Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Bakı Biznes Universiteti pedaqogika
Yüklə 2,9 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 3.4.
Fasiləsiz təhsil sisteminin əsasmda duran prinsiplər Məlum olduğu kimi, hər bir ölkənin fasiləsiz təhsil sisteminin əsasında müəyyən prinsiplər durur. Yəni hər bir ölkə öz ictimai-siyasi quruluşuna və sosial-iqtisadi mövqeyinə uyğun olan təhsil sistemini yaradarkən konkret prinsiplərə 134 istinad edir. Bu prinsiplər isə həmin ölkədə dövlət tərəfindən təsdiq edilən təhsil qanımunda təsbit olunan müvafiq müddəalarda ifadə olumu-. Nəzərdən keçirdiyimiz dünyanın inkişaf etmiş ölkələrinin təhsil qanunlannda müəyyən oxşarlıqlar olsa da ciddi fərqlər də vardır. ABŞ-ın, Avropanın və Asiya ölkələrinin əlimizdə olan təhsil qanunlanndakı ümumi oxşarlıq bu qanunlann hamısında təhsilin müvafiq prinsiplərə istinad olunaraq qurulması öz əksini tapmasıdır. Fərqli cəhət isə bu qanunlardakı təhsil quruculuğu prinsipləri arasında ciddi fərqlərin olmasıdır. Hətta elə ölkələr var ki, onlann iki təhsil qanunu vardır. Məsələn, ABŞ dövlətində hökumət tərəfindən iki təhsil qanunu qəbul edilmişdir. Onlardan birində yalnız dövlətə məxsus olan təlim-tərbiyə,' tədris müəssisələrinin təşkili, fəaliyyəti və idarə olunmasını ifadə edən prinsiplər mövcuddur, ikincisində isə özəl təhsil müəssisələrinin yaradılması və fəaliyyətini özündə əks etdirən təhsil prinsipləri öz təcəssümünü tapır. Birinci təhsil qanununda təhsil müəssisələrinin yalnız dövlət büdcəsindən maliyyələşdirilməsi konkret prinsip kimi göstərilirsə, ikincisində isə fiziki şəxslər tərəfindən yaradılan təhsil müəssisələrinin maliyyələşdirilməsinin 45-50 faizini dövlət öz üzərinə götürür. Başqa bir prinsipə görə özəl təhsil müəssisələrində təhsilin dövlət standartlanna uyğun qurulması tövsiyə olunur. Yaxud Almaniyanın təhsil qanununda təsbit olunan prinsiplərə görə ölkədə müəllim, həkim və hüquqşünas hazırlığı yalnız dövlət inhisanna məxsusdtu: və bu kach-lann hazırlanmasına digər sahələrdən fərqli olaraq dövlət büdcəsindən daha çox vəsait aynlır. Yuxanda adlan çəkilən ölkələrin təhsil qammlanm araşdırdıqdan sonra belə qənaətə gəlmək olar ki, dünya təcrübəsində təhsilin dövlət və ictimai səciyyəli olması konkret prinsip kimi bir mənalı şəkildə qəbul olunur. Bizim ölkəmizdə vahid təhsil qanunu əsasında həyata keçirilən təhsil quruculuğu fasiləsiz təhsil sisteminin əsasında duran konkret prinsiplərə istinad olunur. Təsadüfi deyil ki, respublikamızda həyata keçirilən təhsil islahatma dair direktiv 135 VG proqram sənədlərdə də təhsil quruculuğu həmin prinsiplərə istinad olunaraq müəyyənləşdirilir. Son illərdə hazırlanan pedaqogika dərsliklərində haqlı olaraq müəlliflər (N.Kazımov, Ə.Paşayev, F.Rüstəmov ve b.) fasiləsiz təhsil sisteminin prinsiplərini şərh edirlər. Biz də həmin tendensiyanı saxlamaq şərtilə Fasiləsiz təhsil sisteminin əsasında dayanan prinsipləri aşağıdakı ardıcıllıqla izah edəcəyik: 1. Təhsilin dövlət himayəsində olması və ictimai xarakter daşıması» Ölkəmizdə təhsil bütövlükdə dövlət himayəsin- dədir. Təhsil quruculuğuna dövlət öz büdcəsindən müəyyən pay ayınr. Ölkəmizdə təsis olunan bütün təhsil müəssisələrinin fəaliyyətinə dövlət icazə (lisenziya) verir. Respublikada fəaliyyət göstərən bütün tədris ocaqlannda təhsil dövlətin təsdiq etdiyi dövlət standartlan əsasında qurulur, istifadə olunan bütün tədris planları, proqramlar, dərsliklər müvafiq dövlət orqanları tərəfindən təsdiq edilir. Təhsilin idarə olunmasında ictimai təşkilatlar da yaxından iştirak edir. 2. Yüklə 2,9 Mb. Dostları ilə paylaş:
|