Azərbaycan Hüquqçular Assosiasiyası azərbaycan respublikasinin
Yüklə 3,88 Mb. Pdf görüntüsü
|
sində nəzərdə luiulan yazılı materiallardan yararlanmaq hüququndan fərqləndirmək lazımdır. 3.
Şahidin verdiyi aimma qaynağı aşkar olmayan bilgilər sübut kimi götürülə bilmədiyindən, məlumatların aimma qaynağının aşkarlanmasma xüsusi diqqət yetirilməlidir. Şahid öz ifadəsində başqa şəxslərə və ya sənədlərin məzmununa söykənirsə, o, uyğun şəxsin identifikasiya olunması və məhkəməyə çağırılması, uyğun sənədin aşkar olunması və məhkəməyə gətirilməsi üçün gərəkli olan bütün bildiklərini məhkəməyə bildirməlidir. Məsələn, şahid öz ifadəsində ona tanış olmayan şəxsə arxalanırsa, həmin şəxslə harada görüşməsini, onun harada ola bilməsi barədə onda olan məlumatları bildirməli, həmin şəxsi təsvir etməli, həmin şəxslə danışığını təsdiq edə bilən şəxslər və s. barədə bilgiləri göstərməlidü-. 4.
Başqa şəxsdən alınan bilgiyə söykənən ifadə (törəmə ifadə) ilə istinad olunan şəxsin ifadəsi arasında ziddiyyətin olması birbaşa olaraq törəmə ifadənin doğru olmaması fikrini yaratmamalıdır. Praktikada törəmə ifadənin özünün doğru olması halları mümkündür. 5.
Şərh olunan 104.3-cü maddəni tətbiq edərkən nəzərə almaq lazımdır ki: 1)
şahidin alınma qaynağını göstərə bilmədiyi törəmə ifadələr sübut kimi götürülə bilməz;
2)
şahidin qaynaq barədə verdiyi məlumat doğru olmadıqda həmin ifadə sübut kimi götürülə bilməz; 3)
şahidin göstərdiyi qaynağın hal-hazırda yoxluğu (yəni, məsələn, qaynaq sayılan şəxsin ölməsi, sənədin itməsi, yaxud məhv olması və s.) şahidin ifadəsini qaynağı bəlli olmayan kimİ dəyərləndirmək və sübut kimi götürməmək üçün əsas deyildir. Belə sübutlar ümumi əsaslarla dəyərləndirilməməlidir. 6.
hallan müəyyən edir. 104.4-cü maddədə gö,stərilən şəxslərin həmin maddədə göstərilən məsələlər üzrə dindirilməsinə qəti olaraq yol verilmir. 104.5-ci maddədə göstərilən şəxslər isə öz razılıqları əsasında dindirilə bilərlər. Birincilər hətta ifadə vermiş olsalar belə, onların ifadələri sübut kimi götürülə bilməz. İkincilərin öz iradələrinə əsasən verdikləri İfadələr sübut kimi götürülürlər. 7.
104.4-cü maddədə bəlli edilən birinci məhdudlaşdırma şahidin şəxsiyyəti ilə, onun fiziki və ya psixi çatışmazlıqları ilə bağlıdır. Yalnız çevrəsində baş verənləri düzgün qavramaq və ifadə etmək bacarığı olan, iş üçün önəmli olan hallar barədə bilgisi olan hər hansı şəxs şahid kimi dindirilə bilər. Qanun şəxsin məhkəmədə şahid kimi çıxış etməsinə yol verən yaş həddini müəyyən etmir. Öz fiziki və psixi inkişafına göro ətrafda baş verənləri düzgün qavraya və bunlar barədə ifadə verə bilmək bacarığı olan uşaqlar da, MPM-in 197-ci maddəsinə görə, şahid kİmi dindirilə bilərlər. Şəxsin psixikasında ayrı-ayrı pozuntular, onun fiziki çatışmazlıqları (karlıq, korluq və s.) hələ həmin şəxsin məhkəmədə şahid ola bilməsini aradan qaldırmır. Eşitmə duyğusu zəif olan şəxs hər hansı bilgini görmə ilə əldə edə bilər və yaxud görmə duyğusu zəif olan şəxs önəmli bilgiləri eşitmə ilə əldə edə bilər. Məhkəmə şahid ifadəsinin formalaşma prosesinin aydınlaşmasına xüsusi diqqət 137
verməlidir. Şəxsin fiziki və ya psixi qüsurları üzündən faktları düzgün qavraya bilməməsi və ya faktlar barədə düzgün ifadə verə bilməməsi və buna görə də, onun şahid kimi dindirilə bilməməsi mübahisəli olduqda, məhkəmə uyğun olaraq məhkəmə-tibb və ya məhkəmə psixiatrik ekspertiza təyin etməlidir. 8.
