Azərbaycan respubl kasi təhs L naz rl y azərbaycan döVL
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
178 Qafqaz ölkələrindən ən səmimi təmənnamızdır. ndiki dövrdə zorla başqasının torpaqlarına sahib çıxmaq mümkün deyil, müasir dünya buna hər vəchlə yol verməz. Azərbaycanın beynəlxalq aləmlə inteqrasiyasında, regional təhlükəsizliyin qorunmasında və ümumiyyətlə, ölkəmizin siyasi-iqtisadi, elmi-mədəni maraqlarının reallaşmasında Tür- kiyə ilə hərtərəfli əməkdaşlığın genişlənməsinə xüsusi əhə- miyyət verən Heydər Əliyev 1993-cü ildə yenidən hakimiyyətə qayıtdıqdan sonra bu istiqamətdəki kursun yüksələn xətt üzrə inkişafını təmin etdi. Türkiyənin beynəlxalq aləmdəki yeri və rolunu yüksək dəyərləndirən Heydər Əliyevin qənaəti belə idi ki, bütün ölkələrlə əməkdaşlıq etmək istəyən Azərbaycanı Türkiyə ilə xüsusi münasibətlər bağlayır. Bu münasibətlərimiz eyni kökdən boyatma, iki ölkədə yaşayan bir millət olmağımız, birliyimizi möhkəmləndirmə zərurətidir. 1994-cü ilin yanvar ayında Türkiyə prezidenti Süleyman Dəmirəl Azərbaycan prezidenti Heydər Əliyevə məktubla müraciət edərək iki qardaş ölkə arasında əlaqələrin möhkəm- ləndirilməsinə xüsusi əhəmiyyət verdiyini bildirmişdi. Türkiyə prezidenti Azərbaycan Respublikasının prezidenti Heydər Ə liyevi Türkiyəyə rəsmi səfərə dəvət etdi. Heydər Əliyevin Türkiyəyə 1994-cü ilin fevralın 8-də pre- zident kimi etdiyi ilk rəsmi səfəri faydalı oldu. Görüş zamanı Heydər Əliyev bildirdi ki, Türkiyə ilə Azərbaycan arasında ya- ranmış əlaqələr yeni mərhələyə keçir. ndiki görüşlərin və danı- ş ıqların nəticələri görülmüş işlərin daha da irəliləməsi, geniş- lənməsi, ölkələrimizin bir-birinə daha da yaxınlaşması üçün yeni imkanlar açır. Danışıqlar 16 mühüm sazişin imzalanması, “Dostluq, qarşılıqlı anlaşma və hərtərəfli əməkdaşlıq haqqında” onillik müqavilənin bağlanması ilə başa çatdı. Səfərin siyasi və iqtisadi əhəmiyyətini qeyd edən Azərbaycan prezidenti əsas nəticələrdən biri kimi diqqəti imzalanmış sənədlərə çəkdi. Süleyman Dəmirəl prezident kimi Azərbaycan Respublikasına rəsmi səfərini 1995-ci ilin dekabrında reallaş- 179 dırdı. Bununla da ölkələrimiz arasında münasibətlərin yüksələn xətlə inkişaf etdiyini göstərdi. Bu görüş zamanı prezident Heydər Əliyev bildirdi ki, “Azərbaycan xalqı öz tarixinin ən çətin dövrlərində Türkiyənin dəstəyini almışdır”. Türkiyə pre- zidenti Azərbaycanın qonşu dövlətlərlə normal münasibətləri şə raitinin onun ölkəsi üçün də çox faydalı olmasını önə çəkmişdi. Azərbaycan iqtisadiyyatının inkişafının müasir tələblərə uy- ğ un qurulmasında marağı olan Türkiyə dövlətinin Azərbaycan Respublikasının xarici iqtisadi əlaqələrinin genişləndirilmə- sində rolu çox böyük olmuşdur. Odur ki, bu qardaş ölkələrin üst-üstə düşən mənafeləri iqtisadi əlaqələrin daha sıx və hərtərəfli inkişafını tələb etmişdi. Türkiyə ilə Azərbaycan arasında təşkil edilmiş iqtisadi əlaqələrin əsas məqsədi əvvəla, onların ixtiyarında olan iqtisadi potensialdan və