hajmdagi neftning tarkibidagi yо‘ldosh gazlar atmosferaga yoqib chiqariladi. Bir
20
Neft qazib oluvchi korxonalarda neftning tarkibidagi yо‘ldosh gazni tо‘liq
utilizatsiya qilishning imkoniyati yо‘q. Bunday holat texnologiyalarning mavjud
bо‘lmaganligi hamda ularni tadbiq qilish iqtisodiy samaradorlik jihatidan о‘zini
qoplamaydi.
Shuning uchun neftning tarkibidagi yо‘ldosh gazlarni utilizatsiya qilish
jarayoni mash’alada yoqish yо‘li orqali sodir bо‘ladi va quruqning ikki oksidlari
hamda boshqa mahsulotlarni paydo bо‘lishi bilan kuzatiladi.
Bunlay holat о‘z navbatida atrof muhitni ifloslanishga
va atmosferaga
chiqariladigan tashlanmalarni belgilangan normadan oshib ketishiga olib keladi
va odamlarning sog‘ligiga salbiy ta’sir kо‘rsatadi.
Neftning tarkibidagi yо‘ldosh gazlarni ishlab chiqarish korxonalaridagi
qozonlarda va maishiy maqsadlarda yoqish orqali utilizatsiya qilinadi. Yirik va
о‘rtacha kattalikdagi konlarda 60%gacha
qazib olish, kichik konlarda esa
xarajatlar konlardagi gazni tayyorlashga, siquv kompressor stansiyasini
qurilishiga va gaz uzatmalariga sarflanishi iqtisodiy
jihatdan samarasiz
hisoblanadi [10].
Ilmiy tomondan asoslaydigan bо‘lsak yо‘ldosh gazlarni utilizatsiya
qilishda va tejamkorlik bilan foydalanishda bugungi kunda hech qanday
muammolar yо‘q va bu yerda bir savol mavjud: bunday texnologiyani qо‘llash
iqtisodiy jihatdan samaralimi yoki yо‘qmi degan savol tug‘iladi.
Bu savolga javob berish murakkablikni talab qilmaydi. Neftning
tarkibidagi yо‘ldosh gazlardan tejamkorlik bilan
foydalanishni investitsiya
loyihasining narxini ishlab chiqarish obyektlariga, sotib olishga, jihozlarni
montaj
qilishga, ekologik tо‘lovlarning о‘lchamlari bilan xizmat kо‘rsatish
xarajatlari va gazni yoqish uchun tо‘lanadigan shtraflarga ketadigan xarajatlar
ma’qulroq kо‘rinadi.
Bundan kо‘rinib turibdiki, neftni qazib olish kompaniyalari uchun
foydasiz loyihalarni qо‘llagandan kо‘ra shtraf tо‘lagan ma’qulroq kо‘rinadi.
Atrof muhitga keltiriladigan zararlarni va odamlarni sog‘ligiga
zarar keltirishni
21
hisobga oladigan bо‘lsak, mash’alaga beriladigan yо‘ldosh gazlarni berilishini
kamaytirish zarur bо‘ladi.
Dostları ilə paylaş: