Auditorlik professional etikasi va auditorning huquqiy javobgarligi

- Auditorning xolisligi. Tekshiniv yakunida xulosa va tavsiyalar tayyorlash uchun yagona asos - yetarli miqdordagi va ishonchli ma’lumot hisoblanadi. Auditor bilgan holda noto‘g‘ri ma’lumotlarni to‘plashi, yoki ma’lumotlami soxtalashtirishi va ularni tashqi foydalanuvchilarga taqdim etishi mumkin emas. Auditor xizmat ko‘rsatish jarayonida har qanday turdagi tashqi bosim yoki shu kabi boshqa holatlar o ‘z mulohazasining xolisligiga (xolislik - jamiyat manfaatlaridan boshqa guruhlar manfaatini himoya etmaslik) ta’sir etmayotganiga ishonch hosil qilishi va shuni ta’minlashi, aks holda, xulosa berishdan bosh tortishi shart. Auditor xulosasi va qarori boshqa uchinchi taraf fikriga emas, faqatgina shu auditorning o‘z shaxsiy mulohazasi, fikriga asoslanishi kerak. Auditor o ‘z xolisligiga ta’sir o'tkazishi mumkin bo'lgan har qanday shaxs bilan muloqot olib borishdan bosh tortishi lozim.
- Auditorning e ’tiborliligi. Professional xizmat ko‘rsatish jarayonida auditor o ‘z ishiga yuqori darajada e ’tiborlilik, ehtiyotkorlik bilan yondashishi, rejalashtirish, tekshiruv o‘tkazish va xulosa tayyorlash jarayonida mavjud qonunlar va standartlarga to‘liq araal qilinishiiii ta’ininlashi, tekshimvning har bir bosqichiga nisbatan yiiqori darajadagi nazoratni o‘rnatishi zarur.
- Auditorning mustaqilligi. Auditor umumiy korxona yoki uning
rahbariyatining alohida vakillari bilan auditor mustaqilligiga t a ’sir o'tkazish darajasidagi yaqin munosabatlarga ega bo‘Lsa, bu tekshiruvni o‘tkazishdan bosh toitishi lozim. Tekshiruv davrida va tekshiruv yakunida tayyorlangan hujjatlarda auditor korxonaga nisbatan to‘liq mustaqilligini ishonch bilan bayon eta olishi zarur. Auditorning xaqiqatdan ham mustaqilligiga shubha nyg'otuvchi yoki mustaqillikka ta ’sir etuvchi omillar qatoriga quyidagilar kiradi: - auditorning mijoz korxonaning moliya — xo'jalik faoliyatida har qanday ko'rinishda ishtirok etishi; auditorning mijoz korxonadan moliyaviy jiliatdan bogiiqligi
(qaramugi); - korxonaga bilvosita (qarindoshchilik, koixona ishchilari orqali) bogiiqligi va moliyaviy munosabatlarda ishtirok etislii; - korxona rahbariyati bilan be’vosita, yaqin qarindoshchilik munosabatlarining mavjudligi; - korxonaning o ‘ta inehinondo‘st munosabatda b o iish i va tu rli qimmatli buyumlar, xizmatlarni ularning haqiqiy bozor bahosidan ancha arzon narxda yoki umuman tekinga berishi; - auditorlik firmasi xodimfari yoki raxbarlarining mijoz boshqaruvida ham faoliyat yuritishi; - auditorlik firmasining manfaatlari b o ig an mohyaviy, investitsion institutlarga mijoz rahbariyatining investitsiya kiritishi borasida tavsiya berishi; - auditorlik firmasi xodimi yoki rahbarlarining oldingi davrda m ijoz
korxonada yuqori lavozimdagi xodim sifatida ishlagan bo‘lishi;
- audit orni mijoz korxonaning boshqaruv organiga tayinlash to‘g‘risidagi korxona rahbariyalining shu auditorga taklili va boshqalar. Yuqoridagi holatlarning birortasining ro‘y berishi auditorlik firm asining ekshirilgan korxonaga nisbatan mustaqilligini shubha ostiga qo‘yadi va kelgusida firma rahbariyati va xodimlarining javobgarlikka to rtilisluga
olib kelishi mumkin.