231
Rubraks-neft bitumu olub neft emalında ağır qalıqlardan
qələvi iştirakı ilə oksidləşmədən alınır.
Rubraks-əsas istifadə sahəsi şin sənayesidir.O,təbii
kauçukun və sintetik kauçukların əsas və ən yaxşı
yumuşaldıcısı(plastikləşdiricisi)dir.Rubraks
rezini
eyni
zamanda qocalmadanda qoruyur.Rezin qarışığını yüksək
temperaturda(140
℃ emal edərkən o ən yaxşı plastikləşdirici
rolunu
oynayır.Aşağı
temperaturda
isə
bərk
hala
düşür.Rubraksın ən mühim xassələrindən biri də rezin qarışığı
hazırlanarkən o dispersləşdirici xassə göstərərək daha
yaxşı,daha homogen rezin qarışığı alınmasını təmin edir.
Bu işdə istifadə olunan bitumun əsas xarakteristikası
cədvəl 2 də verilmişdir.
İstifadə olunan rubraksın xarakteristikası
Əsas göstəricilər
1
İynənin girmə dərinliyi 25
℃-də 8-11
2
Uzanması 25
℃-də
1.5
3
Yumşalma temperaturu
℃
102-110
4
Xloroformda həll olması %
99
5
Yumuşalma temperaturu
℃
125-135
6
Zol %
0.8
Rezin
qarışığını
laboratoriya
vərdənəsində
80
℃
temperaturda
12
dəq
müddətində
qarışdırmaqla
alınmışdır.Alınan rezin qarışığı 155
℃ temperaturda 15 dəq
müddətində vulkanizasiya prosesində vulkaniza olunmuşdur.
Vulkanizatın xassələrini gələcək işlərimizdə davam etdiririk.
232
SADƏ VƏ MÜRƏKKƏB EFIRLƏRIN IŞTIRAKI ILƏ
SKN-40 KAUÇUKU ƏSASINDA KIMYƏVI DAYANIQLI
REZINLƏRIN ALINMASI
Magistr: Elmi rəhbər:
Mahmudov Soltan Əlikram oğlu prof. K.S.Şıxəliyev
II kurs, A3216
Praktiki məqsədlərdə istifadə etmək üçün SKN-40
kauçukunu rezinə çevirirlər. SKN-40 kauçuku əsasında yağa-
benzinə davamlı rezin məmulatların fiziki-mexaniki xassələrini
yaxşılaşdırmaq məqsədilə ona müxtəlif inqredientlər əlavə
edirlər. Belə komponentlərdən biri də sadə və mürəkkəb
efirlərdir. Sadə və mürəkkəb efirlərdən istifadə etməklə
aqressiv mühitdə işləyə bilən rezin ara qatlarının alınması neft
emalı sənayesi üçün ən aktual bir problemdir.
SKN-40 kauçuku əsasında rezinlərin alınmasında xarici
ölkə alimlərindən L.Q Evstratov , Uzina R.V və ADNSU-nun
müəllimləri də mühüm işlər yerinə yetirmişlər. Bu işin məqsədi
isə sadə və mürəkkəb efirlərin iştirakı ilə SKN-40 kauçuku
əsasında kimyəvi dayanıqlı rezin və manjetlərin alınmasıdır.
Tədqiqat işində istifadə etdiyimiz difenilpropan oksipropilen
efirinin əsas göstəriciləri cədvəl 1-də verilmişdir.
Cədvəl 1
Molekul kütləsi
278,35 q/mol
Sıxlığı
1,05 q/cm
3
Ərimə temperaturu
-35
℃
Qaynama temperaruru
340
℃
Buxar təzyiqi
7,0-5±1,0-5mm cv.st
Efiri istifadə etməkdə məqsədimiz SKN-40 kauçukunun
mexaniki xassəsini(bərkliyini,dartılmada, möhkəmlik həddi,
nisbi uzanma, zərbəyə davamlılıq və s.). Yağa-benzinə davamlı
233
rezinlərin alınması üçün aşağıdakı cədvəli qəbul etmişəm.
Cədvəl 2
№
İnqredientin adı
100
k.h
Kauçuka
görə k.h
Çəki
%
Çəki
1
SKN-40
100.0
45.04
15
2
Altaks
2.0
0.90
0.30
3
Kaptaks
2.0
0.90
0.30
4
Neozon D
2.0
0.90
0.34
5
Sink oksidi
5.0
2.26
0.73
6
Dioktilftalat
2.0
0.90
0.4
7
Dibutilftalat
5.0
0.90
1.00
8
Kükürd
4.0
1.80
0.60
9
Texniki karbon П-324
20.0
9.00
3.0
10 Difenipropanın
oksipropilen efiri
1.0
0.45
0.15
11 Difenilolpropanın
dikanrilat efiri
1.0
0.45
0.15
Reseptə
göstərilən
inqredientlər
laboratoriya
vərdənəsində
120
℃ temperaturda 8 dəq müddətində
qarışdırılaraq bircins sistem halina salındıqdan sonra
temperaturu 90
℃ endirərək kükürd əlavə olunmuşdur.
Alınan rezin qarışığı 155
℃ temperaturda və 20 dəq
müddətində vulkanizasiya olunmuşdur. Alınmış vulkanizatın
fiziki-mexaniki xassələri və aqressiv mühitə qarşı davamlılığı
tədqiq olunmuşdur.
Elmi tədqiqat işi davam etdirilir.