmakta

Yönetmeliği yok Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü bünyesinde Yüksek Sağlık Şurası Şube Müdürlüğü sekreterya hizmetini vermekte

Sürekli kurul; ayda 2 günlük toplantı Görevi; - Sağlık Bakanı’ na önemli sağlık konularında görüş vermek - Tıp meslekleri ile ilgili konularda adli bilirkişilik; ceza davalarında zorunlu, hukuk davalarında – idari davalarda – savcılık aşamasında zorunlu değil

11 seçilmiş üye; Ülkede sağlık hizmetleri ve eserleri ile tanınmış kişilerden Sağlık Bakanınca seçilir, tekrar seçilme var, bir daha seçilmeyen üye ömür boyu fahri üye

5 tabii üye Sağlık Bakanı veya Müsteşarı APK Başkanı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürü Tedavi Hizmetleri Genel Müdürü 1. Hukuk Müşaviri

Müzakereler yazılı – sözlü kayıt Çekimser oy yok Menfi kalan muhalefet şerhi yazar İnceleme dosya üzerinden Müzakereler dijital kayıt altında Muayene, taraf dinleme, tanık dinleme yok Kusur oranı belirleme (8 üzerinden) bırakıldı

ATK – YSŞ Kararları karşılaştırıldığında; ATK kararları daha sert + hukukçular ile ortak her toplantıda itham; hekimler deontoloji gereği birbirini kollamakta, hatalar gizlenmekte.

Bilgilendirilmiş Rıza Formları

YSŞ istatistikleri

Toplam 2000 – 2005 artış; % 55 2004 – 2005 artış; % 32

Kadın Doğum % 15,9 Genel Cerrahi % 10,5 Pratisyen % 18,8 Ortopedi % 7,1 Ebe – hemşire % 13,2

Kadın Doğum - kusurlu % 62 Genel Cerrahi – kusurlu % 60 Pratisyen - kusurlu % 37 Ortopedi – kusurlu % 48 Ebe – hemşire - kusurlu % 18

ATK 2005 başvuru sayısı; 235 YSŞ başvuru; 251

Genel olarak şikayet sebepleri

Mesleki Sorumluluk Sigortası

İl Ambulans Servisi Çalışma Yönergesi Sağlık Bakanlığı 24.01.2005 22 madde

Sağlık çalışanına şiddet Kasten Yaralama MADDE 86 - (1) Kasten başkasının vücuduna acı veren veya sağlığının ya da algılama yeteneğinin bozulmasına neden olan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (2) Kasten yaralama fiilinin kişi üzerindeki etkisinin basit bir tıbbi müdahaleyle giderilebilecek ölçüde hafif olması halinde, mağdurun şikayeti üzerine, dört aydan bir yıla kadar hapis veya adli para cezasına hükmolunur.

(3) Kasten yaralama suçunun; c) Kişinin yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle, işlenmesi halinde, “şikayet aranmaksızın”, verilecek ceza yarı oranında artırılır. Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Yaralama Madde 87 Belirtilen durumlara göre daha da artmakta

Alkol Hasta gelir gelmez, 2 tüp, şahit numune Tam kan, serum, plazma 5 ml EDTA’ lı tüp (ethylenediaminetetraacetic acid) Cesetten alınacaksa Na florid ya da K oksalatlı tüp Alkol uçucu – kapaklı tüpe Kontamine etme; zefiran Kan alınma saati Tüpün yolda değişmesi, yırtılabilir kağıt Olgu

Zehirlenmeler Mide yıkantı sıvısı Ailenin getirdiği ilaçlar

Ateşli silah yaralanmasında giysi

Fotoğraf çekimi hatta kamera çekimi

Adli raporlar

Vücut Dokunulmazlığına Karşı Suçlar Kasten Yaralama MADDE 86 - (1) Kasten başkasının vücuduna acı veren veya sağlığının ya da algılama yeteneğinin bozulmasına neden olan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (2) Kasten yaralama fiilinin kişi üzerindeki etkisinin basit bir tıbbi müdahaleyle giderilebilecek ölçüde hafif olması halinde, mağdurun şikayeti üzerine, dört aydan bir yıla kadar hapis veya adli para cezasına hükmolunur.

Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Yaralama MADDE 87 - (1) Kasten yaralama fiili, mağdurun; a) Duyularından veya organlarından birinin işlevinin sürekli zayıflamasına, b) Konuşmasında sürekli zorluğa, c) Yüzünde sabit ize, d) Yaşamını tehlikeye sokan bir duruma, e) Gebe bir kadına karşı işlenip de çocuğunun vaktinden önce doğmasına, Neden olmuşsa, yukarıdaki maddeye göre belirlenen ceza, bir kat artırılır. Ancak, verilecek ceza, birinci fıkraya giren hallerde üç yıldan, "üçüncü" fıkraya giren hallerde beş yıldan az olamaz.

(2) Kasten yaralama fiili, mağdurun; a) İyileşmesi olanağı bulunmayan bir hastalığa veya bitkisel hayata girmesine, b) Duyularından veya organlarından birinin işlevinin yitirilmesine, c) Konuşma ya da çocuk yapma yeteneklerinin kaybolmasına, d) Yüzünün sürekli değişikliğine, e) Gebe bir kadına karşı işlenip de çocuğunun düşmesine, Neden olmuşsa, yukarıdaki maddeye göre belirlenen ceza, iki kat artırılır. Ancak, verilecek ceza, birinci fıkraya giren hallerde beş yıldan, "üçüncü" fıkraya giren hallerde sekiz yıldan az olamaz.

(3) Kasten yaralamanın vücutta kemik kırılmasına neden olması halinde, kırığın hayat fonksiyonlarındaki etkisine göre, bir yıldan altı yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. (4) Kasten yaralama sonucunda ölüm meydana gelmişse, yukarıdaki maddenin birinci fıkrasına giren hallerde sekiz yıldan oniki yıla kadar, "üçüncü" fıkrasına giren hallerde ise oniki yıldan onaltı yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

Taksirle Yaralama MADDE 89 - (1) Taksirle başkasının vücuduna acı veren veya sağlığının ya da algılama yeteneğinin bozulmasına neden olan kişi, üç aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.

(2) Taksirle yaralama fiili, mağdurun; a) Duyularından veya organlarından birinin işlevinin sürekli zayıflamasına, b) Vücudunda kemik kırılmasına, c) Konuşmasında sürekli zorluğa, d) Yüzünde sabit ize, e) Yaşamını tehlikeye sokan bir duruma, f) Gebe bir kadının çocuğunun vaktinden önce doğmasına, Neden olmuşsa, birinci fıkraya göre belirlenen ceza, yarısı oranında artırılır.

Kati rapor Geçici rapor Tetkik sürmekte Gözlem sürmekte Sevk edildi Hekim ürkmekte; bilgi, çevre

Hayati tehlike Yaşamını tehlikeye sokan durum

Mutad iştigale engel Adli şifa Tıbbi şifa Sosyal şifa

Yaralanmanın basit bir tıbbi müdahale ile giderilebilecek ölçüde hafif olması

Çehrede sabit eser – Çehrenin daimi değişikliği Yüzünde sabit iz – Yüzünün sürekli değişikliği Boyun ön yüz 6 ay

Uzuv zaafı – Uzuv tatili Duyularından veya organlarından birinin işlevinin sürekli zayıflaması Duyularından veya organlarından birinin işlevinin yitirilmesi 18 ay

Vücutta kemik kırılmasına neden olma 1 – 6 yıl arası hapis www.atk.gov.tr

Doç. Dr. Nevzat Alkan İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabilim Dalı [e-mail]