Anadolu university journal of art & design cilt / volume sayi / number aralik / december 2016 issn: 2146-7692

29
SANAT & TASARIM DERGİSİ
Ayrıca kişinin kendi müziksel işitme yeteneğini test etmesi için pek çok uygulama ve internet 
sitesi mevcuttur. Örneğin Better Ears, (Karajan Pro) uygulaması müzik teorisi konularını içeren 
kapsamlı bilgiler sunmaktadır. Bu uygulamanın yanı sıra, goodEar Pro, EarBeater  Music The-
ory and Practice ve Tenuto gibi Ios uygulamaları da mevcuttur “Önder, Yıldız” (2015). Ayrıca 
Associated Board of Royal School of Music (ABRSM) müziksel işitme testleri için geliştirilen 
AURALBOOK platformu hem mobil cihaz uygulaması hem de web sayfası olarak mevcuttur.
2
  
Android işletim sistemi için Perfect ear, Complete ear trainer, MyEarTrainer gibi müziksel işit-
me testleri geliştirilmiştir. Prof. Dr. Ozan Tunca’nın geliştirdiği  “Tunca Müziksel İşitme Testi,” 
kişinin müziksel işitme becerilerini kendisinin test edebildiği bir mobil cihaz uygulamasıdır. 
 Bununla birlikte  Müziksel işitmeyi geliştirmek ve test etmekle ilgili “Easy ear training”, 
“Good ear”, “Theta Music Trainer”, “Earbeater” gibi yüzlerce web sayfası bulunmaktadır. Tüm 
bu web sayfaları ve uygulamalar daha önce belirtildiği gibi çoğunlukla kişinin müziksel işitme 
yeteneğini kendi kendine test etmesi ve geliştirmesi üzerine kuruludur. Bu çalışmadaki yazılım 
ise jüri tarafından sorulan ses tekrarı sorularını cevaplamak için kullanılacaktır. 
Bu çalışmadaki alternatif test yaklaşımı sınav yöntemini tamamen değiştirmek amacını ta-
şımamaktadır. Eğer bir sınavda ses tekrarı soruları tamamen bu yöntemle cevaplandırılırsa bu, 
önemli ölçüde vakit alacaktır. Bu yöntem, sadece jüri tarafından, adayın sesleri verememe se-
bebinin, tecrübesizlik, heyecan, ses rahatsızlığı gibi durumlardan kaynaklandığı düşünülmesi 
durumunda uygulanmalıdır. Çünkü müzikal duyuş yeteneği iyi durumda olan bir aday, bu tür 
sorunları yoksa zaten geleneksel yöntemle de bu sınavı hızlı ve sorunsuz şekilde tamamlayabil-
mektedir. 
3. YAZILIM
Yazılım Android ve IOS7 tabanlı mobil cihazlarda kullanılmak üzere ayrı ayrı tasarlanmıştır.  
Android tabanlı yazılım, Anadolu Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği bölümü öğretim görev-
lisi Özgür Özşen tarafından yazılmıştır. IOS7 tabanlı yazılım ise Anadolu Üniversitesi Bilgisayar 
Araştırma ve Uygulama Merkezinde Uzman olarak görev yapan Erk Ekin tarafından yazılmıştır.  
Bu yazılım şekildeki gibi bir ara yüze sahiptir (Görsel 3).
2 ABRSM internet üzerinden ya da  mobil cihaz uygulamaları desteğiyle  uluslararsı  bir müzik setifikası sağlayan, Londra merkezli Royal 
Music Academy bünyesinde çalışan bir kuruluştur. (http://tr.abrsm.org)
Görsel 3. Yazılım arayüzü       

---

30
ANADOLU ÜNİVERSİTESİ
Ekrandaki daire şekli, üzerine dokunulunca orta oktavda
3
 bir Sol notası (392.00 hz.) üretir, 
aday daireyi sağa ya da sola doğru çekerek duyduğu sesle cihazdan çıkan sesi eşleştirmeye çalı-
şır. Yazılım standart olarak en kalın nota olarak orta oktavın bir alt oktavındaki La 3 (220 hz.) ve 
en tizde orta oktavın bir üst oktavındaki Re 5 (587.33 hz.) notalarını verecek şekilde ayarlanmış-
tır. Ancak adaydan, tekrarlaması istenecek seslerin üst ve alt sınırları cihaz üzerinden ayarlana-
bilir. Yazılım ne kadar büyük bir ekranda kullanılırsa, ses bulma hassasiyetinin o kadar artacağı 
göz önünde bulundurulmalıdır. Küçük bir telefon ekranında sesler çok daha kısa bir bölgede 
değişecektir, bu da adayın doğru ses noktasını bulması ve o noktada kalmasında zorluk yarata-
bilir. Bu anlamda en uygun test platformu yeterince büyük ekrana sahip bir tablet PC olacaktır. 
Yazılımın kullanımı şu şekildedir: Öncelikle cihaz uygun bir nota sehpası ya da kendisine 
özel yapılmış bir standa yerleştirilmelidir. Aday, piyano ile kendisine ses verildiğinde, ekrandaki 
buton simgesine dokunur ve ayarlanan başlangıç notasına göre (fa, sol, vb.) sürekli bir ses sinyali 
oluşur. Daha sonra aday butonu sağa ya da sola sürükleyerek piyanodan çıkan ses ile kendi çı-
kardığı sesi eşleştirmeye çalışır. Aday parmağını ekrandan çekince hem ses kesilir hem de daire 
simgesi ilk pozisyonuna döner.
Yapılan testlerde tablet ve akıllı telefon cihazlarının ses güçlerinin ve bas frekansları vermele-
rinin yetersiz olduğu görülmüştür. Yazılımın çalıştığı cihazlara 3 watt’tan düşük olmayan harici 
bilgisayar hoparlörlerinin bağlanması  bu sorunu giderecektir.
Yazılımın IOS7 versiyonuna Aşağıdaki linkten ulaşılabilir.
https://dl.dropboxusercontent.com/s/3kjvn9tn3mabw1o/lab.html
Aşağıdaki adres ise yazılımın Açık Kaynaklı Kodlarını barındırmaktadır. 
https://bitbucket.org/eekin/tone-generator/
3.1. Aday İçin Yazılımın Uygulanması Kararının Alınması
Daha önce de belirtildiği gibi bu yazılım sadece belli durumlarda uygulanmalıdır. 
Bu durumlar: 
1. Adayın sesinin sınav esnasında sesleri veremeyecek kadar kısık olması.
2. Adayın sınav esnasında aşırı heyecanlanması
3. Melodileri tekrar edebildiği halde sesleri verememesi. Eğer aday ses tekrarında başarısız 
ancak melodi ve şarkı söylemede başarılıysa tekrar ses tekrarına dönülerek uygulama kullanı-
labilir.
3 Oktav: Bir gamın aynı isme sahip kalın ve ince notalarının arasındaki 8 notayı kapsayan aralık. Bir oktavlık aralığın ince notası kalın 
notasının iki katı frekans değerine sahiptir. Örneğin orta oktavdaki  la notası 440 hz. olduğuna göre, bir üst oktavdaki la 880 hz., bir alt 
oktavdaki la 220 hz.dir.