almaq lazımdır ki, göstərilən şəxslər yalnız qanunda göstərilən məlumatlarla bağlı şahid kimi dindirilə bilməzlər: mülki işlər üzrə nümayəndələr və cinayət işləri üzrə nümayəndələr və müdafiəçilər (vəkillər) yalnız vəzifələrini İcra etməklə bağlı olaraq onlara bəlli olan hallar barədə, hakimlər yalnız ədalət mühakiməsinin həyata keçirilməsi ilə bağlı onlara bəlli olan məsələlər üzrə, din xadimləri isə yalnız dini etiqadla bağlı olaraq onlara bəlli olan məsələlər üzrə dindirilə bilməzlər. Qalan məsələlər üzrə həmin şəxslərin dindirilməsi məhdudlaşdırılmır və onların ifadə verməkdən boyun qaçırmağa haqları yoxdur. 9.
104.5-ci maddədə göstərilən şəxslər yalnız həmin maddədə göstərilən məsələlərlə bağlı ifadə verməkdən boyun qaçıra bilərlər. Hər hansı başqa məsələ ilə bağlı İfadə verməkdən boyun qaçırmaq yolverilməzdir. Bu maddədə göstərilən şəxslər 104.4-cü maddədə göstərilən şəxslərdən fərqli olaraq, özləri istədikdə ifadə verə bilərlər və bu zaman onların ifadələri sübut kimi götürülməlidir. 10.
Kütləvi informasiya vasitələri haqqında Qanunun 11-ci maddəsinə görə, məhkəmə yalnız aşağıdakı hallarda KİV redaktorunu və ya jurnalisti öz qaynağını açıqlamağa məcbur edə bilər; 1) insan həyatının müdafiəsi üçün; 2) ağır cinayətin qarşısını almaq məqsədilə; 3) ağır cinayət törətməkdə ittiham olunan, yaxud təqsirli bilinən şəxsin müdafiəsi üçün. Hər hansı başqa əsaslarla məhkəmə Jurnalisti və redaktoru öz məlumat qaynağını açıqlamağa məcbur edə bilməz. 11.
Həm 104.4-cü, həm də 104.5-ci maddədə göstərilən şəxslərin ifadə verməkdən boyun qaçırmalarının əsaslı olub-olmamasmm müəyyənləşdirilməsi ciddi praktiki önəm daşıyır. Bu bir tərəfdən iş üzrə önəmli olan halların gizlədilməsinin qarşısmın alınması, başqa tərəfdən isə ifadə verməkdən boyun qaçırmağa görə cinayət məsuliyyətinin olub-olmamasının bəlli edilməsi üçün vacibdir. 12.
vəsatət qaldıran şəxsin şahidin soyadı, adı, atasınm adı və yaşadığı yerlə bağlı bilgilərdən hər hansını bilmədiyi üzrlü sayıla bilən hallar ola bilər. Məsələn, şəxs şahidin iş yerini bilir, lakin yaşayış yerini bilmir, yaxud atasının adını bilmir və s. Vəsatət verən şəxs göstərilən bilgiləri bilmədiyini anlatmalı, şahidin tapılması və məhkəməyə çağırılması üçün önəmli olan başqa köməkçi bilgiləri məhkəməyə bildirməlidir.
138
Yüklə 3,88 Mb. Dostları ilə paylaş:
|