Ki̇fayət Ağayeva
132
Mühəndislik
75.8%
24.2%
Səhiyyə
elmləri
22.4%
77.6%
Riyaziyyat və kompüter
elmləri
69.3%
30.7%
Fiziki
elmlər
63.5%
36.5%
Dövlət İdarəçiliyi
24.2%
75.8%
Sosial və Davranış elmləri
37.7%
62.3%
Digər elmlər
39.1%
60.9%
Cəmi:
42.3%
57.7%
(Council of Graduate School, 2015)
Yuxarıdakı cədvəldə ABŞ-da bakalavr dərəcəsini alan kişi və
qadınların faizi göstərilmişdir və bu, sahələr üzrə bölünmüşdür.
Bütün bakalavr dərəcəli diplom alanların 57.7%-i qadın, 42.3%-i
kişilərdir. Sahələr dəyişdikcə qadın və kişilərin təmsiletmə faizi
də dəyişir. Təhsil (74.6% qadın), Səhiyyə elmləri (77.6% qadın)
və Dövlət İdarəçiliyi (75.8% qadın) sahələrində qadınlar kişilə-
ri üstələmişlər. Lakin aşağıdakı yeddi sahədə kişilər qadınları
üstələmişlər: biznes (44.9% qadın), mühəndislik (24.2% qadın),
riyaziyyat və kompüter elmləri (30.7% qadın) və fiziki elmlərdə
(36.5% qadın).
Qadınların az təmsil onunduğu sahələrlə kişilərin az təmsil
olunduğu sahələr qazanc və prestijinə görə fərqlidir. Qadınların
yüksək faizlə təmsil olunduqları sferalar (dayəlik, ev iqtisadiyya-
tı, sosial iş, kitabxana və bu kimi az prestijli, az maaşlı, monoton
sahələr) kişilərin arzu etmədikləri sahələrdir. Bunu gender dis-
kriminasiyası hesab etmək olmaz. Kişilərin çox təmsil olunduq-
ları sahələr daha kriativ, prestijli, yüksək maaşlı sferalardır və bu
sahələrdə kişilər dominantlıq edir.
2014-cü il üçün maqistr dərəcəli diplom alan insanların gen-
der tərkibinə nəzər salındıqda bu faizin də qadınların xeyrinə ol-
duğunun şahidi oluruq. 2014-cü ildə 59 % qadın (2013-cü ildə bu
rəqəm 58.4 % idi) magistr dərəcəli diploma sahib olmuşdu.
ABŞ-da gender m
əsələləri
133
Sfera və genderinə görə maqistr pilləsi, 2014
Sfera
Kişi
Qadın
İncəsənət
və humanitar elmlər
41.8%
58.2%
Biologiya və kənd təsərrüfatı
elmləri
44.1%
55.9%
Biznes
56.3%
43.7%
Təhsil
23.8%
76.2%
Mühəndislik
75.1%
24.9%
Səhiyyə elmləri
19.8%
80.2%
Riyaziyyat və kompüter elmləri
67.9%
32.1%
Fiziki elmlər
58.9%
41.7%
Dövlət İdarəçiliyi
24.0%
76.0%
Sosial və Davranış elmləri
38.9%
61.1%
Digər elmlər
37.6%
62.4%
Cəmi:
41.0%
59.0%
(Council of Graduate School, 2015)
2009-cu ildən bəri bəzi sahələrdə (biologiya
və kənd təsərrü-
fatı) doktorluq dərəcəsini alan insanların arasında qadınların sayı
(2006-cı ildə 47.9%) daha çoxdur. Mühəndislik sahəsində doktor-
luq dərəcəsi alan qadınların sayı əvvəlki illərdə çox az idi, lakin
2009-cu ildə bu rəqəm 4 %-dən 23.6 %-ə qədər yüksələ bilmişdir.
Bu, bir həqiqətdir ki, universitetlərdə bəzi sahələrdə qadınlar
üçün doktorluq dərəcəsini almaq çox çətindir və hətta bu sahələr
genderə görə seqreqativ xarakter daşıyır. Qadınların ümumi təm-
silçiliyinin faiz dərəcəsində problem olmasa da, elmin sahələrinə
nəzər salanda bunu aydın görmək olur. Qadınların dillə bağlı elm-
lərdə daha çox təmsil olunduğunun şahidi oluruq, lakin mühəndis-
lik sahəsində doktorluq dərəcəsi alan kişilərin dominantlığı hələ
də müşahidə olunur. Bəzi tədqiqatçılar bu sahəyə görə genderin
oynadığı rolu “prestij seqreqasiyası” da adlandırırlar. Qadın və
kişilər hələ də prestij nərdivanının müxtəlif pillələrində qalmışlar.
