Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi məHƏMMƏd füzuli adına Əlyazmalar institutu
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Qınalızadə Həsən Çələbi. «Təzkirətüş-şüəra». s. 619-621.
- Arif Hikmət. Təzkirətüş-şüəra. s. 34.
Azərbaycan Ģairləri Osmanlı təzkirələrində 111 Səni çok yaĢlı anlarum ey göz, Mərdüm içində saklama yaĢun. Tən idüb alma ağzuna camı, Ki degül zahida sənün aĢun. Nur-i xurĢidə hiç irərmi zaval, Didəsi görməz isə xüffaĢun. Götürəldən tabanını Məcnun, Gəlmədi, Arifa, ayaqdaĢun. Və fənn-i Ģeirdən məada kəndi icad ü ibda və təlif ü ixtirain- dən Sənəmül-xəyal dirlər, bir nəsnə tərtib itmiĢdür ki, nəqĢ-i nigarına görə büt-i Çin bir surət-i bi-məna və sənəm-i dəyr-i fərxar bir səng-i natəraĢidədür, yəni bir məhbub-surətdür ki, Mani görsə surət-i bi-can qalur və ruh-i müsəvvər didükləri surətinə canlar virür, əzasından hər üzvündə mollanun kəndinün ol üzv vəsfində birər rübaisi, ya bir-iki beyti yazılmıĢdur və bir əməli mövc-i mərmər icad itmiĢdür. Həqqa ki, lövh-i aləmdə sikke-yi zər və qülub-i ərbab-i inkar u istiqbarda رجحلا ىف شقنلاك dür və bir əməli gül peyda itmiĢdür saq ü bərgi və Ģikaf u türki-rəng və ruyi və bərg ü buyi eynidür. Gül-i gülzardan rüchanı həzarbardur ki, ol zəxm-i pürxariylə pür xarxardur və bu gül-i bixardur. Nəhayət, andan məĢamm-i cana buy-i fəna gəlür, bunda əgərçi budan Ģəmmə yoq, hələ adəmə birkaç gün gülərüz göstərür, bəqa gəlür. Qınalızadə Həsən Çələbi. «Təzkirətüş-şüəra». s. 619-621. ġahnaməci Fətullah Çələbi diməklə mərufdur. Babası ərbab-i məarif və zürəfa-yi Əcəmdən hüsn-i xəttə qadir qanunları üzrə yarlıqnüvislikdə mahir olmağın, Əlqas mirzə (Həzrətiylə) Ruma gəldükdə xidmət-i mir ü Ģahzadədən azadə olub, Misir-i Qahirəyə varduqda ġeyx Ġbrahim-i GülĢəninün düxtər-i səadət-müxbirini alub, arif-i məzbur ol sülalədən zühur idüb ol üsulün füruından və Azərbaycan Ģairləri Osmanlı təzkirələrində 112 ol füsulün füruğından südur itmiĢdür. Mərhum-i sahibqiran Sultan Süleyman xana Ģahnaməci olub, ol bəhanə ilə lütf-i əvfərinə məz- hər olmıĢ idi. Taife-yi ərvam, ələlxüsus səlatin ü hükkam əĢar-i lisan-i farisidə mahir olmayub, qəssi səmindən və piləyi ləl rəngindən təmizə qadir olmaduqları əcldən məsfuri arif ü nüktədan və nəzm-i farisidə məqbul-i hünərvəran sanub, məzburun mirat-i xatirini mücəlla-yi Ģüvər-i lütf-i vafir idüb, hali məqbut-i Ģüəra-yi mazi vü qabir olmıĢ idi. Yenə bu cümlə ilə Ģimdiki olan Ģahnamə- gulara görə, nisbət-i Firdovsi sehr-saz və manənd-i sərv-i sər- əfraz, aralarında hər vəchlə mümtazdur. Əkabir ü ayan-i zaman yanlarında rəvac-i məta-yi məarif böylə kasid və bu bazarda bəy ü Ģəraları