70
VIII sinif
1.1.1. Dinlədiyi mətndəki fikirlərin
məntiqi ardıcıllığını müəyyənləşdirir.
Danışanın nitqinin diqqətlə dinlənilməsi, fakt və hadisələrin
seçilməsi, mətnin sujet xətti ilə əlaqələndirilməsi və mətndəki
fikirlərin məntiqi ardıcıllığının müəyyənləşdirilməsi.
Mətn, məntiqi ardıcıllıq, müəyyənləşdirmə
1.1.2. Dinlədiyi mətndə fakt və hadisələri
ümumiləşdirir.
Dinlənilən mətndən seçilmiş əsas fakt və hadisələrin
qruplaşdırılması, analiz, sintez edilməsi və ümumiləşdirilməsi
Mətn, fakt və hadisə, ümumiləşdirmə
2.1.1. Söz birləşməsi və sadə cümlələri
qrammatik normalara uyğun tələffüz edir.
Ədəbi dilin qrammatik normasının müəyyənləşdirilməsi, ayrılıqda,
şəkilçilərlə birlikdə, söz birləşməsi və cümlə daxilində işlənmə
yerindən asılı olaraq sözlərin düzgün tələffüz edilməsi, eyni zamanda
söz birləşməsi və sadə cümlələrin qrammatik normalara uyğun
tələffüz edilməsi.
Söz birləşməsi, sadə cümlə, tələffüz etmə
2.1.2. Nitqində məntiqi vurğudan düzgün
istifadə edir.
Fikrini düzgün və yönəltdiyi hədəfə obyektə çatdırılması məqsədilə
nitq zamanı məntiqi vurğudan düzgün istifadə edilməsi
Nitq, məntiqi vurğu
2.1.3. Müxtəlif mövqeli fikirləri
ümumiləşdirərək təqdim edir.
Mətndəki əsas fikrin müəyyənləşdirilməsi, əsas fakt və hadilərin
seçillməsi və onlara əsaslanaraq müxtəlif mövqeli fikirlərin
ümumiləşdilməsi
,
təqdim edilməsi
Fikir, müəyyənləşdirmə, ümumiləşdirmə
2.1.4. Mətnin hissələri arasında əlaqələri
gözləməklə danışır.
Seçdiyi fakt və hadisələri əsas götürərək mətnin onun hissələri və
onlar arasındakı əlaqələri bildiyini nümayiş etdirmək məqsədilə,
mətnin hissələri arasında əlaqələri gözlənilməklə danışılması
Mətnin hissələri, əlaqə,danışmaq
3.1.1. Mətndəki söz və ifadələrin məna-
sını sintaktik vəzifəsinə görə
dəqiqləşdirir.
Mətndəki söz və ifadələrin leksik və qrammatik mənasının, sintaktik
vəzifəsinin müəyyənləşdirilməsi, onların mənasının sintaktik
vəzifəsinə görə dəqiqləşdirilməsi
Söz, ifadə, sintaktik vəzifə, leksik və
qrammatik, dəqiqləşdirmə
3.1.2. Əsas fikri nəzərə çarpdırmaq üçün
məntiqi vurğudan istifadə edir.
Nitq zamanı vurğunun mənaqüvvətləndici xüsusiyyətinin
müəyyənləşdirilməsi, əsas fikri nəzərə çarpdırmaq üçün məntiqi
vurğudan istifadə edilməsi
Əsas fikir, məntiqi vurğu,
mənaqüvvətləndici xüsusiyyət
3.1.3. Mətndəki fikirlərə münasibət
bildirir.
Mətnin məzmununu
mənimsənilməsi, mətndəki fikirlərin
qruplaşdırılması, seçilməsi, analiz, sintez edilməsi və münasibət
bildirilməsi.
Mətn, fikir, münasibət bildirmə, analiz,
sintez
4.1.1. Topladığı fakt və məlumatlara
münasibətini bildirir.
Ensiklopediyadan,
internetdən istifadə etməklə mövzuya dair
məlumatların toplanması təhlil edilməsi, qruplaşdırılması, əldə
Fakt, məlumat, münasibət bildirmə
71
etdiyi fakt və məlumatlara əsalanaraq münasibət bildirilməsi.
