Azərbaycan şifahi xalq ədəbiyyatına dair tədqiqlər ● 2014/1
71
Beləliklə, mühacirətdə Azərbaycan ziyalılarının folklor materiallarını
toplama fəaliyyətini aşağıdakı kimi ümumiləşdirmək etmək olar:
– Mühacirətdə Azərbaycan folkloru Vətəni təbliğ etmək məqsədilə top-
lanmış, müxtəlif dillərə tərcümə edilmiş və yayımlanmışdır;
– Sovet senzurasının yasaqlarına məruz qalan folklor mətnlərinin unu-
dulmasının qarşısını almaq üçün belə əsərlərə xüsusi diqqət yetirilmişdir;
– Sovet siyasi rejiminin təhriki ilə təhrifə məruz qalan folklor örnəkləri
bərpa edilməyə çalışılmışdır;
– Mühacirətdəki folklorşünaslar dünyanın müxtəlif ölkələrində nəşr olu-
nan Azərbaycan folklor örnəklərilə bağlı münasibət bildirmişlər;
– Folklor materiallarının toplanması ilə bağlı əsas istiqamətlər müəyyən-
ləşdirilmişdir;
– Hər cür basqıdan azad ölkələrdə nəşr edildiyindən mühacirətdə topla-
nan folklor materialları daha çox öz orijinallığını mühafizə etmişdir;
– Mühacirətdə folklor materialları, demək olar ki, dünya standartları sə-
viyyəsində, bütün lazımi şərtlərə uyğun olaraq toplanmış, informator haqqında
bilgilər tam şəkildə öz əksini tapmışdır.
– Toplama fəaliyyətilə mühacirlərin xanımları da yaxından iştirak etmiş-
lər ki, bu da həmin problemə ümummilli məsələ kimi çox ciddi əhəmiyyət veril-
diyini sübut etməkdədir;
– Mühacirətdə Güney və Quzeyə parçalamadan – Bütöv Azərbaycan
folkloru materialları toplanmışdır ki, bu da onların dəyərini artırmaqdadır;
– Mühacirətdə Azərbaycanla yanaşı, İraq-türkmən folklorunun toplan-
masına da diqqət yetirilmişdir və s.
İşin elmi nəticəsi: Məqalədən aydın olur ki, mühacirətdə Azərbaycan
folklorunun toplanması, tanıtdırılması və dünyada təbliğinə xüsusi diqqət yetiril-
mişdir. Mühacirət folklorşünaslığının bu sahədə fəaliyyəti bir sıra fərqli özəllik-
lərə malikdir.
İşin elmi yeniliyi: Azərbaycanın mühacir ziyalılarının folklor materialla-
rının toplanması, tərcüməsi, nəşri ilə bağlı fəaliyyətləri ilk dəfə araşdırılır.
İşin tətbiqi əhəmiyyəti: Məqalədən ali və orta məktəblərdə həm müha-
cirət folklorşünaslarının fəaliyyətinin, həm də xalq ədəbiyyatının ayrı-ayrı janr-
larının tədrisi zamanı mənbə kimi istifadə oluna bilər.
