Azərbaycan döVLƏT İQTİsad universiteti nəzdində Qida Sənayesi Kolleci (tədris müəssisəsinin adı) Təsdiq edirəm: Tədris işləri üzrə direktor müavini : Əfəndiyev T. (imza, soyadı, adı) “14” fevral 2023 –cü IL Fənn sillabusu

Mühazirə 22. Əhalinin qidalanma xüsusiyyətlərinin sosial-gigiyenik əsasları.
Qida və onun hazırlanması insanlara həm xoşbəxtlik ,sağlamlıq ,əmin-amanlıq,həmdə xəstəlik,bədbəxtlik və dağıdacılıq gətirə bilər.İnsanların sağlamlığı ,həyat tərzi,davranışı,xasiyyəti,mənəvi və fiziki fəallığı ,bir çox başqa xüsusiyyətləri qida məhsullarının kimyəvi tərkibindən ,məhsulların hazırlanma texnologiyasından ,məhsullara əlavə edilən maddələrin qida üçün dəyərliliyindən ,məhsulların hazırlanmasında iştirak edənlərin praktiki sağlamlığı və əhval-ruhiyyəsindən,ətraf mühitin ekoloji,coğrafi və iqllim xüsusiyyətlərindən ,ətraf aləmlə əlaqə formalarının tarazlığından və bir çox diğər faktorlardan asılıdır.
İnsanların qidalanması ekoloji aspektdən öyrənilərkən müəyyən olunmuşdur ki,mühitin qeyri-əlverişli faktorlar şəraitində qida məhsulları və qida maddələri proflaktik və stresə qarşı təsir şəraiti yaradır.İnsanın qidalanmasının xarakteri insanın yaşayış yerindən asılıdır. Müxtəlif coğrafi regionlardan idxal olunan qida məhsullarına çox diqqətlə yanaşılmalıdır.Çünki bu məhsullarda bu və ya digər mikroelementlər ,vitaminlər,toksiki maddələr ya heç olmur,yada həddən çox olur.Geokimyəvi mühitin hansı elementinin orqanizmin reaksiyasına səbəb olduğunu aydınlaşdırmaq üçün bioloji qida həlqəsinin əsas hissələrini -havanı,torpağı,suyu,qida vəyem bitkilərini,heyvan orqanizmlərini,insan və heyvan orqanizmlərinin rasionundakı qida məhsullarını və s. tədqiq etmək lazımdır.
Orqanizmlə mühitin kimyəvi tərkibi arasındakı keyfiyyət əlaqələri eloloji proseslərin idarə edilməsi üçün müvafiq qaydaların işlənməsinin əsasıdır.Məs,şimallıların rasionunda ekologiya ilə bağlı olaraq yağların üsyünlük təşkil etməsi nəticəsində onların orqanizminin energetikasında yağların rolu yüksəkdir.Energetik mübadilənin belə xüsusiyyəti enerji mənbəyi kimi karbohidratların rolunu azaldır ki,buda öz növbəsində orqanizmin karbohidrat mübadiləsində iştirak edən vitaminlərə ,o cümlədən B1 və B2 vitaminlərinə tələbatın azalmasına səbəb olur.Buda yağ mübadiləsində iştirak edən A,E,D vitaminlərinə tələbatın artmasına səbəb olur.Müxtəlif regionunəhalisinin müxtəlif xəstəliklərdən müalicəsi proflaktikası məqsədilə onların qida rasionuna müxtəlif maddələrin əlavə edilməsi tövsiyə edilir.Gündəlik həyatda insanların onlara lazım olan və ya arzu olunmayan qida seçimi daha çox instinkdən deyil,əksinə zövqdən ,adət-ənənələrdən,iqtisadi imkandan və diğər səbəblərdən asılıdır.