batil ü fasid ikən bu məqulə sevdaya düĢmək Misra تسا هعقاو بٌجع و تسا هثداح بٌرؼ Ol sultan-i sütudə-sifətün vəsf-i məqazi vü müharəbatında mücəllədat diyüb, bi-hədd ü hisab əbyat dimiĢdür. Həzrət-i valid-i qüdsi məkan bu günə gövhər-əfĢan olurlar idi ki, ol mücəllədatdan bir miqdar əbyat intixab olınsa halincə ələ almağa qabil bir kitab olurdı. Məzburun Ģeirdən qeyri çox nəsnə ibdai və qəraib ü əcaib ixtiratı vardur. Cümlədən bir məhbub-i bi-nəzir Ģəklini nəqĢ ü təĢvir idüb, hər üzvündə kəndinün və qeyrinün əbyat-i dilpəzirini təhrir itmiĢdür. Valid-i firdovs-məkanun məclis-i fəzl ü irfanında ərz-i məta itdükdə görmək vaqi oldu. Fil-vaqi əacib-i müxtirəat- dandur. Bu əbyat məzburun kəlimatındandur. ġeir ار هتفس لعل نخس وگم شبل شٌپ ار هتفنش نانخس تفاطل دوب هن لد ماك ماج وت بل زا درٌگ هك دهاوخ ار هتفرگنوخ نآ بل شٌپراٌم رگٌد وبگشم ىوم نآ مدق رد هٌاس وچ نكٌفم ار هتفخ رام مد ىاسم اپ رٌز رد نؼ تفگ هك ؾراع ارت نهد هزات هچ ار هتفگ هزات نخس دوب رگٌد ىفطل Azərbaycan Ģairləri Osmanlı təzkirələrində 113 Və əzhar-i müzmərdə bu qitə anundur. Qitə مه اهش لٌلاج طٌحم مٌ وچ مٌشلا لٌمج اٌاطعلا لٌلج لاع و زع و ملح جوم همه ب و ملع مشچ همه ذ ممه ل Bu qəzəl-i Türki dəxi anundur. Nəzm Bir müəmma durur iki qaĢun, Ki çıkar andan ismi nəqqaĢun. AĢırı sərqidün rux-i yarə, Məgər, ey zülf, ikidür baĢun. Ay əfəndüm, hilal kimdür kim, Gözüm üstə var diyə qaĢun. Səni çox yaĢlu anlarum, ey göz, Mərdüm içində saklama yaĢun. Tən idüb alma ağzına camı, Ki degül zahida sənün aĢun. Nur-i xurĢidə hiç irərmi zaval, Didəsi görməz isə xüffaĢun. Gətürəldən tabanını Məcnun, Arifa, gəlmədi ayaqdaĢun. Azərbaycan Ģairləri Osmanlı təzkirələrində 114 Bahar Əsil adı Əli olan Bahar təxəllüslü azərbaycanlı Ģair haqqında yeganə məlumatı Arif Hikmət təzkirəsindən alırıq. Bahar Azər- baycanın tarixi torpaqlarından olan Ġrəvan mahalında doğulmuĢ, daha sonra Osmanlı ölkəsinə köçmüĢdür. Bir müddət Üsküdarda qazılıq etmıĢdir. Çox savadlı bir insan olan Bahar türk və fars dil- lərində Ģeirlər yazmıĢ, kimya elminə maraq göstərmiĢdir. O, 1813- cü ildə vəfat etmiĢdir. Arif Hikmət. Təzkirətüş-şüəra. s. 34. Ġsmi Əlidir. Tevfiq Əfəndi iĢarətiylə zümre-yi müdərrisinə iltihaq etmiĢ. Əsli Əcəmdir. Dağıstani Hüseyn Əfəndi Rəvanül- müvəllid olduğun ixbar etdi. Likən kəndini Buxaraya nisbət edərdi. Xeyli hikmətdan zat idi. ƏĢar-i farsiyyə və türkiyyəsi var- dır. Üsküdar qazısı oldu. Kimya sevdasına düçar olduğundan da- ima təhsil etdiyi akçayı ol cihətə sərf idər. Və əlləri axirən səhq ü təqdirindən müvəssəx ü mütəğəyyirül-ləvn bin iki yüz yigirmi səkkiz sənəsi hilalində fövt olmuĢdur. Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|