Andijon mashinasozlik instituti «elektrotexnika»

Nazorat savollari:

1. 
   Tranzistorli ESHIR1 elektr yuritmasi qaysi sistema boʻyicha qurilgan?
   
2. 
   Oʻzgartgich tranzistorlarni kommoʻtatsiya chastotasi qanday ketma-ketlikda oʻzgaradi.
   

Maruza-11: Tezlikni chastota oʻzgartirish orqali boshqaruvchi
komplekt elektr yuritmalar.
Reja:


11.1 Ularning tuzilishi funksional imkoniyatlari texnik koʻrsatkichlari
Tayanch soʻz va iboralar:
Tezlikni chastota oʻzgartirish orqali boshqaruvchi komplekt elektr yuritmalar.
chastota oʻzgartirish orqali boshqarish va dasturlash vositalari, elektr yuritmalar, uzgaruvchan tok elektr yuritmalari, mashinasozlik, funktsional elementlar, stanoksozlik, metallurgiya, mashinasozlik, oʻzgarmas tokli elektr yuritmalarning seriallari va ishlash asoslari.
11.1 Ularning tuzilishi funksional imkoniyatlari
texnik koʻrsatkichlari
ESHIM1 va EPB-2 elektr yuritmalarning strukturaviy xususiyatlaridan biri unda tok konturida releli-vaqtli rostlagichning mavjudligidi elektromagnit vaqt doimisining qiymatlari T_ya 0,01s-dan oshmaydi, oʻtkazish polosasi esa 100 G_q qiymat bilan chegaralangan. Shuning uchun muxandislik hisoblari uchun yetarli boʻlgan aniqlik darajasidagi uzatish koeffitsenti 1/Kt boʻlgan proporsional zvenoli tokkonturini olishimiz mumkin. Unda elektr yuritmaning toʻliq strukturaviy sxemasi 1-rasmda koʻrsatilgan koʻrinishga keladi.



11.1-rasim. Releli roslagichga ega boʻlgan strukturaviy sxemasi.

Bunday tez harakatlanuvchi tok konturili elektr yuritma har xil xalaqitlarni, avvalo taxogenerator kuchlanishi pulsatsiyalarini qayta ishlaydi. Ayniqsa bu elektr yuritmaning katta tezlikda aylanishida seziladi, qachonki taxogenerator kuchlanishi pulsatsiyasining amplitudasi maksimal boʻlganda. SHuning uchun elektr yuritmaning ikkala tipida «zonali korreksiya» deb ataluvchi tezlikni rostlash parametrlarini oʻrnatish koʻzda tutilgan. Kichik tezliklar zonasida, O dan (0,25-0,3) _max -gacha, K_rs va T_rs parametrlari maksimal oʻtkazish polosasi chastotasini taʼminlashi kerak. Tezlikni oʻrta va katta qiymatlarida, (0,25-0,3) _max -dan _max -gacha, oʻtkazish polosasi kichik boʻlishi uchun parametrlar oʻzgartirilishi lozim.

RS parametrlarining «zonali korreksiyasi» pogʻonali element va rele kontakti K yordamida amalga oshiriladi (0,25-0,30) _max tezlikda K kontakti ulangan va sxemada koʻrsatilgan toklarning yoʻnalishi uchun quydagi tenglamalarni yozishimiz mumkin:



Oʻzgartirishlardan soʻng tezlik rostlagichning uzatish funsiyasiga ega boʻlamiz

Bundan

(0,25-0,30) _max -da K kontakt uzilgan RS-ning uzatish funkssiyasi W_c (R) avvalgi koʻrinishi qoladi, ammo kuchaytirish koeffitsienti K_rs va vaqt doimiysi T_rs -ning ifodalari boshqacha boʻladi:

Bunday sharoitda kuchaytirish koeffitsientining kamayishi va RS-ning vaqti doimiy oshadi, bu esa elektr yuritma oʻtkazish polosasining kamayishigi olib keladi.

11.2 -расм. EShIM 1 va EPB 2 elektr yuritmaning strukturaviy sxemasi.

RS parametrlarini hisoblash past va yuqori tezliklarda talab etilgan chastotani qirqish yordamida olib beriladi. 11.2-rasmga mos xolda ochiq tezlik konturining uzatish funksiyasi shunday koʻrinishga keladi:

bu yerda, K-natijaviy kuchaytirish koeffitsienti

11.3-rasm. «Zonali korreksiya» uzelining sxemasi


11.4-rasm. Tezlik konturining LAChX-si


Tezlik konturining LACHX-si 11.4-rasmda keltirilgan, bundan kelib chiqadiki



Vaqt doimiysi T_rs qiymatini yopiq sistemadagi faza boʻyicha yetarli zaxira bilan taʼminlanganligi va talab qilingan qayta rostlanishga erishilganligi bilan tanlanadi. Sistemalarni avtomatik rostlash nazariyasi 1 -dan maʼlumki _m/_ust nisbat berilgan qiymat m -dan oshib ketmasligi uchun quydagi shartni bajarish kerak:
_

bu yerda, A-m-ning qandaydir funksiyasi

Bu funksiyaʼning grafigi 11.4-rasmda keltirilgan.

Agar h=_c/_c -ni belgilasak (bu yerda _c -tezlikning yuqori qiymatlari-dagi qirqish chastotasi), h=3 qiymatni hisobga olsak (Elektr yuritmalarni ishlab chiqaruvchi zavod tomonidan tavsiya etilgan) va A=h -ni qabul qilsak (qayta rostlashning 11% -iga mos keladi), unda quydagi ifodalar orqali keltirilgan elektrik sxema elementlarini hisoblaymiz:

Tavsiya etilgan qiymatlar: _sr=628 rad/s. R₁=10kOm R₂ rezistorning qarshiligi quydagi shart orqali aniqlanadi

EPB-2 elektr yuritmasi uchun 11.1 jadvalda tok datchigi - k_DT ning uzatish koeffitsientlarining qiymatlari keltirilgan.

11.1 - jadval

Rostlash bloke	Tok, A	kdt, V/A
BS 4102 - 295	8	0,375
BS 4102 - 325	16	0,188
BS 4102 - 345	25	0,119