Azərbaycan dilində işgüzar və akademik kommunikasiya

Həmsöhbətə şərtsiz hörmət. Söhbət zamanı həmsöhbətə hörmət göstərilməlidir. Şəxsi mövzulara (fiziki qüsurlar, həmsöhbətin vəstəliyi və s.) toxunmamağa çalışmaq lazımdır. Həmsöhbətə böhtan ittihamlı hücumlar, düşmən ifadələr işlətmək yolverilməzdir.

Natiqə danışmaq hüququ vermək, dinləmə bacarığı. Həmsöhbətlə mübahisə etmək, hədələyici bir tonda danışmaq, danışmaq imkanını əlindən almaq, dinləməyinə imkan verməmək yolverilməzdir.

Həmsöhbətə diqqət. Söhbət zamanı həmsöhbətə imkan yaratmaq lazımdır ki, dinlədiyini başa düşsün. Diqqətsizlik təkəbbür və təmkinsizlik kimi qiymətləndirilə bilər.

Telefon rabitəsində müəyyən tələblər. Telefon danışıqlarında aşağıdakı qeyri-şifahi siqnallara diqqətlə yanaşmaq lazımdır:

• 
  fasilə və müddət;
  
• 
  sükut;
  
• 
  səs-küy fonunun güclənməsi və ya azalması;
  
• 
  həvəs və ya razılığı ifadə edən intonasiya.
  

Heç vaxt ağızda nəyisə çeynəməklə və nəyisə içməklə telefonla danışmaq olmaz. Söhbət zamanı asqırarkən və ya öskürərkən qulaq eşitməməsi üçün telefonu örtməyə çalışmaq lazımdır. Həmsöhbətin hər şeyi eşitdiyini hiss edirsənsə, “bağışla” deməlisən.

23. 
    İşgüzar ünsiyyətdə təsir üsulları. İş ortaqları ilə bir sosial statuslu insanlar arasında ünsiyyət daha sərbəstdir, insanın mədəni davranışının ümumi tələblərinə, ünsiyyətin korporativ prinsiplərinə uyğun gəlir. Unutmamalıyıq ki, işgüzar ünsiyyətdəki sosial status hüquqi şəxs adından qərar vermək səlahiyyəti ilə sıx bağlıdır. İşgüzar ünsiyyətdə, xüsusən idarəçilərin və tabeliyindəki şəxslərin qarşılıqlı əlaqəsində bu təsir üsulları istifadə olunur: təşviq, tənqid, cəza. Təşviq üçün əsas etik tələblər layiq olduqları işin keyfiyyətinə və effektivliyinə mütənasibdir. Tənqid tabeçiliyində olanların və ya həmkarlarının fəaliyyətindən narazılığın ən geniş yayılmış formasıdır. Tənqid obyektiv olmalıdır. Yəni mənfi bir hərəkətin, təcrübəsiz və ədalətsiz bir işin müqabilində olmalıdır. Məqsəd işçiyə inam aşılamaq, bacarıq və qabiliyyətini inkişaf etdirmək, işə səfərbər etməkdir. Cəza töhmət, cərimə, yerdəyişmə, işdən azad etmə şəklində həyata keçirilə bilər. Cəzaların əsas etik tələbi sistemli və qəsdən yol verilən nöqsanlara görə qaçılmaz olmasıdır.