4.1.2. Seçdiyi nümunələrlə yazısını
zənginləşdirir.
Müxtəlif mənbələrdən istifadə etməklə fakt və hadisələr əldə
edilməsi, seçdiyi nümunələrlə yazısının zənginləşdirilməsi.
Nümunə seçmək,yazını zənginləşdirmə
4.1.3. Həmcins üzvlər, əlavələr, xitab və
ara sözlərlə bağlı durğu işarələri
qaydalarına əməl edir.
Həmcins üzvlər, əlavələr, xitab və ara sözlərlə bağlı durğu işarələri
qaydalarına əməl etdiyini nümayiş etdirmək məqsədi ilə həmcins
üzlər arasında, cümlədəki mövqeyindən asılı olaraq xitab və
əlavələrdə vergüldən düzgün istifadə edilməsi
Həmcins üzvlər, əlavələr, xitab, ara sözlər,
durğu işarələri , əməl etmə
4.1.4. Müxtəlif əməli yazılar (arayış,
protokol) yazır.
Rəsmi-işgüzar üslubun işlənmə dairəsinin və tələblərinə əməl
edilməsi, müxtəlif əməli yazıların - arayış, protokolun yazılması
Arayış, protokol, əməli yazı
IX sinif
1.1.1. Dinlədiyi mətnin məzmununu şərh
edir.
Mətnin məzmununun mənimsənilməsi və müvafiq fakt və
nümunələri nəzərə almaqla mətnin şərh edilməsi
Məzmun, şərh etmə
1.1.2. Dinlədiyi mətndəki fikirlərlə bağlı
mühakimə yürüdür.
Dinlənilmiş mətndən seçdiyi əsas fakt və hadisələrin analiz, sintez
edilməsi və onların arqumentləşdirərək fikirlərlə bağlı mühakimə
yürüdülməsi
Analiz, sintez, mühakimə yürütmə
2.1.1. Mürəkkəb cümlələri qrammatik
normalara uyğun tələffüz edir.
Ədəbi dilin normalarının, eyni zamanda qrammatik normanın
müəyyənləşdirilməsi, mürəkkəb cümlələrin qrammatik normalara
uyğun olaraq düzgün tələffüz edillməsi
Mürəkkəb cümlə, qrammatik norma,
tələffüz
2.1.2. Nitq etiketlərindən məqamında isti-
fadə edir.
Salamlaşma, vidalaşma və s. nitq etiketlərinin xarakterik cəhətlərini
nəzərə almaqla onlardan danışığında məqamında istifadə edillməsi
Nitq etiketi, xarakterik cəhətlər
2.1.3. Müzakirədəki ümumiləşmiş
fikirlərə münasibətini bildirir.
Mətnin məzmununun öyrənilməsi, ümumiləşmiş fikirlərin
fərqləndirilməsi,
onlara münasibət bildirilməsi
Müzakirə, ümumiləşdirmə, münasibət
2.1.4. Fikirlərini məntiqi ardıcıllıqla ifadə
edir.
Tanış olduğu mətnin məzmununun analiz, sintez edilməsi, hadisələrə
münasibət bildirilməsi, fikirlərin məntiqi ardıcıllıqla ifadə edilməsi.
Məntiqi ardıcıllıq, ifadə etmə
3.1.1. Mətndəki söz və ifadələrin
kontekstə uyğun mənasını izah edir.
Lüğətlərdən istifadə etməklə mətndə ona tanış olmayan sözləri
tapılması, leksik mənasının müəyyənləşdirilməsi, söz və ifadələrin
kontekstə uyğun mənasının izah edilməsi.
Kontekst, söz,
məna, izah etmək
3.1.2. Məqsəd və intonasiyaya görə cüm-
lələri düzgün oxuyur.
Nəqli, sual, əmr, nida cümlələrinin fərqləndirilməsi və düzgün
intonasiya ilə oxunması
Məqsəd
,
intonasiya,
nəqli cümlə, sual
cümləsi, əmr cümləsi, nida cümləsi
3.1.3. Mətndəki fikirlərə münasibətini
Müxtəlif ensiklopedik lüğətlərdən, internetdən istifadə etməklə
Münasibət, fakt, hadisə, əsaslandırma