132
«Matematika va informatika o’qitish usulubiyati» o’quv kursi bo’yicha
ma’ruza mashg’ulotlarda o’qitish texnologiyalarini ishlab chiqishning
konseptual asoslari
O’zbekiston o’z istiqlol va taraqqiyot yo’lidan rivojlanib, xalqaro maydonda
o’zining munosib o’rnini topmoqda. Davlatimizning mustaqil taraqqiyot yo’lini
ta’minlash uchun ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiy, madaniy va ma’rifiy sohalarda chuqur
islohotlar amalga oshirilmoqda. Jamiyat va inson
manfaatiga qaratilgan bu
islohotlarning samarasi bevosita ta’lim tizimida tayyorlanayotgan mutaxassis
kadrlarning salohiyatiga bog’liqdir.
Shu bois mustaqillikning dastlabki kunlaridan boshlab sifatli kadrlar
tayyorlashga qodir milliy asosga qurilgan va jahondagi ilg’or davlatlar ta’limi
taraqqiyoti tajribalariga tayanadigan kadrlar tayyorlash tizimini yaratish asosiy
vazifalaridan
biriga
aylandi.
1997
yilda
qabul
qilingan
O’zbekiston
Respublikasining “Ta’lim to’g’risida”gi qonuni va “Kadrlar tayyorlash milliy
dasturi” milliy ta’lim taraqqiyoti va milliy kadrlar tayyorlash
tizimi istiqbollarini
belgilovchi xujjat sifatida bu sohadagi ishlarni rivojlantirishda yana bir tarixiy davr
boshlanishiga zamin yaratdi.
Kadrlar tayyorlash Milliy dasturining ikkinchi bosqichi ta’lim jarayonidagi
sifat ko’rsatkichlarini yaxshilash, ya’ni jahon andozalariga mos, raqobatbardosh,
yuqori saviyaga ega bo’lgan mutaxassislar tayyorlashdir.
Ushbu murakkab
muammolarni yechimini topib, ularni amalda keng qo’llash oliy ta’lim tizimi
xodimlari oldiga juda katta vazifalar belgilaydi. Bunda aniq vazifalar sifatida
bevosita o’quv jarayonini yaxshilash, o’quv dasturlarini
yanada takomillashtirish,
o’qitishning zamonaviy pedagogik texnologiyalarini amalga joriy qilish, texnik
vositalaridan keng foydalanish va shu asosda masofadan o’qitishni keng joriy
qilishdan iboratdir.
«Matematika va informatika o’qitish usulubiyati
»
kursining
maqsad
vazifasiga matematika va informatika o’qitish usullari zamonaviy muammolarini
va
uning
rivojlanish
tendensiyasini
bilishi;zamonaviy
pedagogik
texnologiyalarning matematika o’qitishda foydalanish usullarini egallashi;o’zining
o’quv jarayonida va kelgusidagi professional faoliyatida matematika va
informatika o’qitish usullaridan foydalana olish; matematika va informatika
o’qitish usullarini qo’llay olishi; matematika va informatika o’qitish
usullari
nazariy asoslari va o’qitish prinsiplari asosida pedagogik faoliyatni samarali
amalga oshira olish kiradi.
Ta’lim sifati va usuliga qarab bilim hosil bo’ladi. Bu o’qituvchining
mahoratigagina emas, balki tinglovchining istak-hohishi, qobiliyati va bilim
darajasini ham belgilaydi. Ta’lim uzoq davom etadigan jarayondir. Bilim esa
ta’limning uzluksizligi vositasida beriladigan mavhum tushunchaga ega bo’lgan
hodisadir. Bilim xususiylikka ega bo’lsa, ta’lim umumiylikka egadir. Ta’lim
barcha uchun bir xilda davom etadigan jarayon. Bilim obyektiv borliqdagi voqyea-
hodisalarning in’ikosi natijasida inson miyasidagi
mushohadalar va tasavvurlar
133
natijasida hosil bo’ladigan tushunchalar yig’indisi sifatida namoyon bo’ladi.
Ta’limdagi sifat uni berishda ishtirok etadigan kishilar sifati bilan belgilansa, bilim
individuallikka ega bo’ladi. Ta’limni amalga oshiradigan yoki dars beradigan
kishilarning saviyasi turlicha bo’lishi mumkin. Lekin guruhdagi talabalarga
beriladigan ta’lim bir xildir. O’qituvchi bilim emas, balki ta’lim beradi. Talaba esa
ana shu ta’lim jarayonida bilimga ega bo’ladi. Buning uchun u mustaqil o’qiydi,
tayyorlanadi, mushohada qiladi, tasavvurlarga ega bo’ladi, eshitganlari va
o’qitganlarini sintez qiladi. Natijada bilimga ega bo’ladi.
O’quv jarayoni bilan bog’liq ta’lim sifatini belgilovchi holatlar quyidagilar:
yuqori ilmiy-pedagogik
darajada dars berish, muammoli ma’ruzalar o’qish,
darslarni savol-javob tarzida qiziqarli tashkil qilish, ilg’or pedagogik
texnologiyalardan va multimedia qo’llanmalardan foydalanish, tinglovchilarni
undaydigan, o’ylantiradigan muammolarni ular oldiga qo’yish,
talabchanlik,
tinglovchilar bilan individual ishlash, ijodkorlikka undash, erkin muloqot
yuritishga, ijodiy fikrlashga o’rgatish, ilmiy izlanishga jalb qilish va boshqa
tadbirlar ta’lim ustivorligini ta’minlaydi.
Aytilganlardan kelib chiqqan holda «Matematika va informatika o’qitish
usulubiyati
Dostları ilə paylaş: