Azərbaycan diLLƏr universiteti Sərbəst iş-1 Fakültə: Təhsil 1

FAT (fayl bölüşdürülməsi cədvəli) "fayl bölgüsü masası" deməkdir.
FAT fayl sistemində istənilən məntiqi diskin məntiqi disk sahəsi iki yerə bölünür:
- sistem sahəsi;
- məlumat sahəsi.
Sistem sahəsi formatlaşdırma zamanı yaradılır və fayl quruluşu idarə edildikdə yenilənir. Məlumat sahəsi kökə tabe olan faylları və qovluqları ehtiva edir və istifadəçi interfeysi vasitəsilə əldə edilə bilər. Sistem sahəsi aşağıdakı komponentlərdən ibarətdir:
- açılış qeydləri;
- qorunan sektorlar;
- fayl bölgüsü cədvəlləri (FAT);
- kök qovluğu.
Fayl ayırma cədvəli, məlumat sahəsinin hər bölməsinin vəziyyətini təsvir edən məlumat sahəsinin xəritəsi (şəkli). Məlumat sahəsi çoxluqlara bölünür. Bir çoxluq, məntiqi bir disk ünvanı məkanında (yalnız məlumat bölgəsində) bir və ya daha çox bitişik sektordur. FAT cədvəlində bir fayla (kök olmayan qovluq) aid olan klasterlər zəncirlərdə birləşdirilir. FAT16 fayl idarəetmə sistemində çoxluq nömrəsini göstərmək üçün 16 bitlik bir söz istifadə olunur, buna görə 65536-a qədər çoxluq istifadə edilə bilər.
Bir çoxluq, bir faylı və ya kök olmayan bir qovluğa ayrılmış disk sahəsinin ən kiçik ünvanlı vahididir. Bir fayl və ya qovluq çox sayda qrupa sahibdir. Bu vəziyyətdə, son çoxluq tam istifadə oluna bilməz ki, bu da böyük bir çoxluq ölçüsü olan disk sahəsinin nəzərəçarpacaq dərəcədə itirilməsinə səbəb olacaqdır.
FAT diskə daxil olanda çox intensiv istifadə olunduğundan, RAM-a yüklənir və mümkün qədər uzun müddətdir orada olur.
Kök qovluğu adi qovluğundan, məntiqi sürücünün sabit bir yerdə yerləşməsi və sabit sayda elementə sahib olması ilə fərqlənir. Fayl sistemindəki hər bir fayl və qovluq üçün məlumatlar aşağıdakı quruluşa uyğun olaraq saxlanılır:
- fayl və ya qovluq adı - 11 bayt;
- fayl atributları - 1 bayt;
- ehtiyat sahəsi - 1 bayt;
- Yaradılma müddəti - 3 bayt;
- yaradılması tarixi - 2 bayt;
- son giriş tarixi - 2 bayt;
- qorunur - 2 bayt;
- son modifikasiya zamanı - 2 bayt;
- FAT-da ilkin klasterin sayı 2 baytdır;
- fayl ölçüsü - 4 bayt.
Fayl sistemi quruluşu iyerarxikdir.