Aparan yol kimi

Kuad  Mamr a do t
Kulturologiya cfTcktivli havat va faalivvata a p a r a n  vol
• 
Hind  dinində 
insanın  bədəninin  hissələri,  gözəlliyin  16 
işarəsini bildirən ən məşhur rəqəm
• 
Hind və ərəb poeziyasmda ölçü vahidini bildirən rəqəm.
17 — On 
yed d i —
• 
Qədim  Misirdə  xoşbəxt  rəqəm.  Misirdə  ilin  əwəlni  17  iyul 
tarixində,  səmada  Sirius  görünəndən  sonra 
təbiətin 
canlanması,  Nil  çayının  qabardığı  zaman  qeyd  edirdilər.  Bu 
rəqəm Misirin din tarixini və hərbi qələbələri təsvir edir.
• 
Zərdüşt mədəni  abidəsi olan əzəmətli Avesta himnlərindən  17 
qat məlumdur.
• 
Yunan  və  urartu  ənənələri,  türk  folkloru  və  Bibliyada  17 
rəqəmi  əlamətdar  rəmzdir. Yunan  ənənəsində  bu  rəqəm 
incəsənət və ruhi qabiliyyətlərlə əlaqələndirilirdi.
• 
İslamın sufi ənənələrində  17 -  Allahın  adındakı  hərflərin sayı 
ilə əlaqəli, maddi aləmin bərqərar olduğu əsas prinsip, şiyələrin 
namazındakı hərəkətlərin sayı  və s.
18  -   On 
səkkiz
  -  Kolumbdan  əvvəlki  dövrdə  ölçü  vahidi  kimi 
istifadə  edilən  astral  (ulduzlarla bağlı)  rəqəmdir,  çünki,  Ay və  Günəş 
öz  orbitinə  18  ildən bir qayıdır.  Skandinav mifologiyasında  18 -  gizli 
biliklər rəmzidir.
İudaizmdə - yəhudi dini ayini 18  duadan ibarətdir.
İnduizmdə - Mahabharatın  18 kitabı var.
Buddizmdə - çin buddizmində  18 arxat və ya müqəddəs var.
Xristianlıqda  18  rəqəmi 
-   Ali  Qanunim 
İlahi  Rifahla  yerinə 
yetməsini ifadə edir.
İslam da:
• 
Duadan  18  samit  ilkin  yaranışın  başlanğıc  nöqtəsi  hesab 
olunur;
• 
Məhləvi dərvişlərinin  Sufi təriqətində  18 mərasim rəmzi.
1 9 - O n  
doqquz
 -  
Taro 
-  Yaxın Şərqdə  müqəddəs rəqəm.
• 
Qədim  Misrin  “Ölülər  Kitabı”-nda  hər  birinin  öz  allahı  olan 
19  bədən  hissəsi  haqqında  məlumat  verilir.  Sonuncu  allahın 
əlavəsi  bədəni  tamlaşdırıb, 
müqəddəs  20  rəqəmini  əmələ 
gətirir.
118
Kuad  Mammadov
Kullurologiva cffektitli  hav al ta faalivvata aparan vol
• 
İslam  ənənəsində  Allahın  mühüm  adlarından  biri  olmaqla, 
“Bir” sözünün sıra işarəsidir.
• 
Bəhayilər hər ili  19 aya, hər ayı  19 günə  bölürlər.
20  -   İyirmi  -   şumerlərin  Günəş  allahı  Şamaşın  adı  ilə  bağlı 
müqəddəs  rəqəm.  Xristianlıqda  10  niyyət  və  10  reallaşma 
ehkamlarının  cəmi,  eləcə  də  Qanun  və  Rifah  aləmini  təmsil  edən 
İncil və Rövrat kitablan  sayının cəmidir.
21  -  İyirmi  bir -  müqəddəs  3  və  7  rəqəmlərinin  hasilindən  ibarət 
kamillik  işarəsi.  Pifaqorçulann  tək  rəqəmlər  içərisində  ən  müqəddəs 
hesab etdikləri rəqəm.
22  -  iyirmi  iki  -  finikiya  və  yəhudi  əlifbasında  hərflərin  sayı, 
planetar təbəqələr və  bürc işarələri ilə 3 ana hərfin (A.M.Ş.) uyğunluq 
rəqəmi.  Bu rəqəm həm də aşağıdakıları simvollaşdınr:
• 
Vişnanın  22 çevrilməsi;
• 
Tapoda 22 kart (arkan);
• 
Kəbbalənin həyat ağacındakı 22 yol;
• 
iudaizmdə  yəhudi  əlifbasının  22  hərfi,  dünya  yaranışının  10 
təbəqəsi  (sefirotlar)  ilə birləşərək  yaradılanların  əsasını  təşkil 
edir.
40 -  Qırx -   Bütövlük ( pleora və çoxluqlar)  ideyasını  təmsil  edir. 
Müqəddəs Yazıda Yerə endirilən  cəzaların  sayıdır.
300  -   Üç  yüz  -   Kəbbalədə  yəhudi  hərfi  olan  “Şin”  -   Allahın 
Ruhunun rəmzidir.
666 -  Altı yüz altmış altı -  İblis rəmzi.
888 -   Səkkiz yüz  səksən  səkkiz  -  Məsihin  rəmzi  İudaizmin  əsas 
ehkamlarına  uyğun  olaraq,  1  -   Allah,  2  -  Əhdi-əqiqin  2  sarsılmaz 
lövhəsi,  3 -  üç patriarx,  4 -  dörd ilahi ana,  5 -  Tövratın  beş kitabı.
DÜNYANIN QURULUŞ VƏ TƏŞKİLİNİN
ANTİK PRİNSİPLƏRİ
Dünya quruluşunun başlanğıc prinsipi
W  Anaksimandra  görə  -  apeyron  (hüdudsuz  təbiət;  materiya  və 
həyat)
«  Pifaqora görə - rəqəm
119

