Az rbaycan özü q d r b di

_____________________Milli Kitabxana_______________________

547

Çox böyük  minlikl  yazılan kilabda  ksini tapmı  ayrı-ayrı m qamlara 

müraci t ed r k onları m tn  yaxın

kild  n z r  çarpdırıram. M qs dim kitabla 

artıq tanı  olan adamların diqq tini bu v  ya dig r m s l y , fakta, yaxud 

hadis y  yön ltm k,

n

sası is , siyasi baxı ları h l  çox da sabitl m y n,

siyas td  varislik prinsipini qoruyub saxlayaraq yeni dünya nizamını

m nims y n, Q rb  inteqrasiya ed r k v  Avropa d y rl rind n b hr l n r k

sivilizasiyalı v  demokratik dövl t quruculu u yolu tutan hakimiyy ti zor gücün ,

i ti a lar vasit sil

l  keçirm yin mümkünsüzlüyünü d qiq t s vvür ed

bilm y n, sad c , ba a dü m y n g nclord  bu kitabla tanı  olmaq h v si

oyatmaqdır.

Z nnimc , professor R.Mehdiyevin  rh etdiyi yekunlar v   n tic l r b z n

dü ünübda ınmadan radikal müxalif ti d st kl y n, onun yed yind  ged nl r

özl rinin bir çox baxı  v

m ll rinin s hv oldu unu anlama a köm k ed rdi. 

Dey rdim ki, "2005-ci il parlament seçkil ri: ilkin t hlil" kitabı ümumi d y r

malikdir. N  üçün? Mü llif parlament seçkil ri kampaniyasından söhb t açaraq 

oxucuya z ngin m lumat verir, yaddaqalan v  demokratikl dirm  prosesini 

sür tl ndir n, xalqın irad sini  ks etdir n bir çox müsb t yenilikl rd n danı ır. 

Az rbaycan Prezidentinin öt n ilin may v  oktyabr tarixli iki s r ncamı il

"Az rbaycan Respublikasında seçki praktikasının t kmill dirilm si haqqında" v

"Az rbaycan Respublikasının Milli M clisin  seçkil rin hazırlanması v

keçirilm si il  ba lı t xir salınmaz t dbirl r haqqında" s r ncamları il , t ssüfl r

olsun, heç d  hamı kifay t q d r tanı  deyildir. Bu, Seçki M c ll sin  edilmi

düz li l r , ölk mizd  parlament seçkil rind  ilk d f   t kil olunmu  "exitpoll"a 

v  bir çox ba qa yenilikl r  d  aiddir. 

Kitabda müxalif tin seçkiqaba ı dövrd  f aliyy tind n d  danı ılır. Onun geni

t viqat aparmaq, mitinql r, yürü l r t kil etm k, Az rbaycanın müxt lif 

bölg l rind  seçicil rl  azad  raitd  görü l r keçirm k hüququ olmasına

baxmayaraq, "Azadlıq" blokunun liderl ri, açı ını dey k, ictimai asayi i pozma a

c hd göst rir, sassız, uydurma b yanatlarla çıxi  ed r k ölk  Konstitusiyasının

verdiyi s rb st topla maq hüququnun guya kobud  kild  pozuldu unu

bildirirdil r. Lakin kitabın mü llifi Az rbaycan Respublikasının Konstitusiya 

M hk m si plenumunun müvafiq q rarına istinad ed r k bu m s l y  d  aydınlıq

g tirir. 

---

_____________________Milli Kitabxana_______________________

548

Lakin namiz dl rin ir li sürülm si v   t bli at-t viqat kampaniyası dövründ

müxalif tin nümay nd l ri üçün demokratik  rait yaradıldı ıni b z n onların

özl ri d  qeyd edirdil r. 

Kitabın "Beyn lxalq mü ahid çil r" bölm sind ki mühakim l r d  çox 

maraqlıdır. Burada g tiril n d lill r beyn lxalq qurumların seçkil rin n tic l rini 

guya tanımadıqları v  seçkil rin  dal tsiz oldu u bar d  radikal müxalif t

partiyalarının v  onların t sir dair l rind  olan q zetl rin iddialarını alt-üst edir. 

T bii ki, bütün bu iddialar konkret faktlara  saslanmırdı.

Mü llif is  beyn lxalq mü ahid çil rin r yl rin  istinad edir. Onlar 

t sdiql mi l r ki, seçkil r demokratik,  ffaf,

dal tli

raitd , beyn lxalq

standartlara, AT T-in v  Avropa  urasının prinsipl rin  uy un keçirilmi dir.

Mü llif çox göz l deyir: "...Az rbaycan da olduqca nadir ölk dir. Lakin onun 

razisi geosiyasi qa ıdurma deyil,  m kda lıq v  maraqların uzla ması m kanına

çevrilmi dir".