Azərbaycan şifahi xalq ədəbiyyatına dair tədqiqlər ● 2014/1
72
ƏDƏBİYYAT
1. Abdülkadir Suleyman. Türk kavımlarının halk edebiyatında rus
istilası inikası, “Azerbaycan yurt bilgisi”, İstanbul, yıl 1, I, sayı 1, s. 22-26
2. Aşık Elesker. Hazırlayan Dr. Haver Aslan. İstanbul: Edebiyat Cephesi
Gazetesi Matbaacılık ve Neşriyat, 1984
3. Bayatılar (Azerbaycan halk manileri). Derleyen: Elmas Yıldırım,
Elazığ, Turan Basım Evi,1947
4. Baykara Hüseyin. Azerbaycan İstiklal Mücadelesi Tarihi, İstanbul,
1975
5. Bəyzadə Yusif. Müəllimim Əhməd Cəfəroğlu, “Vətən səsi” qəzeti,
Bakı, 12 sentyabr 1991, № 35 (71)
6. Caferoğlu Ahmet. Tehlil ve tenkitler, “Azerbaycan Yurt Bilgisi”,
İstanbul, 1932, yıl 1, sayı 11, s. 408
7. Caferoğlu Ahmet. Azeri Edebiyatında İstiklal Mücadelesi izleri,
“Azerbaycan Yurt Bilgisi”, İstanbul, 1932, yıl 1, sayı 8-9, s. 291-305; sayı 10,
339-348; sayı 11, s. 361-371; sayı 12, s. 426-434
8. Caferoğlu Ahmet. Şarkta ve Garpta azeri tetkikleri, “Azerbaycan yurt
bilgisi”, İstanbul, 1934, sayı 27, s. 96-102; sayı 28, s.136-141, sayı 29, s. 197-
200, sayı 30, s. 233-238
9. Caferoğlu Ahmet. Folklorumuzda milli hayat ve dil bakiyeleri, C.H.P,
Konferanslar serisi, Kitap 16, İstanbul, 1940, s. 21-36
10. Caferoğlu Ahmet. Kuzey-Doğu İllerimiz Ağızlarından Toplamalar,
Ordu, Giresun, Trabzon, Rize ve yöresi ağızları, Türk Dil Kurumu
yayınları:116, Ankara, Ankara Üniversitesi Basımevi, 1994, XXVI
11. Caferoğlu Ahmet. Güney Doğu İllerimiz Ağızlarından Toplamalar,
Malatya, Elazığ, Tunceli, Gaziantep ve Maraş vilayetleri ağızları, Türk Dil
Kurumu yayınları: 107, Ankara, Ankara Üniversitesi Basımevi, 1995, XVIII
12. Caferoğlu Ahmet. Anadolu İlleri Ağızlarından Derlemeler, Van,
Bitlis, Muş, Karaköşe, Eskişehir, Bolu ve Zonguldak illeri ağızları, Türk Dil
Kurumu yayınları: 591, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, 1995, XXIII
13. Caferoğlu Ahmet. Doğu İllerimiz Ağızlarından Toplamalar I, Kars,
Erzurum, Çoruh ilbaylıkları ağızları, Türk Dil Kurumu yayınları: 62, Ankara,
Ankara Üniversitesi Basımevi, 1995, XXV
14. Caferoğlu Ahmet. Türk dili tarihi, İstanbul, Enderun kitabevi, 2000, I
c., XIV + 200 s.; II c., IX
15. Ənsərli Mirzə (Ləmbəli). Gəncəli professor Əhməd Cəfəroğlu, Bakı,
Qartal, 1996
16. Hacıbəyli Ceyhun bəy. Qarabağın dialekti və folkloru (Qafqaz Azər-
baycanı), Bakı, Ozan, 1999
17. Hakki Behruz (Çöl gülü). Ata sözleri (Ata sözlerinin kökleri ve şifahi
Azərbaycan şifahi xalq ədəbiyyatına dair tədqiqlər ● 2014/1
73
halk edebiyatından örnekler), Köln, Azerbaycan yayın evi, 1998
18. Həqqi Behruz (Çöl gülü). Tapmacalar, bilməcələr, Köln, Azərbaycan
yayın evi, 2000
19. Həqqi Behruz. Azərbaycanın Qurvə və Gərus-Bicar türklərinin ağız
ədəbiyyatından örnəklər, Bakı, Adiloğlu, 2008
20. Mehmetzade Mirza Bala. Dede Korkut, “Kafkasya”, Münih, 1952,
№8, s.10-12
21. Mehmetzade Mirza Bala. Dede Korkut ve komünizm, “Azerbaycan”,
Ankara, 1975, yıl 24, sayı 214, s. 9-10
22. Rahmati Nemat. Tapmacalar, Hamburq, Verlag auf dem Ruffel
Engelschoff, 2003
23. Resulzade Mehmet Emin. Dede Korkut destanları, “Azerbaycan”,
Ankara, 1952, yıl 1, sayı 6, s. 7-9
24. Richard M. Dorson. The father of folklore – Stis Thomson (1885-
1976), Journal American Folklore, 1977, XC, s. 3-7.
Dostları ilə paylaş: |