Neft quduqlarida neft bilan birgalikda yо‘ldosh gazlar qazib olinadi. Bu
64
Neftgazning tabiiy gazdan ajralib turadigan umumiy xususiyati–uning tarkibida
qimmatli etan, propan va pentan uglevodorodlarning mavjudligidir.
Neftni tayyorlash jarayonida neftni ajratish
qurilmasining tugunida
neftdan har xil bosim kattaligida yо‘ldosh gazlar ajratib olinadi va utilizatsiya
qilinishiga beriladi. Bu gazlarni mash’alada yoqish ilojsiz bо‘lgan chora
hisoblanadi hamda ekologik muhitni yomonlashtiradi.
Neftni tayyorlash qurilmasida neft gazlarini yig‘ish,
siqish va tayyorlash
natijasida tovar gazning chiqishi kо‘payadi va ekologik holat yaxshilanadi.
NQT ajratgichlardan va tindirgichlardan chiqqan yо‘ldosh gazlarni
siqishda va tayyorlashda 0.55 MPa va 5.7 MPa bosim beriladi,
gaz esa TIA
(texnik- iqtisodiy asoslangandan) keyin 0.55 MPa dan past bosim bilan
utilizatsiya qilinadi.
Suyuqlik fazasini kondensatsiya bо‘lishini oldin olish uchun gaz kon
texnologik
jarayonlaridan foydalaniladi, neftni qayta ishlashda xom - ashyo
hisoblangan og‘ir uglevodorodlarning katta qismi va namligi ajratib olinadi.
Birinchi navbatda bunday jarayonlarga massa almashish,
issiqlik almashish,
ajratish, absorbsiya, kondensatsiya va boshqalar kiradi.
Gaz uzatmalar orqali gaz tashiladigan bо‘lsa, gaz uzatmaning ish rejimiga
moyil keladigan bosimda va haroratda suv va uglevodorodlar suyuqlikka
aylanmasligi kerak.
Gazni kompleks tayyorlash qurilmasi (GKTQ)
nam gazning tarkibidan
suyuqlik tomchilarini va mexanik aralashmalarni ajratib olish uchun
mо‘ljallangan bо‘ladi va quritish talab qilingan shudring nuqtasigacha olib boriladi.
GKTQning tarkibiga quyidagilar kiradi:
- gazni past haroratli ajratish qurilmasi (GPHAQ);
- kondensatni tayyorlash qurilmasi (KTQ);
- dietilenglikolli olovli regeneratsii qurilmasi (DORQ -UORD);
- mash’ala xо‘jaligi;
- gazni о‘lchash tuguni.