H m Q rbd n, h m d  MDB-d n olan mü ahid çıl rin seçkil r bar d

m zmunca yaxın b yanatlarla çıxı  etm l ri d  parlament  seçkil rin  dal tli

keçdiyini göst rir. Professor R.Mehdiyev bu mühüm amili vur ulayaraq geosiyasi 

amilin mü ahid çil rin r yin   t sirini v  bunu Gürcüstan, Ukrayna v

Qır izıstanda keçiril n seçkil rin sübut etdiyini bildirir v  xatırladır ki, bu 

ölk l rd  seçkil r kütl vi i ti a lara v  hakimiyy t d yi iklikl rin   g tirib

çıxarmı dır. 

Kitab mü llifinin çox haqlı dediyi kimi, Az rbaycan, h qiq t n, nadir ölk dir

v  biz bununla f xr edirik! 

Mü llif bütün seçki prosesi dövrünü, haqlı olaraq, q l b  kampaniyası kimi 

n z rd n keçirir v  sonuncu bölm   d  bel c  adlanır. Bu cür yana manın

düzgünlüyünü t sdiql y n material kitabın, dem k olar, yarısını  t xmin n 160 

s hif sini t kil edir. 

Burada qüvv l rin nisb tini, Az rbaycanda siyasi partiyaların f aliyy tinin 

prinsip v  istiqam tl rini, ayrı-ayrı partiyaların, blokların, müst qil namiz dl rin 

q l b   v   m

lubiyy tinin s b bl rini mü yy nl dirm k üçün,  traflı inandırıcı

material verilir. G tiril n faktlar, r q ml r, xaricd   v  ölk mizd  keçirilmi

sor uların n tic l ri Yeni Az rbaycan Partiyasının liderliyi bar d , ictimai-siyasi 

v ziyy tin sabitl m sin  nail olan, öz iqlisadiyyatını u urla inki af etdir n,

möht

m beyn lxalq layih l ri

---

_____________________Milli Kitabxana_______________________

549

Gerç kl dir n, bütün bunları xalqın rifahının yax ıla masına yön ld n ölk mizin 

h yatında bu partiyanın aparıcı rol oynadı ı bar d  fikirl ri t sdiql yir.

Bunların hamısının fonunda müxalif tin bütün f aliyy ti, mü yy nl dirdiyi 

x tt, proqramlar, "narıncı inqilab"ın mümkünlüyü bar d  keçirdiyi eyforiya, 

mitinq taktikası  mü llif bunlara düzgün v   s rt qiym t verir  lb tt , çox 

acınacaqlı v  cılız görünür. 

Professor R.Mehdiyevin  s rind  Az rbaycanın xarici siyas tin   v  Da lıq

Qaraba  münaqi sinin h llin  yön ldil n f aliyy t  xüsusi yer ayrılmı dır.

Mü llif Az rbaycanın m nafel rini dünya miqyasında qoruma a qadir olan, ilk 

növb d , onun dövl t müst qilliyinin t min edilm sin  yön ldil n h rt r fli 

dü ünülınü , ardıcıl xarici siyas t aparılmasının z ruriliyi v  vacibliyi bar d

ümıımmilli lider Heyd r

liyevin sözl rini xatırladır. Prezident  lham  liyevin 

b yan etdiyi kimi, bu siyas t d yi m z olaraq qalır. R.Mehdiyevin kitabında da 

deyildiyi kimi, bu istiqam td  böyük i l r görülür. 

Erm nistan-Az rbaycan, Da lıq Qaraba  münaqi sinin h lli m s l sind

müxalif tin mövqeyi is  çox b sit t sir ba ı layır. Müxalif t, o cüml d n

"Azadlıq" bloku bizim bu  n a rılı problemimizin h llini Az rbaycanın

demokratikl dirilm sind  görür. Burada kitab mü llifinin ironiyası il

razıla mamaq ç tindir  olmaya müxalif t ümid edir ki, Az rbaycanda demokratiya 

tam b rq rar olandan sonra beyn lxalq birlik Da lıq Qaraba ı biz  "qızıl

nimç "d  t qdim ed c kdir? Professor R.Mehdiyev bel  yana manı, haqlı olaraq, 

u aq sad lövhlüyü, yaxud siyasi daltonizm adlandırır. 

Z nnimc , kitabın m ziyy ti h m d  ondadır ki, mü llif öz tezisl rini bu v  ya 

dig r m s l  bar sind  baxı ları, onlara yana maları müqayis  etm k üz rind

qurur. M s l n, o, korrupsiya  onunla mübariz  iqtidarın f aliyy tinin mühüm 

istiqam tl rind n biridir  m s l si üz rind  dayanaraq iqtisadi islahatların

d rinl dirilm sin , liberal iqtisadi sistemin tam formala masına nail olma ın

korrupsiyaya qar ı mübariz d  Az rbaycan Prezidentinin  sas silahı oldu unu

vur ulayır, bu belanj totalitar rejiml r  xas n zar t mexanizml ri il  aradan 

qaldırma ı t klif ed n radikal müxalif ti if a edir. 

Mü llif üzd niraq liderl rin birincilik u runda mübariz si il  iç rid n didilib-

da ılan müxalif tin planlarını v  h r k tl rini t nqid at in  tuta- 

---