Azərbaycan Respublikası Tohsil Nazirliyi Azərbaycan Ə m ək və Sosial Münasibətlər Akademiyası G.İ.İsmayılov İnformasiya iQTİsadiyyati (Dərslik)

İNFORMASİYASININ MÜHAFİZƏSİ
10.11.  İnformasiya  ehtiyatları və prosesləri 
sahəsində  mühailzənin  məqsədləri
İnfomıasiyanın  mühafızəsinin məqsədləri  aşağıdakılardan  iba- 
rətdir:
-  informasiyanm  məhvmin,  itməsınin,  saxtalaşdırılmasmın 
qarşısının  alınması;
-  dövlətin,  ictimaiyyətin,  vətəndaşların  təhlükəsizliyinın  tə- 
min edilməsi;
-  informasiyanın  mohvi,  modifıkasıyası,  surətinin  çıxanlması, 
təcrid  edilməsi  ilə  bağlı  sanksiyalandırmaq  hərəkətlərin  qarşısı- 
nın  alınmasr,
-  dövlət  sirri  təşkilən  və  konfidensial  informasiyanın  moxflli- 
yinin qorunması;
-  informasiya  proseslərindo  vo  informasiya sistcmlərinin,  tex- 
nologiyalann və onların təminat vasitələrinin  ışlərımosi,  istehsalı, 
tətbiqi  zamanı  fiziki  vo  hüquqi  şəxslərin  hüquqlarınm  təmin 
olunması.
10.12.  İnformasiya mühailzəsinin təşkili
Barosində  qanunsuz  əməliyyatlar  və  davranış  nəticəsində 
mülkiyyətçiyə,  sahıbkara,  istifadəçiyo və ya başqa  şəxsləro ziyan 
vumla  bilən  hər  hanst  sənədləşdirilmiş  ınformasiya  mühafızə 
olunmalıdır.
İnformasiyamn  mühafızə  rejimi,  onun  moxfılik  dərəeəsi  və  da- 
xidolma növündən asılı olaraq “Dövlət sirri  haqqında” Azərbaycan 
Respublikasının  Qanunu  ilə,  bu  Qanunla,  digər  nonnativ-hüquqi 
aktlarla habelə, mülkiyyətçı tərəfındən m üəylən edilir.
İnfomıasiya  ehtiyatlarınm  mülkiyyətçisi  və  ya  Azərbaycan 
Respubİikasımn  qanunvericiİiyinə  müvafıq  olaraq  informasiya 
mühafızəsi üçün  məsul  stmktur bölmələr informasiya mühaftzosi 
tələbiərinə  əməl  edilməsinə  nəzarət  etmək,  bu  tələbiər  pozııi- 
duqda  iso  infonnasiya  ilə  işioməyi  qadağan  etmək  və  ya  dayan-

---

dırmaq  hüququna malıkdırlər.
Sənədləşdırilmiş  informasiyanın  mülkiyyətçisi  və ya sahibkarı 
informasiya  sistemlərındəki  ona  məxsus  informasiyanm  mühafı- 
zəsinin  norma və  tələblərinə  rıayət  olunmasını  müəyyorıloşdiril- 
məsi  üçün  müvafıq  orqanlara  müraciət  edə  bilərlər.  Bu  orqanlar 
informasiyanm özünün və  yoxlamanın  nəticəiərınin  mexfıliyi  şə- 
raitino əməl  etmolidirlər.
10.13. İnformasiyanın mühaiızəsi sahəsində 
subyektlərin hüquq və vəzifələri,
Sənədlərin,  sənəd  massivlərinin,  informasiya  sistemleriııin 
mülkiyyətçisi  və  ya  müvafıq  icra hakimiyyoti  orqanları  informa- 
siyamn  istifadəçiyə  təqdinı  edilməsinin  qaydalarını  bu  Qanuna 
uyğun  olaraq  müəyyəıı  edir  və  istifadəçilərin  sənodlorlo  işlomo- 
yə buraxılmasını  təmin edir.
Sertifıkatlaşdırılmayan  informasiya sistem və vasitolordon  isti- 
fadə  olunması  və  xidmotlərin  göstərilməsi  ilə  bağlı  mosuliyyoti 
bu  sistem  və  vasitələrin  mülkiyyətçisi  və  ya  sahibkarı,  belə  sis- 
temlərdən  əldə  olunan  informasiyadan  istifadə  üçün  ise  mesuliy- 
yəti  istifadəçi  daşıyır.
10.14. İnformasiyalaşdırma  mühitində subyektlərin 
hüquqlarmın müdafiəsi.
İnformasiyanın  istifadəçisi  informasiya  mülkiyyətçisi  və  ya 
sahibkarın hüquqlarına riayət edilməsine  göro məsuliyyət daşıyır.
İnformasiya  məhsullan  və  xidmətlorinin  mülkiyyətçiləri  ilə 
istifadəçılər  arasmda  münasibətlər  Azerbaycan  Respublikasının 
qanunvericiliyində  nəzərdə  tutulmuş  qaydalarla,  müqavüələrlə 
rəsmiləşdirilir.  Onlar  arasmda  yaranan  mübahisolor  Azorbaycan 
Respublikasının  qanunvericiliyində  müəyyən  olunmuş  qaydada 
məhkəmə vasıtəsilə  həll  edilir.
İnformasiyam  korlamaqla və  ya  dəyişdirməkdə  onun  sahibino  zı- 
yan  vuran  fizikı  və  lıüquqi  şəxslər  horəkətlərinə  görə  Azərbaycan 
Respublikasının qanunvericiliyinə uyğun olaraq məsuliyyot daşıytrlar.

