Aslanova nozima hakimovna maktabga tayyorlov guruhi bolalarida matematik tasavvurlarni rivojlantirishning metodik asoslari

Bilish jarayonining rivojlanishi -
maktabgacha ta’limda barcha faoliyat
davomida amalga oshiriladi. Bunda bolaning intellektual imkoniyatlari
rivojlantiriladi. Mashg‘ulotlar, mashg‘ulotlardan tashqari tadbirlar, sayohatlar
davomida bolalarning bilishga bo‘lgan ehtiyojlari qondirib boriladi. Bu ishlar asosan,
matematik tasavvurlarni rivojlantirish, atrofdagi olamni ongli ravishda idrok qilish va
olingan bilim, ko‘nikma va qadriyatlardan o‘quv va amaliy vazifalarni hal qilish
uchun foydalanish malakalari rivojlantiriladi.
Ijodiy rivojlanish
- bolalarda dunyoni badiiy his qilish va unga estetik
munosabatda bo‘lish hislari shakllantiradi. Bu ishlar musiqiy hamda ma’naviy-
ma’rifiy tadbirlarda amalga oshiriladi. Shuningdek, tasviriy faoliyat, musiqa va
applikatsiya mashg‘ulotlarida bolalar ijodiy jihatdan rivojlantiriladi. Bu rivojlanish
natijasida bolada hayotiy vaziyatlarni oqilona hal etish malakalari ham shakllanadi.
Maktabgacha tayyorlov guruh bolalarini o‘qitish o‘ziga xos xususiyatga ega. Bu
yoshda yechilishi kerak bo‘lgan vazifalar bog‘chada hal qilinmasa, maktab ta’limi
samarali va muvaffaqiyatli bo‘lmaydi. Bu vazifalardan biri oddiy bilimlar va tafakkur
usullaridan murakkab bilimlarga o‘tishdan iborat. Bu xildagi o‘tish saviyasi, ayniqsa,
matematik bilimlarni egallash uchun zarurdir. Bunday saviyaning yetarli bo‘lmasligi
ko‘pgina qiyinchiliklarga sabab bo‘ladi.
Ma’lumki, maktabgacha yoshdagi bolalarga matematika o‘qitishda oddiydan
murakkabga o‘tish saviyasining mazmuni quyidagilarni tashkil etadi:
Birinchidan,
bola shunday faoliyat va masalalarni o‘zlashtirishi kerakki,
ularda matematik operatsiyalarni qo‘llashning zarurligi yaqqol ko‘rinib turadi.Bunda
bolada ijtimoiy kompetensiya – hayotiy vaziyatlarda kattalar va tengdoshlar bilan
muloqotda axloq qoidalari va me’yorlariga rioya qilgan holda o‘zini tutish mahoratini
rivojlantirish zarur. Bola o‘ziga tushunarli bo‘lmagan vaziyatlardan kattalar yordami
bilan chiqa oladi. Bu bir tomondan, bolaningamaliy faoliyati bilan bevosita bog‘liq
(tenglashtirish, taqqoslashga oid) masalalar, ikkinchi tomondan, ularga shunday
shartlar kiritiladiki, bunda mazkur masalalarni matematik vositalardan foydalanmay
turib, (masalan, fazoda ajratib qo‘yilgan ikki to‘plamni amalda tenglashtirish va
solishtirish) amalga oshirish mumkin bo‘lmaydi.

---