---

F u a d  M a m m a d o v
KulturoİQEİYa effektivli hayat va faalivvata a p a r a n  vol
в  Heraklitə görə - od
at Anaksaqora görə -  həndəsə
at Demokritə görə -  atomlar
Dünya quruluşunun təşkiledici prinsipləri
at Heraklitə görə -  loqos 
В Pifaqora görə -  harmoniya
в  Anaksaqora görə - nus (  təbiəti idarə edən kosmik ağıl)
В  
Demokritə görə - zərurət 
в  Empedokla görə -  məhəbbət və ədavət
İKİNCİ  BÖLMƏ. DEMOKRATİYA MƏDƏNİYYƏTİ 
VƏ  VƏTƏNDAŞ CƏMİYYƏTİ
DEMOKRATİYA MƏDƏNİYYƏTİ  VƏ  VƏTƏNDAŞ CƏMİYYƏTİ
DEMOKRATİYA MƏDƏNİYYƏTİ:  MAHİYYƏT,
PRİNSİP, DƏYƏR VƏ NORMALAR.
Demokratik mədəniyyətin dəyər və prinsipləri
•  
Xalq hakimiyyəti
•  
Qanunun aliliyi
•  
Hakimiyyətin bölünməsi
•  
Vətəndaş cəmiyyəti
•  
İnsan hüquqları
•  
Bazar iqtisadiyyatı
•  
Şəxsiyyət azadlığı
•  
Şəxsi və Sosial məsuliyyət
•  
Şəxsi və ictimai maraqların uyğunluğu
Ф 
Demokratiya  - 
xalq  özünüidarəsində 
bütün  vətəndaşların 
bərabər olduğu  elə bir sistemdir ki, siyasi məsələlər  əksər vətəndaşlar 
tərəfindən,  azlığın  hüququnun  nəzərə  alınması  və  müdafiəsi  ilə  ilə 
həll edilir.
1 2 0
F u a d  M w u n a d o v
Kulturnlogiva effektivli havat va faalivvola aparan vol
Ф 
Demokratik sistem  xalq nümayəndələrinin  sağlam düşüncə və 
öz hərəkətlərinə  görə ictimai  məsuliyyət  əsasında  ictimai  maraqlara 
xidmətini nəzərdə tutur.
Ф 
Siyasi  baxımdan,  demokratiya  birbaşa  və  nümayəndəli  olur. 
Nümayəndəli  demokratiya müasir dünyada ən  geniş  yayılmışdır.  Bu, 
nəticəsində  xalqa  hesabat  verməli  olan  hökumət  seçilən  müntəzəm, 
azad, düzgün və  müsabiqə xarakterli  seçkilərdir.
Ф  Demokratik  dövlətdə  hökumət  öz  xalqına  xidmət  üçün
mövcud  olur.Belə  hökumət  öz  vətəndaşlanna  mədəniyyət,  təhsil, 
maarif,  azad  informasiya 
kimi  nemətlərdən  istifadə  etmək  üçün 
bərabər  imkanlar  və  geniş  şərait  yaratmalıdır.  Xalqın  inamını  itirmiş 
hökumət  yenisi ilə  əvəz edilir.
Ф 
Demokratiya  mədəniyyəti  ideya,  prinsip,  dəyər,  sosial 
institutlar, 
hüquq 
və 
vəzifələr, 
eləcə 
də 
həyat 
fəaliyyəti 
texnologiyalarının  qarşılıqlı əlaqəli  bütöv sistemdir.
$  
Demokratiya  mədəniyyəti  -  ədalətli  qanun  yaradılması,  xalqın 
sosial-mədəni  inkişafi  üçün  geniş  imkanlar  yaradan  perspektiv  və 
təminat,  ölkə  vətəndaşlarının  milli  maraqlarına  cavab  verən  norma 
və  qaydalara 
könüllü 
tabeliyini 
nəzərəd  tutur.  Demokratiya 
mədəniyyətinin  formalaşdırılması  və  inkişafı  xalqı  təmsil  edən 
qanuniləşmiş  hökumətin  qanunyaratma  prosesinin  effektivliyindən 
daha çox  asılıdır.
Ф 
Demokratik 
mədəniyyət  vətəndaş  cəmiyyəti 
inkişafının 
universal əsası və başlıca hərəkətverici qüvvəsidir.
Demokratik mədəniyyətin  əsas parametrləri:
•  
Demokratik siyasi sistem
•  
Demokratik hüquqi sistem və  sosial etika
•  
demokratik idarəetmə metodlan
•  
Azad informasiya
•  
Dövlətin  mədəniyyət  siyasətinin 
intellektual,  hüquqi,  və 
idarəetmə mədəniyyətinin prioritetləri.
•  
Yüksək texnologiyalara əsaslanan bazar iqtisadiyyatı
•  
Milli  maraqlara  avab  verən 
peşəkar,  mədəni,  humanist 
meyarlar  əsasında  rəhbər  və  ekspertlərin  seçilib  istifadəsini 
təmin edən  şəffaf, ədalətli və demokratik kadr siyasəti.
121

---