243
möhkəmlik, tikiş və tikiş ətrafı zonanın metalınının strukturu,
korroziyayadavamlılıqdır.
Keyfiyyətə
nəzarət
ən əsas məsələrdən biridir.
Keyfiyyətə
nəzarət
standarta
əsasən
aparılmaqla
qiymətləndirilirş
Dəmir-beton
konstuksiyalarının
quraşdırlıması zamanı qaynaq birləşmələrinə nəzarət etmək
üçün standartlar tətbiq olunur. Bütün nəzarət üsulları iki qrupa
bölünür: dağıtmadan və dağıtmaqla yoxlama.
Tədqiqat
işində
dağıtmadan
yoxlama
üsulu
müəyyənləşdirilmişdir. Armatur qaynaq tikişləri ultrasəslə
yoxlama üsulu ilə yerinə yetirilmişdir. Ultrasəslə yoxlama
üsulu ilə müxtəlif mühitlərin ultrasəs dalğaların müxtəlif cür
əksetmə qabiliyyətinə əsaslanır.
NEFT-QAZ SƏNAYESİNDƏ MÜXTƏLİF
TEMPERATUR REJİMLƏRİNDƏ TƏTBİQ EDİLƏN
MATERİALLARIN VƏ ONLARIN QAYNAQ
BİRLƏŞMƏLƏRİNİN KEYFİYYƏTİNİN QEYRİ-
DESTRUKTİV (DAĞITMADAN) MÜAYİNƏ
METODLARI İLƏ TƏYİN EDİLMƏSİ
Magistr: Elmi rəhbər:
İbrahimov Ruslan Həmiddin oğlu dos. Quliyev A.Ə.
I kurs, qrup A4217
Neft-qaz sənayesinin sürətli inkişafı bu avadanlıqların
texniki səviyyəsinə, keyfiyyət, etibarlılıq və uzunömürlülüyünə
yeni yüksək tələblər qoyur. Axırıncı illərdə mürəkkəb iqlim və
coğrafi şərait, yüksək temperatur və aqqressiv mühitdə neft-qaz
sənayesinin sürətli texniki inkişafı neftin və qazın qazma,
hasilat və nəql prosesləri zamanı neft maşınqayırması
qarşısında daha mürəkkəb öhdəliklər durur.
Bundan başqa, istismar prosesində neft avadanlıqlarının
kifayət qədər yüksək iş qabiliyyəti təmin olunmalıdır.
244
Qoyulan məqsədə çatmaq üçün müxtəlif materiallarda
qüsur və uyğunsuzluqların aşkarlanması, onların səbəbləri və
buna əsasən avadanlığın texniki vəziyyətinin müəyyən
olunması, proqnozlaşdırılması və qalıq resursunun təyin
olunması vacibdir. Bu öhdəliklərin qarşılanması üçün Qeyri-
destruktiv müayinə metodları tətbiq olunur.
İstismar
prosesində
periodik
Qeyri-destruktiv
müayinələrin tətbiq olunması sənayedə əmək təhlükəsizliyinin
yüksəlməsinə, alət və avadanlıqlarda baş verə biləcək qəzaların
sayının
azalmasına
və
texniki-iqtisadi
səmərəliliyin
əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdırılmasına imkan yaradır.
POLAD MƏMULATLARINDA MİS ÖRTÜKLƏRİNİN
YARADILMA TEXNOLOGİYASININ ƏSAS
XÜSUSİYYƏTLƏRİ VƏ ELEKTROLİZ ÜSULLA
ALINMASININ FİZİKİ – KİMYƏVİ ƏSASLARI
Magistr: Elmi rəhbər:
Cəfərov Yaqub Qalib oğlu dos. Quliyev A.Ə.
II kurs, qrup A 4216
Nanoölçülü mis ovuntularının alınmasının müxtəlif
texnologiyaları işlənməkdədir. Bunlardan biri, ölçüsü 0.01/1.0
Mkm –dək olan mis və onun ərintilərinin ovuntularını
buxarlanma- kondensasiya üsulu ilə Yekaterinburqdakı elmi -
tədqiqat müəssəsi olan “ Yüksək dispersli ovuntu materialları”
zavodunda
əldə edirlər. Proses metalın əritmə və
buxarlanmasından inert qaz mühitində buxarın kondensasiyası
və avadanlığın soyuq hissəsi həcmində əmələ gələn ovuntunun
yığılmasından ibarətdir. Burada submikron mis ovuntusunun
alınma xarakteristikası verilmişdir, hansı ki tərkibi buxarlanmış
ərintinin səth təbəqəsinin strukturundan asılıdır.
Submikron ovuntuların xüsusi səthinin inkişafı, ənənəvi
irilikdə olan ovuntuların qayda ilə xüsusi səthi örtməsi kimyəvi
245
aktivliyindən bir o qədər kəskin artması ilə əlaqədardır.
Məlumdur ki, mexaniki yükün və yüksək temperaturun
təsiri ilə metalın üst təbəqəsində parçalanma baş verir, 3- 700
Nm ölçüdə nanokristallik qruluşlu təbəqə alınır. Bu atomların
dəfələrlə artmış diffuziyalı hərəkətliyinə və başqa emal üsulu
ilə alına bilməyən metalın məsaməsiz üst qatı strukturunun
alınmasına gətirib çıxarır.
RESEARCH AND WORKING PRINCIPLES OF
MODERN DRILLING EQUIPMENT
Master: Scientific adviser:
Sadigov Isa Elfaq ass.prof.Mammadov S.H.
2
nd
course, group A4226
Drilling the well. The well is created by drilling a hole
into the earth with an oil rig which rotates a drill bit.
There are some major tools that which are used in
drilling process such as MWD, Geo Pilot, GWD and so on.
Measurement while drilling – MWD. Measurement while
drilling or MWD as it is known popularly is another real-time
well site evaluation tool in MWD. A tool placed above the bid
constantly logs the hole for characteristics like formation
resistivity gamma ray activity and hole deviation and send this
data to the surface continuously. The tool consists of a sensor
package, an electronic package and a transmission system. The
whole assembly rests inside a non-magnetic drill collar to
avoid interference with the directional sensor. 2 types of MWD
systems are common to the drilling industry. Today these are
the mud pulse telemetry system and the electromagnetic system
in the mud pulse system signals are sent to the surface with the
help of pulses transmitted through the drilling mud in the
electromagnetic system. The drill string is used as an antenna
to transmit signals to the surface.