Aqrar elm və İnformasiya məSLƏHƏt məRKƏZİ
Yüklə 7,85 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- SP61 x 12/2012
- SP79 x 14/2012 ; Sp 35 x 31 /2010
286 göstəricilərindən zülal Keldal, nişasta Evers üsulu, yağ Sokslet aparatında təyin edilmişdir [5; 6; 7; 10]. Hazırda qovuqlu sürmə xəstəliyi qarğıdalı bitkisində ən çox təhlukəli olub, respublikada becərilən əksər sort və nümunələri yoluxdurmaqla məhsuldarlığa ciddi ziyzn vurur. Belə ki, 2015-ci ilin vegetasiya dövründə aparılan müşahidələr zamanı müəyyən edilmişdir ki, Zaqatala Bölgə Təcrübə Stansiyasında Müsabiqəlı Sort Yoxlama pitomnikində becərilən qarğıdalı sort və nümunələrinin (26 ədəd) 42%-nin qovuqlu sürmə xəstəliyi ilə 0.01-0.1 % intervalında yoluxması müşahidə edilmişdir.
s/s Bitki adı Xəstəlıklər Zərərvericı Qovuqlu sürmə, % Qonur ləkəlilik, % Helmintosporioz, (9 bal) Mənənə,% Ağ qanad kəpənək,%
Zaqatala 68 nəzarət 0.01 2 2 2 30 1 Qürur
0.01 1 2 3 30 2 Ümüd
- 1 1 2 40 3 Fəxri
- 1 2 1 40 4 SP 10 x 7 2012 - 3
3 50 5 SP 26 x5 2012 0.1 2
1 50 6 SP 34 x26 2012 - 3
- 50 7 SP55 x 4 2012 - 2
1 60 8 SP 56 x27 2012 0.01 3
1 60 9 SP 56 x34 2012 - 3
2 50 10 SP 60 x 63 - 2 1
1 60 11 SP 61x 12 2012 - 3
- 60 12 SP 79x 14 2012 - 3 3
- 60 13 HP 2 x7 2012 - 2
1 50 14 HP 7 x 24 0.1
3 2
- 60
15 HP7xSP 55 0.1
3 3
- 60
16 HP20x14 2012 0.1
3 2
- 50
17 HP 24x 2 - 2 3
3 50 18 SP6x 1 2011 0.1 3
2 40 19 SP 15 x13 2011 - 2 1
1 60 20 SP 37x 39 2011 - 3
- 60 21 SP 43 x46 2011 - 3 2
- 50 22 SP 47 x67 2011 - 2
- 40 23 HP 22x18 2011 0.1
3 1
1 60
24 SP 35 x31 2010 - 3 2
1 50 25 HP 6 x 24 2010 0.1 2
1 50 26 HP 17 x 21 2010 0.1
3 3
- 40
287
Qeyd edilən nümunələrin hamsında qonur ləkə xəstəliyi ilə aşağı (1-3%) səviyyədə sirayətlənmə, bitkinin inkişafina və məsuldarlığına çox zəif təsiri müşahidə edilmişdir (Cədvəl 1). Eyni zamanda nümunələrin 26-nın da helmintosporioz xəstəliyinə qarşı davamlılıq göstərməsi müəyyən edilmişdir. Bu il bölgədə törədicilərin inkişafı üçün optimal şəraitin zəif olmasına əsasən xəstəliklərin sirayətlənmə faizi aşağı olduğundan bikinin inkişafına və məhsuldarlığına təsiri olmamışdır. Lakin buna baxmayaraq ağ qanad kəpənək nümunələrin 100-%-ni zədələmişdir. Zədələnmə yalnız aşagı yarus yarpaqlarda 30-60% müşahidə edilmişdir. Fizioloji göstəricilərin tədqiqi nəticəsində müəyyən edilmişdir ki, qarğıdalı bitkisinə ziyan vuran xəstəlik və zərərvericilərin təsirindən nisbətən xəstəliklərə sirayətlənən nümunələrdə tənəffüs prosesi sürətlənərək, əmələ gələn assimilyatlar parçalanmış və plastik maddələrin dənə axını zəifləmişdir. Həmçinin, xəstəlik və zərərvericilərin təsirindən yarpaq səthinin nisbətən zədələnməsi nəticəsində assimilyasiya səthi sahəsi azalaraq, ümumi bitkidə udulan CO 2 -i azaltmışdır ki, bu da sonda ümumi biokütlənin və dən məsuldarlığının azalmasına səbəb olmuşdur. Tədqiq edilən qarğıdalı sortlarında süpürgə əmələgəlmə fazasında qaz mübadiləsi parametrləri (fotosintezin sürətinin, ağızcıqların keçiriciliyinin, hüceyrəarası sahələrdə CO 2 qatılığının, transpirasiya sürətinin) ölçülmüş və müəyyən edilmişdir ki, fotosintezin sürətinin maksimal qiyməti Fəxri və Ümid sortlarında olmuş və uyğun olaraq 27,9 və 26,8 µmol CO 2 ·m
·s -1 təşkil etmişdir. Digər tədqiq olunan sortnümunələrdə bu göstərici 23,2-26,0 µmol CO 2 ·m -2 ·s -1 intervalında dəyişmiş və Fəxri sortunda digər sortlarla müqayisədə 3,95-16,8% intervalında yüksək olmuşdur. Yarpaqlarda ağızcıqların çoxluğu (bir bitkidə 100-200 milyon) bitkidə qaz mübadiləsi üçün əlverişli şərait yaradır.
Tədqiq olunan sortnümunələrdə ağızcıqların keçiriciliyi Fəxri və Ümid (uyğun olaraq, 0,251 və 0,239 molH 2 Om -2 s -1 ), hüceyrəarası sahələrdə CO 2 qatılığı isə fotosintezin sürəti 24,4 və 23,6 µmol CO 2 ·m -2 ·s -1 olan Zaqatala 68 və Zaqatala 420 sortlarında daha yüksək, uyğun olaraq 232 və 222 μmolCO 2 mol
-1 olmuşdur. Transpirasiyanın sürəti Yaxşılaşdırılmış Zaqatala (3,321molH 2 Om -2 s -1 ), Ümid (2,896 molH
2 Om -2 s -1 ) və Zaqatala 420 (2,819 molH 2 Om -2 s -1 ) sortlarında daha yüksək olmuşdur. Müsabiqəli Sort Yoxlama pitomnikində tədqiq edilən 26 nümunədə dənin biokimyəvi göstəriciləri tədqiq edilmiş, dəndə zülal miqdarına görə nümunələr şərti olaraq 4 qrupa bölünmüşlər: bir nümunə SP61 x 12/2012 - standart sort və digərləri ilə müqayisədə ən yüksək göstəriciyə (8,7%), 10 nümunə - 8,1-8,3% intervalında dəyişməklə yüksək, 9 nümunə - orta (7,9-7,7%), 6 nümunə isə 7,1-7,5% intervalında olmaqla nisbətən aşağı göstəriciyə malik olmuşlar (Şək.). Dəndə yağ miqdarına görə isə nümunələr şərti olaraq 5 qrupa bölünmüşlər: iki nümunə SP79 x 14/2012; Sp 35 x 31 /2010 standart sort və digərləri ilə müqayisədə ən yüksək göstəriciyə (8,1%), 1 nümunə yüksək göstəriciyə (8,0%) malik olmuş, 10 Yüklə 7,85 Mb. Dostları ilə paylaş:
|