240
xərclər; İ – müəyyən vaxt ərzində istilikdəyişdiricinin
istismarına çəkilən xərclər.
H-nın miqdarı çox hallarda aparatın işçi səthi A-nın
ölçülərilə, İ parametri isə axını nəql etdirməyə sərf edilən N
gücü ilə müəyyənləşir. A səthi ( digər bərabər şərtlərdə)
Q-nün ekvivalenti rolunu oynaya bilər. Onda ən sərfəli aparatı
müəyyənləşdirən şərt
Q + N = min
formasında yazıla bilər.
Deməli, hesabi xərclər metodunda,
parametrindən
istifadə edildiyi kimi, optimal istilikdəyişdirici Q və N
kəmiyyətlərinin ən əlverişli nisbətinə uyğun gəlir. Məhz buna
görə də, istilikdəyişdirici aparatın X və
parametrlərinə görə
optimallaşdırılması çox hallarda üst-üstə düşür. Qeyd etmək
lazımdır ki,
parametri X ilə müqayisədə daha yığcam və
rahatdır.
Çoxlu sayda yayılmış metodların analızı obyektiv
olaraq göstərir ki, istilikdəyişdiricilərin effektivliklərinin
qiymətləndirilməsinin ən əsaslandırılmış və aydın metodu E və
ya
parametridir.
QUYU ŞTANQLINASOS QURĞUSUNDA BAŞ VERƏN
MÜRƏKKƏBLƏŞMƏ VƏ NASAZLIQLAR, ONLARIN
YARANMA SƏBƏBLƏRİ VƏ ARADAN QALDIRILMA
TƏDBİRLƏRİ
Tələbə: Elmi rəhbər:
Əliyev Cəlil Vurğun oğlu dos.S.Mustafayev
IV kurs, qrup 425.4
Quyuştanqlı nasos qurğusu neft-qaz hasilində geniş
istifadə edilir.İstismar üsulunun tələbinə görə onların
konstruksiyası daim təkminləşdirilmiş və müasir forma
241
almışdır.Quyuştanqlı
nasoslar
qondarılmayan
boru,və
qondarılan tipli quraşdırılırlar.
Boru tipli nasoslarda silindr quyuya NKP kəmərlərinin
ucuna bağlanaraq plunjersiz buraxılır,və sonra isə plunjer
vurucu
və
sorucu
klapanlarla
birlikdə
quyuya
göndərilir.Qondarma tipli nasoslarda isə silindir yığım halında
plunjer və klapanlarla birlikdə quyuya göndərilir.Quyu ştanqlı
nasos qurğularının fəaliyyətinə mənfi təsir göstərən ən böyük
amil qum tıxaclarıdır.Quyuştanqlı nasos qurğularında quma
qarşı mübarizə 3 istiqamətdə aparılır.
1.Quyuya daxil olan qumun çox hissəsini yer səthinə çıxarmanı
təmin etmək.
2.Nasosun qəbuluna qoyulmuş süzgəc vasitəsilə qumun nasosa
daxil olmasının qarşısını almaq.
3.Xüsusi qoruyucu tətbiqat vasitəsilə nasosun qəbulunda qumu
separasiyası.
QŞN-ləri qazın təsirindən qoruyucu tərtibatlar:Vurulan
mayenin tərkibində qazın miqdarı çox olduqda,onunla nübarizı
üçün nasosun quyuda mayeyə batırılma dərinliyini
artıqmaqdan,nasosun ölü fəzanı azaltmaqdan və xüsusi
konstruksiyalı nasosun tətbiqindın başqa nasosun qəbuluna
qoyulmuş xüsusi qaz separatorlarının tətbiqi.
QŞNQ-ni parafinin təsirindən qoruma vasitələri:
Məhsulda parafin çox olduqda quyularda, qaldırıcı boru
kəmərinin daxili səthinə çökən parafini qazıyıb təmizləmək
üçün ştanq kəmərinə bərkidilmiş metal ərsinlərdən istifadə
olunur.
242
ARMATUR QAYNAQ BİRLƏŞMƏLƏRİNİN
QÜSURLARI VƏ KEYFİYYƏTİNƏ NƏZARƏT
ÜSULLARININ ƏSAS XÜSUSİYYƏTLƏRİ
Magistr: Elmi rəhbər:
Bağırov İmran Elman oğlu Dos. Quliyev A.Ə.
I Kurs, A4217
Armatur dəmir-betonun əsas məsul hissəidir. Armatur
içliklərin birləşməsi, adətən kontakt və qövs qaynaq üsulları ilə
yerinə yetirilir. Böyük diamertili (30 mm-dən çox) armatur
içliklərin qaynağı həm də elektrik-posa üsulu ilə aparıla bilər.
Bildiyimiz kimi, standarta görə məhsulun normativ
sənədlərə müəyyən olunmuş tələblər hər bir uyğunsuzluğu
qüsur adlanır. Peyda olma mərhələsinə görə qüsurlar hazırlıq
və qaynaq qüsurlarına bölünür. Deməli hazırlıq və yığma
qüsurlarına araboşluğun təmin olunması – qeyri-stabilliyi,
birləşdirilən müstəvilərin uyğunsuzluğu adlanır. Qaynaqlamada
qüsuru həm xaricdə, həm də daxildə axtarıb aşkarlamaq
tədqiqatı çox vacibdir.
Beləliklə armaturlarda tədqiqat nəticəsində aşkarlanan
qüsurlarıa xarici, daxili, “bişməmiş” tikiş, metalın yanması,
posa qarışıqların qalması, boşluq və çatların alınması daxildir.
Aşkarlanmış ki, sadalanan qüsurlardan əlavə qaynaq
olunmuş armaturlarda qeyri-kafi oturma, metalın yanması,
içliyin elektrod altında birtərəfli əzilməsi və s, kimi qüsurlar
yarana bilər. Bütan aşkarlanan qüsurların aradan qaldırılması
keyfiyyətin artırılmasına gətirib çıxarır.
Armaturdan hazırlanan məhsulların təyinatına uyğun
müəyyən tələbləri ödəyən xassələrinin məcmusu onun
keyfiyyətini xarakterizə edir və standarta əsasən müəyyən
edilir.
Tədqiqat nəticəsində tam müəyyən edilmişdir ki, qaynaq
birləşməsinin keyfiyyət göstəriciləri etibarlılıq, iş qabiliyyəti,