---

İnformasiya  ehtiyatlannın  formalaşdırılması,  istifadə  olunma- 
sı,  izlənməsi,  informasıya  sıstemləri,  texnologıyaları 
v ü
 
onların 
təminat vasitələrinin  istehsalı  və tətbiqi  sahəsində  fızıkı  və hüqu- 
qi  şəxslərin  hüquqlannın  müdafıəsı  qanun pozuntulannın  qarşısı- 
nın  alınması,  pozulmuş  hüquqların  bərpa  edilməsi,  dəymiş  ziya- 
nın ödənilməsi  məqsədini  daşıyır.
Buhüquqlann müdafıəsi  Azərbaycan  Respublikasmın  qanunveri- 
ciliyi  ilə  müəyyən edılmiş  qaydada müvafıq orqanlar tərəfındən hə- 
yata  keçiriİir.  İstifadəçinin  açıq  informasiya  iiə  işləmasinə  məhdu- 
diyyətiər  qoyulması  və  ya  buraxılmaması,  bilərəkdən  yanlış  iııfor- 
masiya verüməsi  və Azərbaycan Respublikasmm  qanunvericiliyi  və 
ya bağianmış müqaviiəiərin şərtləri  yerinə yetiriimədiyi haliarda is- 
tifadəçi  məhkəməyə  şikayət  etmək  və  bu  hərəkətlər  nəticəsində 
dəymiş ziyanın ödəniİməsini  tələb etmək hüquqquna malıkdır.
Vətəndaşların  informasiya  ilə  işləmək hüququnun  əsassız ola- 
raq məhdudiaşdırılmasında  təqsirii  olan vəzifəli  şəxslər Azərbay- 
can  Respublikasmın  qanunvericiliyinə  uyğuıı  olaraq  məsuliyyət 
daşıyırlar.
İnformasiya sahəsində beynəlxalq  münasibətlər
10.15. İnformasiya sahəsində beynəlxalq  foaliyyət
İnformasıya  sahəsində  dövlətlərarası  əməkdaşlıq  AR-nın  im- 
zaiadığı  müqaviiəiərə uyğun  olaraq həyata keçirilir.
AR-nın  beynəlxalq  müqavilələrində  bu  Qanunda  nəzərə  alın- 
mış  qaydalardan  fərqİər müəyyən  olunduqda  beynəlxalq  müqavi- 
lələrin müddəaları tətbiq olunur.1
1 
“ H üq u q   ədobi>,y a i”n o şn y y atı.  B .2002.  A R -nın  3  aprel  1998-ci  il  ta n x li  qar.umı.

---

XI  FƏSİL.  ELEKTRON TİCARƏT VƏ ONUN 
TƏNZİMLƏNMƏSİ QAYDALARI
1 1.1. 
Elektron  ticarətin  dövht  siyasəti  və  dövlət  tən- 
zimhnməsi
11.2. 
Elcktron  ticarətin iştirakçüarına olan  təhbhr.
11.3. 
Elektron  ticarətin  həyata keçirilməsi Kommersi- 
ya bildirişi.
11.1.  Elektron ticarətin dövlət siyasətı  və dövlət 
tənzimlənməsi
Azərbaycan  Respublikasmda elektron ticarətin təşkili  və  həya- 
ta keçirilməsinin hüquqi  əsaslannı,  onun iştirakçüarının  hüquq  və 
vəzifələrini,  habelə elektron ticarət haqqmda qanunvcriciliyin  po- 
zulmasma  görə  “Elektron  ticarət  haqqında”  Qanun  məsuliyyəti 
müəyyən  edir.
Belə  ki, Qanunda aşağıdakı əsas anlayışlardan  istifadə  edilır: 
fElektron ticarət -  informasiya  sistemlərindən  istifadə  cdÜnıək- 
lə  mallarm  alqı-satqısı,  xidmətlərin  gostərilməsi  və  işlərin goriil- 
məsi  üzrə həyata keçirilən fəaliyyət növüdür.
Elektron  ticarətin  iştirakçıları  -  elektron ticarətin həyata  keçiril- 
mosi  zamam  satıcı  (təchizatçı),  alacı  (sifarişçi)  vo  elektron  sənəd 
dövriyyəsi kimi çıxış edən hüquqi və fıziki şəxslər hesab olunurIar_
Bununla  yanaşı  satıcı  (təchizatçı)  -  mallan  satan  (xidmətlori 
göstərən,  işləri  görən)  elektron  ticarət  iştirakçısı  kimi  çıxış  edir. 
fləmçinin  alıcı  (sifarişçi)  -  mallan  aian  (xidmətlari,  işləri  sifariş 
edən) elektron ticarət iştirakçısı funksiyasmı yerinə yetirir.
Bu baxımdan elektron sənəd dövriyyəsi  (bundan sonra - vasitəçi)
-  elektron  sənədi  göndərən  və  alan  arasmda  elektron  sənəd  dövriy- 
yəsi xidmətlərini göstərən  fıziki  və ya hüquqi şəxs yerinə yetırir.
FJektron  ticarətdə  kommersiya  bildirişi  -  satıcı  (təchizatçı)  to-

---