Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası İnformasiya texnologiyalari institutu
Yüklə 0,5 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Grom Social
- Everloop
- Fanlala
- 2.3. Əşyaların İnterneti və uşaqlar
43
çünki onlar öz dostları, həmkarları, həmfikirləri və s. ilə söhbət edir, informasiya paylaşırlar. Uşaqlara gəldikdə isə, fərqli vəziyyət yaranır, onlar şəbəkənin o biri ucunda olan şəxsin cinayətkar, yoxsa mədəni, faydalı bir insan olduğu haqda məlumatsızdırlar. Uşaqları cinayətə, yolverilməz vərdişlərə, terrora cəlb edən insanlar ən çox sosial şəbəkələrdə ünsiyyət qurur, onları dini qurumlara, icmalara, müəyyən pisniyyətli insanların təsiri altına salan qruplara cəlb edərək uşaqların psixologiyasını dəyişməyə çalışır, bununla da onun mənəviyyatını zəhərləyir. Uşaqların sosial şəbəkələrdə ünsiyyət qurduğu insanlarla münasibəti valideyn nəzarəti altında olmadıqda, zaman keçdikcə pis nəticələrə gətirib çıxara bilər. Uşaqlar üçün nəzərdə tutulan bir neçə məhşur sosial şəbəkələri və onların missiyalarını aşağıda qeyd edə bilərik [27].
Uşaqlar üçün yeni və əyləncəli sosial şəbəkədir [28]. 5-16 yaşda olan uşaqlar üçün nəzərdə tutulmuşdur. Burada təhsil mövzuları, cizgi filmləri, video və həftəlik məqalələr eksklüziv oyunlarla zəngin və təhlükəsizliyi təmin olunmuş mühitdir. İnternet asılılıq, sataşma və şiddətə qarşı maarifləndirmə layihələri nəzərdə
44
tutulub. Sosial məsuliyyət və təhlükəsizlik divar mövzularında öz əksini tapır. Etik normaya uyğun olmayan ifadələr, söyüş və yersiz mesajlaşmanın qarşısını almaq üçün saytda filtr qoyulmuşdur. Təhsil mövzuları, sağlamlıq və fitness, yaradıcı layihələr və təlim fəaliyyəti ilə bağlı məqalələr şəbəkədə paylaşılır. Valideynlər uşaqların hesablarına (hətta dostu kimi təsdiq etdiyi insanlara belə) baxa bilir, deməli, onların bütün fəaliyyətlərini izləyə bilirlər. Saytda uşağın iştirakını təsdiq etmək üçün valideynlə onlayn sənəd imzalanır.
İdman, musiqi və zarafatlar ətrafında silsilə yaradara
q, uşaqların əlaqə və maraqlarını təmin edir. Saytda valideyn nəzarəti təmin edilir. Uşaqlar dostlar əlavə edə və digər uşaqlarla əlaqə yarada bilərlər, amma həmişə onların hesablarının monitorinqi valideynlərinin ciddi nəzarəti altında olur. Bu sayt yeniyetmələr üçün nəzərdə tutulub.
Sayt yeniyetmələr üçün nəzərdə tutulub [29]. Sosial şəbəkə kimi ən çox reklam, televiziya, kino və musiqi ilə bağlı oyunlar, viktorinalar və müxtəlif məzmunlu materiallar yerləşdirilir. Fanlala sosial şəbəkəsi tələb edir ki, 13 yaşına çatmamış uşaqların şəbəkəyə qoşulması üçün nizamnaməyə uyğun olaraq valideynin icazəsi vacibdir.
45
Bundan sonra onlar fanklublara qoşula və ya öz dostları ilə qruplar yarada bilərlər. Yoursphere – Bu sayt da uşağın hesabının işə düşməsindən əvvəl valideyn icazəsini tələb edən saytdır. Uşaqlara idman, televiziya verilişləri və onlayn oyunlar kimi maraqlara əsaslanan "sahələri" və şəxsi bloqları yaratmağa imkan verir. 18 yaş altında olan yeniyetmələri qeydiyyata alır. Yoursphere.com saytı ən çox gənclərin özünü təqdim etməsini, onların səsini, maraqlarını, istedad və istəklərini təmsil edir. Bu dünya ictimaiyyətinə öz fikirlərini, ideyalarını, sosial qarşılıqlı əlaqələrini, dostluq "sahələri" vasit
əsilə dünya ilə qarşılıqlı maraq yaratmaq, birləşdirmək və paylaşmağa razılıq verən gənclər platformasıdır. Valideynlər arasında körpülər yaradır. Onların övladları arasında rəqəmsal savadlılığı artırmaqla, alətlər və informasiya ilə təmin etmək, yaranmış boşluğu sağlam və müsbət onlayn təcrübə ilə doldurur. Kidzworld
– Sayt 9- 14 yaş intervalında olan uşaqları qeydiyyata alır. Müxtəlif əyləncə, məsləhətləşmələr, oyunlar, bloqlarda saytın sosial şəbəkələr hissəsi, lövhə və dostları ilə əlaqə yaratmaq moderatoru və s. təqdim olunur [30]. 46
Bu sosial şəbəkəni çox vaxt Facebook-la müqayisə edirlər. giantHello sosial şəbəkəsi özünü təqdimetmə, bəyənmə, foto, video yükləmələr, statusun yeniləşməsi və s. kimi xüsusiyyətlərə malikdir. Uşaqlar fərdi məlumatlarını yerləşdirməzdən əvvəl, giantHello valideyn təsdiqlənməsi tələb edir. Onlar yalnız elektron poçt vasitəsilə dostlar dəvət edə bilərlər. 7-13 yaş arası uşaqları ətrafında birləşdirir [31]. Şəbəkələrdə ünsiyyətin müsbət cəhətləri odur ki, uşaqları dünyaya inteqrasiya edir, onların insanlarla virtual ünsiyyət qurmaq bacarığını formalaşdırır, qısa zaman kəsiyində hər hansı bir problemin həllində yardım almaq, uğurlarını nümayiş etdirmək yaxud biliklərini bölüşmək imkanı və s. yaradır. 2.3. Əşyaların İnterneti və uşaqlar Son zamanlar “Əşyaların İnterneti” termini geniş istifadə olunur. Əşyaların İnterneti (Əİ) rəqəmsal texnologiyaların gündəlik həyatımıza nüfuz etməsinin təzahürüdür. Bir-biri ilə əlaqəli kompüterlərin eyni zamanda əşyalar ilə bağlılığını göstərir. Zaman keçdikcə indiki İnternet mühitindən fərqli olaraq, bizi əhatə edən bütün əşyaların İnternetə qoşulması Əİ-ni (Internet of Things - İoT) Yüklə 0,5 Mb. Dostları ilə paylaş:
|