təbii sərvət- lərdən qarşılıqlı olaraq səmərəli istifadə etmək, hər iki dövlətin iqtisadiyyatının müstəqil inkişafını təmin edə biləcək bütün imkanları səfərbər etməkdən ibarət olmuşdur. Azərbaycanla Türkiyə arasında mövcud olmuş iqtisadi əməkdaşlığın özü- lündə hər iki tərəf üçün əhmiyyətli olan dünya iqtisadiyyatına inteqrasiya etmək, iqtisadiyyatın istehsal imkanlarını cəmiyyət və dövlət üçün həyati əhəmiyyət kəsb edən mühüm sosial- iqtisadi vəzifələrin həllinə istiqamətləndirmək məqsədi dayan- mışdır. Məhz bu məqamları nəzərə alaraq Azərbaycan-Türkiyə iqtisadi əməkdaşlığına xüsusi yanaşma tələb olunur. Bu da Azərbaycan iqtisadiyyatının bazar münasibətlərinə keçid dövründə çox lazımlı hal olmuşdur. Türkiyənin Azərbaycanda iqtisadi siyasətini şərh edərkən Azərbaycan üçün müsbət amil olaraq bunları qeyd etmək olar: 1.Nəzərə almaq lazımdır ki, Azərbaycan iqtisadiyyatında Türkiyə şirkətlərinin geniş fəaliyyəti investisiyanın ümumi həcmini artırır, bu da inkişaf üçün əsasdır. 2. Türkiyə şirkətlərinin Azərbaycan iqtisadiyyatında iştirakı iqtisadi sahələrin dünya standartları səviyyəsində qurulmasına, 180 iş yerlərinin sayının artmasına və Azərbaycanın dünya iqtisa- diyyatına inteqrasiyasına kömək edir. 3. Türkiyənin Azərbaycanda öz şirkətlərinin mənafelərini qoruması elə Azərbaycan iqtisadiyyatının qorunması deməkdir. 4. Türkiyənin Azərbaycandakı iqtisadi maraqları bu dövlətin siyasi maraqlarının dayaq elementlərindəndir. Bu da Türkiyənin Azərbaycana siyasi dəstəyini artırır. Türkiyənin Azərbaycanda iqtisadi siyasətinin Türkiyə üçün də müəyyən həlledici amilləri vardır: 1. Azərbaycan Türkiyənin ixracat məhsulları üçün faydalıdır. 2. Azərbaycan türk şirkətlərinin qazanc əldə etməsi üçün ucuz xammal və işçi qüvvəsinin olması baxımından əlverişli iqtisadi məkandır. 3. Azərbaycan Türkiyənin Orta Asiya ilə iqtisadi ə laqələrində tranzit ölkədir. 4. Azərbaycan qlobal və regional geosiyasi nöqteyi-nəzər- dən Türkiyəni Qafqazda Rusiya və ran təzyiqindən qoruyan ölkədir. Türkiyənin regionun mühüm iqtisadi layihələrini özündə cəmləşdirən Şərq-Qərb enrji dəhlizində öz strateji maraqları vardır. 1995-ci il dekabrın 7-də Türkiyə prezidenti S. Dəmirəl Azərbaycana səfər edərkən bildirdi ki, Xəzər neftinin bir hissə- sinin Türkiyə üzərindən Aralıq dənizi sahilinə nəql edilməsi və buradan da dünya bazarlarına göndərilməsi barədə layihənin etibar qazanması Türkiyə ilə Azərbaycan arasındakı əmək- daşlığın böyük gələcəyinə işıq saçır. Eyni zamanda 1995-ci il dekabrın 8-də prezidentlərin imzaladıqları birgə bəyanatda da tərəflər, Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorundan çıxarılacaq ilkin neftin iki istiqamətdə dünya bazarına çıxarılması haq- qında Azərbaycan Respublikasının və neft konsorsiumunun qərarından məmnun olduqlarını qeyd edərək ayrıca olaraq əsas neft kəmərinin Türkiyənin Ceyhan limanına yönəldilməsi barədə istəklərini təsdiq etdilər. Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|