---

31
SANAT & TASARIM DERGİSİ
4. Larenksini
4
 böyle bir testle ilgili tecrübesizliğinden dolayı bilinçli olarak kontrol etmeyi 
başaramaması, her sese aynı tonda cevap vermesi.
5. Melodileri tekrar edebilip, şarkı söyleyebildiği halde sesleri tekrarlayamıyor olması.
Sınav jürisi bu gibi durumlarda yazılımı kullanma yoluna gidebilir. Jüri yazılımı kullanma 
kararını ne şekilde alacağını sınav öncesinde belirlemelidir. Bu karar rutin bir sınav uygulama-
sıymış gibi alınmalıdır. Yazılımın aday için kullanılması konusunda jüri arasında oluşabilecek 
bir kararsızlık adayın, yanlış bir şey yaptığını, sınavda başarısız olduğunu düşünüp motivasyo-
nunu kaybetmesine yol açabilir. 
3.2. Yazılımın Sınavda Uygulanması
Uygulama aşamasında dikkat edilecek hususlar şu şekildedir:
1. Adayların bu yazılımın kullanımıyla ilgili sınav öncesi bir çalışma yapmalarına gerek       
yoktur. Çünkü hangi adayın bu yöntemle sınava tabi tutulması gerekeceği önceden belli değildir 
ve zaten yazılım karmaşık bir el becerisi gerektiren ya da öğrenmesi zaman alacak bir yapıda de-
ğildir. Yine de adayların başvuru sonrası teslim aldığı başvuru kitapçığında bu konudan bahse-
dilerek, adayın uygulamayı mobil cihazına yükleyerek bir ön çalışma yapması tavsiye edilebilir. 
2. Adayın yazılımı nasıl kullanması gerektiği anlaşılır şekilde anlatılmalıdır. Adayın yazılımı 
kullanmaya alışması için birkaç alıştırma sesi sorulabilir. 
3. Piyanoda, cihazın üzerinde önceden ayarlanmış olan ses sorulmamalıdır. Bu durumda 
aday hiçbir hareket yapmadan sesi bulmuş olur.
4. Piyanoda sesleri çalan öğretim elemanının, piyanodaki sesler sönmeye başlarken sesleri 
tekrarlaması gerekmektedir. Adayın sesi eşleştirmek için harcayacağı süre ise kısıtlı olmalıdır. 
Bu süre ses başına 10-15 saniyeyi geçmemelidir. Aksi takdirde bir aday için harcanan süre çok 
fazla uzayabilir. 
5. Piyanoda sesler, adayın cihazdan çıkan sesi duymasını engellemeyecek seviyede  çalınma-
lıdır.
6. Aday sesleri bulmaya çalışırken her yeni seste, ekrandan elini çekerek sesin kesilmesini 
sağlamalı ve yeniden başlangıç sesinden aramaya başlamalıdır. 
7. Aynı anda birden fazla sesin verilmesi, testin süresini uzatacaktır. Bu sebeple bu yöntem 
en fazla iki sesin aynı anda sorulduğu oyunculuk bölümleri için uygundur. Klasik testlerde aynı 
anda birden fazla ses sorulduğunda, adaydan sesleri en kalından başlayarak sırayla vermesi bek-
lenir.  Bu yaklaşımda sesleri kalından inceye doğru sıralama şartı aranmamalıdır, bu adayın 
daha fazla zorlanmasına ve vakit harcamasına yol açabilir. Aday önce hangi sesi eşleştireceğine 
kendi karar verebilir. Çift sesler her seferinde aynı anda çalınmalı ve aday cihaz üzerinde sesleri  
doğru olarak karşılaştırana kadar aralıklı olarak yeniden verilmelidir. 
4  Larenks: Gıda alımı sırasında besinlerin nefes borusuna kaçmasını önleyen ve içerisinde ses tellerini de bulunduran organ, gırtlak.

---